დინორეშა გინულა

იამსი

ვიკიპედიაშე
იამსი მაღაზიას
Dioscorea sp.
ტულუზაშ მუზეუმი

იამსი — დიოსკორეაშობურეფიშ ფანიაშ დიოსკორეაშ გვარიშ მუზმარენ გვარობა ჩანარიშ ართამი ჯოხო.

იამსიშ კვირკვი, სიგჷნძათ 2,5 მეტრიშახ ონჭჷ დო წონათ — 70 კგ.-შახ, ნამუსჷთ ოჭკომალო გჷმირინუანა (ლადირო ვაჭკომუნა, გიშმასქირუანა დო ქუნა). იამსი მოჸუნა აფრიკას, აზიას, ლათინურ ამერიკას, ოკიანეთის (თარო ტროპიკულ დო სუბტროპიკულ ორტყაფუეფს).

იამსი დინდარი რე C ვითამინით, ცელულოზათ, B6 ვიტამინით, კალიუმით დო მარგანეცით. გიშეგორუაფჷ ცაცლაბიშ მაღალი კონცემტრაციათ.

იამსი (Dioscorea spp.) ზოხოთ დიჭყანუეს სუმ შხვადოშხვა კონტინენტის: აზიას (Dioscorea alata), ამერიკას (Dioscorea trifida) დო აფრიკას (Dioscorea rotundata). იამსი D. rotundata მოჸუნა აფრიკას, ნამუსჷთ ჸუნს ჟირი ტყარი მოგვენი (მოჯგირე) ჩანარი — სავანაშ გვარობაშ Dioscorea abyssinica დო ტყარი გვარობაშ Dioscorea praehensilis. ბჟადალ აფრიკას იამსიშ წარმებას უწორუანს ხვალე მანიოკიშ წარმება დო აწმულუანს ლაიტიშ, ორზაშ დო სორგოშ წარმებას[1].

ანდა გვარობაშ დო ჯიშიშ იამსი რე. არძაშე შანულამი გვარობეფი:

ჩანს აფრიკას
ჩანს ობჟათე-ბჟაეიოლ აზიას
ჩანს ჩინეთის
ჩანს მუჭოთ აფრიკას, თეშ აზიას
ჩანს ობჟათე ამერიკას

მოსოფელს იამსიშ უშხუაში მაწარმაფალი — ნიგერია.

რესურსეფი ინტერნეტის

[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
  1. Nora Scarcelli et al. Yam genomics supports West Africa as a major cradle of crop domestication Archived 2019-05-02 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine. , Science Advances (2019)