Aller au contenu

parer

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Tayon-bodje latén "parare" (« aprester », « apontyî », « adjinçner », « arindjî », « assonrer »). Li sinse « espaitchî on laid côp » vént do spot latén si vis pacem para bellum (« si to vous l' påye, aponteye li guere »).

Prononçaedje

[candjî]

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) pare
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) parez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) parans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) parnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) parrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) paréve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) pare
pårt. erirece (dj’ a, vos av) paré
Ôtes codjowaedjes sipepieus tåvlea

parer

  1. (v. sins coplemint)
    1. (mot des cinsîs) taper foû l' erî-fa, po les frumeles des biesses di cinse.
      • Nosse cavale n' a nén co paré; fårè houkî l' årtisse.
    2. mawri, po des fruts.
  2. (viebe å coplemint)
    1. sayî di n' nén atraper (on laid côp).
    2. rinde pus bea.
    • I vos fåt parer vosse lingaedje Motî Forir (fråze rifondowe).
  3. (viebe å prono) : Loukîz a : « si parer ». (di)
    1. si waeranti di (on laid côp)
    2. si bén moussî.

Ratourneures

[candjî]
  1. paré come on djoû d' fiesse : bén prôpe (bén moussî).
  2. parêye come ene marieye : bén prôpe, bén
  3. parer ene pene : el taeyî po k' ele sicreye bén.

Parintaedje

[candjî]

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

Sinonimeye

[candjî]

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :
Li mot n’ est nén dins : C106, R13

Ratournaedjes

[candjî]
v.s.c., taper foû l' erî-fa, po ene biesse
v.c. sayî di n' nén atraper (on mwais côp)
  • Francès : parer (fr)
v.c. rinde pus bea
v.pr. si moussî foirt bén

Viebe

[candjî]

parer (viebe å coplemint) & (viebe å prono)

  1. parer parer (mot scrît eyet prononcî e francès come e walon)
    • Elle s'est parée de ses plus beaux atours. (elle s' a paré d' ses pus belès foufes, ... di ses pus belès mousseures; elle a metou ses pus belès lokes, ... ses pus beas mousmints.)
  2. ritaeyî (les ongletes) a (ene vatche).
    • J'ai paré trois vaches. (Dj' a rtaeyî les pîs a troes vatches.)
    • Le véto a aussi paré les onglons antérieurs. (L' årtisse a rtaeyî les ongletes di dvant avou.)