Joshua A. Norton
Joshua Abraham Norton (tự xưng là Hoàng đế Norton I; khoảng 1815[1] – 8 tháng 1 năm 1880) là người dân nổi tiếng của San Francisco, đã tuyên bố vào năm 1859 rằng ông là "Hoàng đế Hoa Kỳ"[2] và về sau là "Quan nhiếp chính México" năm 1859.[3] Được sinh ở Luân Đôn (Anh), Norton qua phần lớn tuổi trẻ ở Cộng hòa Nam Phi; ông di cư qua San Francisco năm 1849 sau khi nhận $40.000 từ di sản của bố. Norton mới đầu kiếm sống làm nhà kinh doanh, nhưng ông mất cả tiền khi đầu tư vào lúa Peru.[4]
Sau khi thua vụ kiện được Norton mở để làm cho hợp đồng lúa mất hiệu lực, Norton bỏ San Francisco. Ông trở lại vài năm sau với diện mạo kỳ cục và hình như là điên, tự xưng là hoàng đế Hoa Kỳ.[5] Tuy không có một quyền lực chính trị nào và chỉ ảnh hưởng trong phạm vi những người xung quanh, ông rất được tôn kính tại San Francisco, và những tiệm mà ông hay tới cũng nhận tiền có tên ông. Norton gửi thư cho Nữ hoàng Victoria, và ông được người dân địa phương cũng như các bài báo đăng tin cái chết của ông gọi là Tâu Hoàng đế.
Tuy bị coi là người điên, hoặc ít nhất là người rất lập dị, dân San Francisco ca ngợi sự hiện diện, tính hài hước, và những kỳ công của ông – một trong những kỳ công nổi tiếng nhất là "lệnh" đòi giải tán bằng vũ lực đối với Quốc hội Hoa Kỳ (Quốc hội và Quân đội Hoa Kỳ bỏ qua lệnh này), và cũng nổi tiếng về nhiều sắc lệnh (có người cho là tiên tri) kêu gọi đòi xây cầu băng qua và đường hầm dưới vịnh San Francisco.[6] Ngày 8 tháng 1 năm 1880, Norton ngã tại gốc đường và chết trước khi cứu thương có thể tới ông. Ngày sau, gần 30.000 người ra đường San Francisco để tôn kính Norton.[7] Norton sống mãi do những nhà văn như Mark Twain và Robert Louis Stevenson; chẳng hạn Mark Twain cũng từng ở San Francisco trong thời Hoàng đế Norton, và nhân vật Vua trong Những cuộc phiêu lưu của Huckleberry Finn được cho là phỏng theo Norton.[8] Tháng 12 năm 2004, chính quyền San Francisco thông qua một nghị quyết để đặt tên Cầu San Francisco-Vịnh Oakland theo Norton, nhưng ý niệm này không được tiến hành tiếp.[9]
Chú thích
[sửa | sửa mã nguồn]- ^ Có nhiều nguồn mâu thuẫn về ngày sinh của Norton. Nhiều nguồn (Cowan, mộ ông, và phần nhiều sách gần đây về Norton) cho rằng Norton được sinh vào năm 1819, trong khi một số nguồn cho rằng ông được sinh ngày 4 tháng 2 năm 1819. Bài báo về sự chết của Norton trong San Francisco Chronicle nói ông thọ 65 tuổi khi chết, có nghĩa là ông được sinh vào năm 1814. Sách Norton I, Emperor of the United States (1986) của Drury chỉ đến các hồ sơ nhập cư nói rằng Norton hai tuổi vào năm 1820, khi hai bố mẹ về Cộng hòa Nam Phi.
- ^ Smith, Fred (31 tháng 1 năm 2002). “Emperor Joshua Norton I of America” (bằng tiếng Anh). BBC. Truy cập 15 tháng 4 năm 2007. Đã định rõ hơn một tham số trong
|author=và|last=(trợ giúp); Kiểm tra giá trị ngày tháng trong:|accessdate=và|date=(trợ giúp) - ^ Hansen, Gladys (1995). San Francisco Almanac (bằng tiếng Anh). San Francisco, California: Chronicle Books. ISBN 0811808416. Đã định rõ hơn một tham số trong
|author=và|last=(trợ giúp) - ^ Carr, Patricia E. (tháng 7 năm 1975). “Emperor Norton I: The benevolent dictator beloved and honored by San Franciscans to this day”. American History Illustrated (bằng tiếng Anh). 10: 14–20. Đã định rõ hơn một tham số trong
|author=và|last=(trợ giúp) - ^ David Weeks (1996). Eccentrics: A Study of Sanity and Strangeness (bằng tiếng Anh). Thành phố New York: Kodansha Globe. tr. 3–4. ISBN 1568-36156-4. Đã định rõ hơn một tham số trong author-name-list parameters (trợ giúp)
- ^ Suzanne Herel (15 tháng 12 năm 2004). “Emperor Norton's name may yet span the bay” (bằng tiếng Anh). Bản gốc lưu trữ ngày 24 tháng 12 năm 2004. Truy cập ngày 11 tháng 7 năm 2007. Đã định rõ hơn một tham số trong
|accessdate=và|access-date=(trợ giúp); Kiểm tra giá trị ngày tháng trong:|date=(trợ giúp) - ^ Moylan, Peter. “Encyclopedia of San Francisco” (bằng tiếng Anh). San Francisco Museum and Historical Society. Bản gốc lưu trữ ngày 23 tháng 2 năm 2007. Truy cập 17 tháng 4 năm 2007. Đã định rõ hơn một tham số trong
|author=và|last=(trợ giúp); Kiểm tra giá trị ngày tháng trong:|accessdate=(trợ giúp);|chapter=bị bỏ qua (trợ giúp) - ^ New Perspectives on the West: Joshua Abraham Norton tại PBS.org.
- ^ Steve Rubenstein (16 tháng 12 năm 2004). “'No offense to the emperor, but I don't know who he is'”. San Francisco Chronicle (bằng tiếng Anh). Truy cập 19 tháng 9 năm 2006. Đã định rõ hơn một tham số trong author-name-list parameters (trợ giúp); Kiểm tra giá trị ngày tháng trong:
|accessdate=và|date=(trợ giúp)
 |
Bài viết tiểu sử liên quan đến nhân vật Hoa Kỳ này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn. |