Fibula zdobiona filigranem

Srebrna fibula z grzebykiem nad sprężynką, który ozdobiono filigranem była elementem wyposażenia jednego z grobów szkieletowych odkrytych na cmentarzysku w Żalęcinie niedaleko Dolic w województwie zachodniopomorskim. Zlokalizowane tam stanowisko nr 4 należy do grupy cmentarzysk birytualnych, czyli takich, na których występują zarówno groby szkieletowe jak i ciałopalne. Grób numer 17 poza prezentowaną fibulą, posiadał w wyposażeniu także kilka przedmiotów z brązu – dwie zapinki o różnych konstrukcjach i zdobieniu, sprzączkę i okucie pasa, igłę oraz tordowaną szpilę – jak również niewielkie naczynie gliniane.

Cmentarzysko w Żalęcinie zostało przebadane wykopaliskowo w latach 1976-1979 przez archeologów z Muzeum Narodowego w Szczecinie w związku z jego niszczeniem na skutek eksploracji żwiru. Trudno ocenić jaka część stanowiska przestała istnieć przed rozpoczęciem badań ratowniczych. Archeologom udało się jednak odsłonić 14 grobów szkieletowych i 1 pochówek ciałopalny.

Identyfikacja kulturowa znalezisk jest trudna. Ozdoby i elementy stroju odkryte wśród szczątków zmarłych, w tym także prezentowana fibula, są typowe dla kultury wielbarskiej w okresie przełomu II i III wieku. Na Ziemi Pyrzyckiej w tym samym czasie archeolodzy obserwują jednak zjawiska kulturowe wskazujące na kształtowanie się nieco odrębnej, lokalnej grupy kulturowej określanej skupiskiem pyrzyckim. Charakterystyczne dla tej przypuszczalnej społeczności miałoby być inspirowanie się tradycjami zarówno kultury wielbarskiej jak i ludności nadłabskiej.

Bartłomiej Rogalski