Aller au contenu

tripler

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye 1

[candjî]

Do viebe « triper », avou ene ristitchete -l-, çou ki dene on viebe avou l’ dobe cawete « -ler » des viebes (adon parint avou l' almand «trippeln»); mot cité dins l’ FEW 17 367a.

Prononçaedje

[candjî]

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) tripele
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) triplez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) triplans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) tripelnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) tripelrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) tripléve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) tripele
pårt. erirece (dj’ a, vos av) triplé
Ôtes codjowaedjes come shofler

tripler

  1. (v. sins coplemint) fé aler les pîs po distrure, po fé må a.
    • (Les vatches ont) triplé totavå les semés Motî Forir (fråze rifondowe).
    • Les biesses tripelnut les poeres ki sont tcheutes Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • Adon, dji tripelrè, dji shofelrè, dji macrè, dji bouxhrè t' måjhone djus, et dji t' magnrè (Fré Djhan, divins «Troes coshets»).
    • I tripele so on lumçon Motî del Hesbaye (fråze rifondowe).
    • Et deus eures å long, on tripla so si screne Motî del Hesbaye (fråze rifondowe).
    • Les pîs des hôtins ni m’ tripelront nén ; les mwins des våréns ni m’ bouxhront nén djus Ratournaedje des såmes, p. 58 (fråze rifondowe).
  2. (v. sins coplemint) fé aler les pîs dins ene potchante danse, ou tot come.
    • I faleut vey les Rodjes Pûs tripler Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
    • On n' pout nén dire k' i sait danser : i tripele et spotchî les pîs des comeres, la tot Motî Gilliard (fråze rifondowe).
    • So ç' tins la, les deus arlikins, a mitan tot nous, triplèt Auguste Laloux, Li curè d’ Sautau, p. 115 (fråze rifondowe).
  3. (v. sins coplemint) fé aler les pîs nierveuzmint, di måvasté, tot ratindant.
    • I tripléve di måvasté Motî Haust (fråze rifondowe).
    • Sol plaece Sinte Båre, e minme edroet,
      Les minmès botresses, tchaeke anêye,
      Vinént po des djins k’ avént d’ cwè,
      Tripler les troes cwårts d’ ene djournêye,
      Li pougn sol hantche,
      Les bresses trossîs,
      Broyant dizo leus shabots d’ fawe, li plakisse la k’ ele efoncént. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.121, “Nos Bottresses” (fråze rifondowe).
    • On zoupele, on potche, on tripele, on s' gougne, on s' cobôre po mia vey li ressucité Louis Henrard (fråze rifondowe).
  4. (viebe å coplemint) spotchî des pîs.
    • C' esteut les botresses ki triplént les hotchets Motî Haust (fråze rifondowe).
  5. (viebe å coplemint) (imådjreçmint) måtraitî, dispréjhî.
    • Crevintez vs, loukîz tote vosse veye po-z aclever èn efant, touwez vs vosse pôve coir et, cwand c’ est k’ i seront grands, i vs tripelront a leus pîs. Henri Simon, « Li bleû-bîhe » 1886, (eplaidaedje da Jean Haust e 1936), p.26 (fråze rifondowe).
Parintaedje
[candjî]
Sinonimeye
[candjî]
Sipårdaedje do mot
[candjî]

w. do Levant, w. do Mitan, Basse Årdene (Bijhe)

Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : E212, O0, R13, S117
Ratournaedjes
[candjî]
v.s.c., ± fé aler les pîs nierveuzmint
v.c. ± spotchî des pîs

Etimolodjeye 2

[candjî]

Bodje «tripl-» (tripe), avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) tripele
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) triplez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) triplans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) tripelnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) tripelrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) tripléve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) tripele
pårt. erirece (dj’ a, vos av) triplé
Ôtes codjowaedjes come shofler

tripler (v. sins coplemint)

  1. rinde troes côps pus grand.
    • Triplez trinte-ey-onk, vos åroz nonante-troes Motî Forir (fråze rifondowe).
    • Vos tripelroz vosse mijhe.
    • (å monopoli) Dji m' va tripler l' banke Motî d’ Bastogne (fråze rifondowe).
  2. fé on troejhinme côp (ene anêye di scole).
    • E leu scole, on n' poleut nén tripler.
Parintaedje
[candjî]

triplumint, triplaedje, triplés

Mots vijhéns
[candjî]

radobler

Ortografeyes
[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : R13
Ratournaedjes
[candjî]
rinde troes côps pus grand
  • Francès : tripler (fr)

Viebe

[candjî]

tripler (viebe å coplemint)

  1. tripler (mot scrît e francès come e walon, mins k' a des sinses diferins) (djusse li sinse di fé troes côps).