In 't Midden 'n Burcht
| Middelburg | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 
| ||||||||||
Sjabloon:Citaet
Sjabloon:Citaet
Middelburg, of In 't Midden 'n Burcht is d'n 'oôdstad van 't waeter Zeêland. Nae d'n Ramp en de Twidde Waereldoorlog is Middelburg 'elemille leêg'elopen, d'r weunen nog wè mensen, mae 't is mae 'n fractie van wà d'r eêrst weunde.
Geschiedenisse[bewerken]
Ontstaen[bewerken]
In 't begin (het jaar 549 nae Christus) was d'r op de plekke waer Middelburg stond: niks, alleêne mae kilometers en kilometers waeter (dat was ok nie zo hek, d'r waeren immers nog hin dieken). Op een dag bedocht d'n Regent van 'olland en Zeêland dà 't verstandig was om de zeê ok mae 'ns gaen bedieken om er um z'n kasteêl (d'n burg) te gaen bouwen. Dit was ok d'n anzet toet 't inpolderen van Zeêland.
Geschiedenis tot het jaer 1000[bewerken]
Rondom de burg (die toen al de Middelburcht of de Middelburg wierre 'enoemd) ondstond een bloeiend durp, wae veê mensen van verschillende culturen samenkwaemen deu d'n bloeiende 'andel en de visvaert. In 't jaer 779 kwamen Zeêland en 'olland in oôrlog mie Brabant, de Brabanders trokken op richting Middelburg, winae er in 788 een groôte slag wierre 'eleverd om Middelburg, hierbie verloren de Zeêuwen en de Brabanders maekten Middelburg (bienae) mie d'n grond geliek. Nadat de oôrlog over was in het jaer 801 begonnen de Middelburgers weê mie de wederopbouw van hun stad durp, en maakten het nog mooier en groter dan het al was.
In 967 kreêg 't durp d'n stad stadsrechte, en wierre 't d'n 'oôdstad van 'eel Zeêland (hiervoor was d'n 'oôdstad Berrehe).
Laete Middeleêuw'n (1000-1500)[bewerken]
Middelburg bloeide in de Laete Middeleêuw'n geweun deu, er wierre kerken 'ebouwd, en veê ('eel veê) weuningen. Helaes kwam Zeêland in 1398 in oôrlog mie Vlaonderen, wibie Middelburg vò een groôt deel wierre verwoest (inclusief d'n Middelburg, die niet meer wierre op'ebouwd). Mae de stad 'errees nog mooier en 'roter dan oôit tevoren (helaes was d'r nog mae weinig over van 't oude Middelburg van vò 750). Er wierre nog meêr 'ebouwd en an 't ende van d'n Middeleêuw'n was MiddelburchtBurg d'n welvaerendste stad van d'n Republiek.
De gouden eêuw (1500-1650)[bewerken]
Deu d'n blokkaode van AmsterdamAntwaerpe kwamen d'r steêds meêr Belhische 'andelaers en koôplieden ni Middelburg om 'n graentje meê te pikken van 't Zeêuwse succes. D'r wierre 'n kanaol gegraeven om Middelburg mie d'n Westerschelde en d'n Oôsterschelde te verbind'n en de binnenkant van de Groôte kerk wierre mie 'oud bekleed, zelfs de armste Middelburger ao in die tied nog wè iets van zilver of 'oud. De Middelburgers be'onnen ok meê te doeë mie de slaevernieje, 'ierdeu wierre de stad nog welvaerender, en rond 1650 begonnen veê steden jaloers te ôre op het Middelburgse succes.
Slechte tiejen (1650-1700)[bewerken]
Deurdà Middelburg zoô welvaerend was, 'ingen aore steê Middelburg boycotten wideu Middelburg armer wierre. Ok was 't 'n probleêm dat d'n 'aeven van Middelburg te klein was 'eworre vò de schepen, wideu ze nie meêr in Middelburg konden anmeêren. Veê Middelburgse kooplieden verhuusden nae Amsterdam of Rotterdam om daer te gaan weunen.
Rustige tied (1700-1800)[bewerken]
Tussen circa 1700 en 1800 'ebeurde eigenlijk wienig noemenswaerdigs in Middelburg (Oké, d'r wierre veê 'ehandeld, mae ja). 't leven ging gewoôn z'n gangetje en iedereen was 'elukkig. Totdat de rust in 1802 bruut wierre verstoôrd deu de opkomst van de industrie die natuurlijk Middelburg niet bespaerde.
Industriële revolutie (1800-1900)[bewerken]
In 1802 wierre in 't tot dan deu d'n Industriële Revolutie gespaerde Middelburg vò 't eêrst 'n fabriek 'ebouwd, deêze visinblikfabriek ('t is en bluuft Zeêland) was 't startschot vò fabrikanten en industriëlen om ok Middelburg te gaen overspoelen mie fabrieken, in de 'oôgtiejedaegen van de industrie waeren er maer liefst 586 fabrieken in Middelburg ('t kunnen d'r een paer minder of meêr bin gewist, ze naemen 't nie zo nauw toen mie tell'n). Veê mensen van 't platteland kwaemen nae Middelburg op zoek nae werk.
Oorlogen en Crisis (1900-1950)[bewerken]
Van 1900 toet an 1950 wierre Middelburg geteisterd deu 2 oôrlogen en een 'roôte crisis, deêze 'ebeurtenissen zorgden d'rvò dat veê mensen Middelburg verliet'n.
Eêrste Waereldoôrlog[bewerken]
Tiejens d' Eêrste Waereldoôrlog bleêf Middelburg grotendeels gespaerd, d'r waeren wè soldaeten gestationeêrd, mae dat was aolles. In 1918 wierre d'r 'n aonslag 'epleêgd op d'n "Spaghettibus" (volhens veê mensen 't lelijkste 'ebouw van Middelburg) 't 'ebouw wierre bienae volleêdig verwoest.
Crisis[bewerken]
Nae d'n Eêrste Waereldoôrlog begonne Middelburg langzaem an 't opruumen van d'n resten van d'n "Spaghettibus", op d'n plekke waer d'n "Spaghettibus" ooit stond wierre 'n groôt plein 'ebouwd, wi'an veê 'oreca kwam te liggen. In 1929 kwam d'n Crisis vanuut d'n V.S. ok overwaoien ni Europa. 'ierdeu raekten veê mensen in Middelburg en omgeving ulder baenen in d'n fabrieken kwiet omdat minder mensen d'n spullen wilden 'ehn. Van d'n 40.000 werkenden in Middelburg wierren d'r 25.000 ontslogen en nog 's 5.000 kreêg minder loôn, dit ao 'n enorme impact op d'n Middelburgse economie. En veê Middelburgers zochten ulder 'eil in aore plekke.
Twidde Waereldoôrlog[bewerken]
Tiejens d'n Twidde Waereldoôrlog wierre 'eêl Nederland bezet deu d'n Duutsers. Ok Middelburg wierre bezet. Sjabloon:AvdM