Bước tới nội dung

HD 209458 b

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
HD 209458 b
Hình ảnh về HD 209458 b với Sao Mộc
Khám phá
Khám phá bởiD. Charbonneau
T. Brown
David Latham
M. Mayor
G.W. Henry
G. Marcy
Kerry O'Connor
R.P. Butler
S.S. Vogt
Nơi khám pháĐài thiên văn Lowell
Đài thiên văn Geneva
Ngày phát hiện5/11/1999
Kĩ thuật quan sát
Radial velocity
Đặc trưng quỹ đạo
0,045 AU (6.700.000 km)
Độ lệch tâm0.014± 0.009[1]
3.52474541 ± 0.00000025 d
84.5938898 h
Độ nghiêng quỹ đạo86.1 ± 0.1
2,452,854.825415
± 0.00000025
83
Bán biên độ84.26 ± 0.81
SaoHD 209458
Đặc trưng vật lý
Bán kính trung bình
1.35 ± 0.05 RJ
Khối lượng0.71 MJ
Mật độ trung bình
370 kg/m3 (620 lb/cu yd)
9,4 m/s2 (31 ft/s2)
0.96 g
Nhiệt độ1,130 ± 150

HD 209458 b (biệt danh là Osiris), là một hành tinh ngoài Hệ Mặt Trời quay quanh quỹ đạo tương tự HD 209458 trong chòm sao Phi Mã, cách Hệ Mặt Trời khoảng 159 năm ánh sáng.[2]

Đặc điểm

[sửa | sửa mã nguồn]

Bán kính quỹ đạo của hành tinh này là 7 triệu km, khoảng 0,047 đơn vị thiên văn, hay một phần tám bán kính quỹ đạo của Sao Thủy. Bán kính nhỏ này dẫn đến một năm dài bằng 3,5 ngày Trái Đất và nhiệt độ bề mặt ước tính khoảng 1.000 °C (khoảng 1.800 °F). Khối lượng của nó gấp 220 lần Trái Đất (0,69 khối lượng Sao Mộc) và khối lượng của nó lớn hơn 2,5 lần so với Sao Mộc. Với khối lượng lớn hơn cho thấy HD 209458 b là một hành tinh khí khổng lồ.[3][4] Ngôi sao đã được quan sát nhiều lần bởi vệ tinh Hipparcos của ESA, cho phép các nhà thiên văn học tính toán chu kỳ quỹ đạo của HD 209458 b rất chính xác là 3,524736 ngày. Nhiệt độ của hành tinh ít nhất là 750 °C (1300 °F). Quỹ đạo tròn của HD 209458 b cũng đã được xác nhận. Hành tinh này có khối lượng gấp khoảng 0,69 lần Sao Mộc và nó có bán kính lớn hơn Sao Mộc khoảng 35%. Có góc quỹ đạo quay là −4,4 ± 1,4 °.[5]

Thành tựu

[sửa | sửa mã nguồn]

HD 209458 b đại diện cho một số mốc quan trọng trong nghiên cứu hành tinh bên ngoài Hệ Mặt Trời. Sau đây là một số thành tựu đầu tiên trong các thành tựu:

  • Là một hành tinh ngoài Hệ Mặt Trời có sự đi qua.
  • Là hành tinh đầu tiên được phát hiện thông qua nhiều hơn một phương pháp.
  • Là hành tinh ngoài Hệ Mặt Trời có bầu khí quyển.
  • Là hành tinh ngoài Hệ Mặt Trời mà các nhà quan sát thấy rằng hydro bay hơi trong bầu khí quyển.
  • Là hành tinh ngoài Hệ Mặt Trời có oxy và carbon trong bầu khí quyển.
  • Là một trong hai hành tinh ngoài Hệ Mặt Trời đầu tiên được quan sát trực tiếp bằng quang phổ.
  • Là hành tinh đầu tiên có nhiều khí bên ngoài Hệ Mặt Trời đo được siêu bão
  • Là hành tinh đầu tiên đo được tốc độ quỹ đạo của nó, xác định trực tiếp khối lượng của nó.

Kể từ tháng 4 năm 2007, nó được cho là hành tinh ngoài Hệ Mặt Trời đầu tiên được tìm thấy có hơi nước trong khí quyển của nó.[6][7][8]

Vào tháng 7 năm 2014, NASA đã công bố tìm thấy bầu khí quyển rất khô trên HD 209458 b và hai hành tinh khác (HD 189733 b và WASP-12 b) quay quanh các ngôi sao giống như Mặt Trời.[9]

Phát hiện

[sửa | sửa mã nguồn]

Các nghiên cứu quang phổ lần đầu tiên tiết lộ sự hiện diện của một hành tinh xung quanh ngôi sao HD 209458 vào ngày 5 tháng 11 năm 1999.

Ngay sau khi phát hiện ra, có các đội nhà thiên văn học được chia thành,trong đó có một đội do David Charbonneau dẫn đầu, bao gồm Timothy Brown và những người khác, và nhóm còn lại của Gregory W. Henry, đã có thể phát hiện sự di chuyển của hành tinh qua bề mặt của ngôi sao khiến nó trở thành hành tinh được biết đến đầu tiên trong các hành tinh chuyển động được bên ngoài hệ Mặt trời.[10]

Sử dụng quang phổ

[sửa | sửa mã nguồn]

Vào ngày 21 tháng 2 năm 2007, NASA và Nature đã công bố tin tức rằng HD 209458 b là một trong hai hành tinh ngoài hệ mặt trời đầu tiên được quan sát trực tiếp cùng một hành tinh khác là HD 189733 b. Đây là lần đầu tiên sử dụng phổ để tìm kiếm những hành tinh ngoài hệ Mặt trời có sự sống, bằng cách tác động lên bầu khí quyển của một hành tinh. Một nhóm các nhà điều tra do Jeremy Richardson thuộc Trung tâm bay không gian Goddard của NASA dẫn đầu, đã đo được bầu khí quyển HD 209458 b trong phạm vi 7,5 đến 13,2 micromet.[11]

