Aller au contenu

linwe

Èn årtike di Wiccionaire.
Loukîz eto : langue.

Etimolodjeye

[candjî]

Tayon-bodje latén « lingua » (minme sinse).

Prononçaedje

[candjî]

Sustantif

[candjî]
singulî pluriyal
linwe linwes

linwe femrin

  1. (antomeye) gros musse, sins oxhea, metou dins l' boke, et ki sieve a magnî et a djåzer.
    • Sacwants kilos d' farene fijhént bén l' afwaire po prusti deus u troes pwins, ki n' aplaként nén al linwe come li gris papiasse do ravitaymint Yvon Laurent (fråze rifondowe).
    • Nosse vatche aveut ene linwe houzêye et vni foû del gueuye — ramLR (fråze rifondowe).
    • Dimefyîz vs des linwes k' ont stî trimpêyes dins l' souke; a ene douce alinne, våt mî, sovint, ene sakî ki souke Henri Pétrez (fråze rifondowe).
    • Fåt côper leu linwe djus a des cis k' i gn a ki dmandront do côp «ké walon alez aprinde ?» Roger Viroux (fråze rifondowe).
  2. (imådjreçmint) manire di djåzer.
    • Mins les vîs coirbås sont mactés ;
      I fjhèt les cis ki n’ ont nén l’ linwe boune. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.96, “Li Nid d’Coèrbâs” (fråze rifondowe).
  3. (mot des cinsîs) misrete (coir k' est dins l' bouye des aiwes do vea, do polin, et ki rshonne a ene linwe).
    • Sacwants cinsîs djhèt: on l' lome li linwe paski c' est çou ki l' vea a po sucî dins l' vatche Pierre Otjacques (fråze rifondowe).
  4. (mot d’ mangon) cist organe la vindou å botchî.
    • Dj' a fwait del linwe po mareder.
  5. (disconsyî uzaedje) lingaedje.
    • Les djins sintnut ki l' walon est ataké et k' on dit d' lu k' ci n' est nén ene linwe Jean-François Brackman (fråze rifondowe).

Ratourneures

[candjî]
  1. l’ awè sol betchete del linwe
  2. hagnî dissu s’ linwe si taire dabôrd k' on vôreu bén dire åk. Dj' aveu-st aprins a fé des gros shonnances-di-rén tot hagnant dissu m' linwe, les côps ki m' pa m' berdeléve (J.L. Fauconnier).
  3. t' as ravalé t' linwe? :: Dijhêye a ene sakî ki n' vout nén responde.
  4. dislaxhî s' linwe: : djåzer bråmint.
  5. si linwe va todi: : i n' si djoke nén d' cåzer.
    • Les linwes vont come ene lavete å cou d' on pot.
  6. linwe d' aspik: : djin ki sont todi po cdjåzer ls ôtes.
  7. linwe a talu: totafwait ride djus: : djins ki n' savèt nén wårder por zels çou k' on lzî dit.
  8. linwe a trinte-shijh tournants: : djin ki n' dit nén deus côp l' minme. # dire a spesse linwe: : dire avou ene air di rprotche.
    • Li dame di scole lyi a vnou dire a spesse linwe: Nozôtes, nos l' savéns bén k' vos toû»nrîz må (C. Denis).
  9. saetchî l' linwe après: : djéri après.
  1. côp d' linwe : (Lîdje) laide sacwè k' est dite conte ene sakî
  2. esse sol linwe des djins : esse critiké, kidjåzé
    • Ele m' a, dj' pou bén l' dire, fwait ene tiesse come on saeyea!
      Tot l' vinåve est so s' linwe: ome, feme, djonne ome, djonne feye
      — Édouard Remouchamps, Bultén del Societé d' Lidje, Bulletin de 1858, «w:Li savtî», 77-143 (fråze rifondowe).

Parintaedje

[candjî]

(minme sourdant etimolodjike)

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

Ortografeyes

[candjî]
  • lewe : PaWi (tot rwaitant li vî scrijhaedje « vv » come « w »)
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
musse sins oxhea d' ådvins l' boke
pitit organe del potche des aiwes Loukîz a : misrete
disconsyî uzaedje po "lingaedje" Loukîz a : lingaedje
esse sol linwe des djins
  • Francès : faire l' objet de critiques, être critiqué, vilipendé

Waitîz eto

[candjî]

Lijhoz l’ årtike linwe so Wikipedia