Ngụy thư

Nhị thập tứ sử
STT	Tên sách	Tác giả	Số quyển
1	Sử ký	Tư Mã Thiên	130
2	Hán thư	Ban Cố	100
3	Hậu Hán thư	Phạm Diệp	120
4	Tam quốc chí	Trần Thọ	65
5	Tấn thư	Phòng Huyền Linh (chủ biên)	130
6	Tống thư	Thẩm Ước	100
7	Nam Tề thư	Tiêu Tử Hiển	59
8	Lương thư	Diêu Tư Liêm	56
9	Trần thư	Diêu Tư Liêm	36
10	Ngụy thư	Ngụy Thâu	114
11	Bắc Tề thư	Lý Bách Dược	50
12	Chu thư	Lệnh Hồ Đức Phân (chủ biên)	50
13	Tùy thư	Ngụy Trưng (chủ biên)	85
14	Nam sử	Lý Diên Thọ	80
15	Bắc sử	Lý Diên Thọ	100
16	Cựu Đường thư	Lưu Hú (chủ biên)	200
17	Tân Đường thư	Âu Dương Tu, Tống Kỳ	225
18	Cựu Ngũ Đại sử	Tiết Cư Chính (chủ biên)	150
19	Tân Ngũ Đại sử	Âu Dương Tu (chủ biên)	74
20	Tống sử	Thoát Thoát (chủ biên)	496
21	Liêu sử	Thoát Thoát (chủ biên)	116
22	Kim sử	Thoát Thoát (chủ biên)	135
23	Nguyên sử	Tống Liêm (chủ biên)	210
24	Minh sử	Trương Đình Ngọc (chủ biên)	332
-	Tân Nguyên sử	Kha Thiệu Mân (chủ biên)	257
-	Thanh sử cảo	Triệu Nhĩ Tốn (chủ biên)	529

Ngụy thư (chữ Hán giản thể: 魏书; phồn thể: 魏書) là một sách lịch sử theo thể kỷ truyện trong 24 sách lịch sử Trung Quốc (Nhị thập tứ sử) do Ngụy Thâu, người Bắc Tề viết và biên soạn vào năm Thiên Bảo thứ 5 (năm 554), đến năm Thiên Bảo thứ 10 (năm 559) thì hoàn thành.

Ngụy thư hiện tại bao gồm 114 quyển, bao gồm Đế kỷ 12 quyển, Liệt truyện 92 quyển, Chí 10 quyển, sách ghi chép lịch sử hưng thịnh và suy vong của Bắc Ngụy thời Nam Bắc Triều từ khi Đạo Vũ Đế kiến quốc năm 386 cho đến khi Đông Ngụy Hiếu Tĩnh Đế bị phế truất năm 550.

Quá trình biên soạn

Trong công việc biên soạn cuốn sách này, Ngụy Thâu bị phê phán vì thể hiện sự thiên vị đối với các tổ tiên của các liên minh chính trị và sự phỉ báng có chủ đích hoặc hoàn toàn không thừa nhận đối với tổ tiên của các kẻ thù chính trị. Những người gièm pha cuốn sách gọi nó là uế thư (穢書), khi phát âm gần giống như 'Ngụy thư', nhưng có nghĩa là "cuốn sách rác rưởi".

Theo quan điểm của các sử gia hiện đại thì Ngụy thư có các vấn đề khá rõ, do nó ca ngợi Bắc Ngụy quá đáng, trong khi lại có trình bày sai có chủ ý về quốc gia trước đó của nhà nước này là nước Đại, một quốc gia từng là chư hầu của Tây Tấn, Hậu Triệu, Tiền Yên và Tiền Tần, nhưng trong sách này lại thể hiện Đại là một quốc gia hùng mạnh với các quốc gia nói trên đều là chư hầu của nó. Bên cạnh đó, cuốn sách còn mô tả các quốc gia thù địch như là những kẻ mọi rợ và đưa ra những lời kết tội thiếu căn cứ đối với các vị quân chủ của các nhà nước đó.

Ngoài ra, cuốn sách còn dùng các tên họ Hán hóa do hoàng đế Bắc Ngụy Hiếu Văn Đế Nguyên Hoành quy định vào năm 496 để áp dụng cho các nhân vật và sự kiện diễn ra trước đó khá lâu, gây ra nhiều khó khăn không cần thiết đối với các độc giả để có thể biết được tên họ thật sự của các cá nhân được đề cập tới. Cuốn sách cũng bị phê bình ở chỗ do Ngụy Thâu là một viên quan của Đông Ngụy và nhà nước kế tục triều đại này, nhà Bắc Tề, nên ông chỉ liệt kê vị hoàng đế duy nhất của Đông Ngụy là Đông Ngụy Hiếu Tĩnh Đế trong danh sách các vị hoàng đế trong khi cố tình bỏ qua 3 vị hoàng đế của nhà nước kình địch là Tây Ngụy sau sự phân hóa Bắc Ngụy vào năm 534 và coi các triều đại Nam triều là man di mọi rợ. Tuy nhiên, ông dược công nhận là đã làm khớp các tường thuật về các sự kiện rất lọn xộn và rời rạc từ thời nước Đại cho tới đầu thời kỳ Bắc Ngụy cũng như tạo ra sự gắn kết chặt chẽ cho các sự kiện trong giai đoạn đó.

Chính vì thế, Tùy Văn Đế coi Ngụy thư của Ngụy Thâu là không chính xác nên đã lệnh cho Ngụy Đạm, Nhan Chi Suy soạn lại, Tùy Dạng Đế sau đó cũng mệnh cho Dương Tố, Phan Huy, Trử Lượng, Âu Dương Tuân viết lại. Ngụy thư nguyên bản gồm 114 quyển đến đầu thời Bắc Tống đã bị thất lạc nhiều, các sử gia sau này căn cứ Bắc sử bổ sung thêm để có Ngụy thư như ngày nay. Bản Ngụy thư hiện nay do Đường Trường Nhụ chủ trì chỉnh lý được Trung Hoa Thư Cục xuất bản phổ biến và được xem là bản tốt nhất.

Người đời sau căn cứ vào các nguồn sử liệu khác nhau mà bổ sung thêm vào phần chí biểu của Ngụy thư, theo như trong sách Lịch đại sử biểu của Vạn Tư Đồng đời Thanh liệt kê ra có Ngụy chư đế thống hệ đồ, Ngụy chư vương thế biểu, Ngụy Dị Tính chư vương thế biểu, Ngụy Ngoại thích chư vương thế biểu, Ngụy Tương Tương Đại thần niên biểu, Tây Ngụy tương tương đại thần niên biểu, Đông Ngụy tương tương đại thần niên biểu tất cả có 1 quyển, Ngụy thư binh chí 1 quyển của Cốc Tễ Quang thời Cận đại, và Nguyên Ngụy phương trấn niên biểu 2 quyển của Ngô Đình Tiếp.