Vào ngày 23 tháng 6 năm 2010, các nhà thiên văn học tuyên bố họ đã đo được siêu bão (với tốc độ gió lên tới 7000 km / giờ) lần đầu tiên trong bầu khí quyển của HD 209458 b có độ chính xác rất cao được thực hiện bởi Kính thiên văn rất lớn ESO Thiên và máy quang phổ khí CRIRES.[12]

Những phát hiện

[sửa | sửa mã nguồn]

Vào ngày 27 tháng 11 năm 2001, Kính thiên văn vũ trụ Hubble đã phát hiện ra natri, bầu khí quyển hành tinh đầu tiên bên ngoài Hệ mặt trời cần đo. Có khoảng một phần ba lượng natri ở HD 189733 b. Vào năm 2003 - 2004, các nhà thiên văn học đã sử dụng Kính viễn vọng Không gian Hubble để khám phá ra một lượng khổng lồ hydro, carbon và oxy quanh hành tinh đạt tới 10.000 K.

Vào ngày 10 tháng 4 năm 2007, Travis Barman của Đài thiên văn Lowell đã công bố bằng chứng cho thấy bầu không khí của HD 209458 b có chứa hơi nước. Sử dụng kết hợp các phép đo Kính viễn vọng Không gian Hubble được công bố trước đây và các mô hình lý thuyết mới, Barman đã tìm thấy bằng chứng xác thực cho sự hấp thụ nước trong bầu khí quyển của hành tinh.

Vào ngày 24 tháng 4, nhà thiên văn học David Charbonneau, người lãnh đạo nhóm thực hiện các quan sát của Hubble, cảnh báo rằng chính kính viễn vọng có thể đã đưa ra các biến thể gây ra mô hình lý thuyết cho thấy sự hiện diện của nước. Ông hy vọng rằng những quan sát xa hơn sẽ làm sáng tỏ vấn đề trong những tháng tiếp theo. Kể từ tháng 4 năm 2007, cuộc điều tra tiếp theo đang được tiến hành.

Vào ngày 20 tháng 10 năm 2009, các nhà nghiên cứu tại JPL đã công bố phát hiện ra hơi nước, carbon dioxide và metan trong khí quyển.[13][14][15]

Từ trường

[sửa | sửa mã nguồn]

Vào năm 2014, một từ trường xung quanh HD 209458 b đã được dự đoán từ cách hydro bay hơi ra khỏi hành tinh. Đây là phát hiện đầu tiên (gián tiếp) của từ trường trên hành tinh này. Từ trường được ước tính là mạnh bằng khoảng một phần mười so với Sao Mộc.[16]

Tham khảo

[sửa | sửa mã nguồn]
  1. ^ Jackson, Brian; Richard Greenberg; Rory Barnes (2008). “Tidal Heating of Extra-Solar Planets”. Astrophysical Journal. 681 (2): 1631–1638. arXiv:0803.0026. Bibcode:2008ApJ...681.1631J. doi:10.1086/587641.; Gregory Laughlin; Marcy; Vogt; Fischer; Butler; và đồng nghiệp (2005). “ON THE ECCENTRICITY OF HD 209458b”. The Astrophysical Journal. 629 (2): L121–L124. Bibcode:2005ApJ...629L.121L. doi:10.1086/444558.
  2. ^ Jackson, Brian; Richard Greenberg; Rory Barnes (2008). "Tidal Heating of Extra-Solar Planets". Astrophysical Journal. 681 (2): 1631–1638. arXiv:0803.0026. Bibcode:2008ApJ...681.1631J. doi:10.1086/587641.; Gregory Laughlin; Marcy; Vogt; Fischer; Butler; et al. (2005). "ON THE ECCENTRICITY OF HD 209458b". The Astrophysical Journal. 629 (2): L121–L124. Bibcode:2005ApJ...629L.121L. doi:10.1086/444558.
  3. ^ “Extrasolar planet HD 209458 b (Osiris)”. Truy cập 19 tháng 6 năm 2019.
  4. ^ Ignas A. G. Snellen; De Kok; De Mooij; Albrecht; et al. (2010). "The orbital motion, absolute mass and high-altitude winds of exoplanet HD 209458b". Nature. 465 (7301): 1049–1051. arXiv:1006.4364. Bibcode:2010Natur.465.1049S. doi:10.1038/nature09111. PMID 20577209.
  5. ^ Castellano; Jenkins, J.; Trilling, D. E.; Doyle, L.; Koch, D. (March 2000). "Detection of Planetary Transits of the Star HD 209458 in the Hipparcos Data Set". The Astrophysical Journal Letters. University of Chicago Press. 532 (1): L51–L53. Bibcode:2000ApJ...532L..51C. doi:10.1086/312565.
  6. ^ Water Found in Extrasolar Planet's Atmosphere - Space.com
  7. ^ Signs of water seen on planet outside solar system, by Will Dunham, Reuters, Tue Apr 10, 2007 8:44PM EDT
  8. ^ Staff (ngày 3 tháng 12 năm 2013). "Hubble Traces Subtle Signals of Water on Hazy Worlds". NASA. Truy cập ngày 4 tháng 12 năm 2013.
  9. ^ Deming, Drake; et al. (ngày 10 tháng 9 năm 2013). "Infrared Transmission Spectroscopy of the Exoplanets HD 209458b and XO-1b Using the Wide Field Camera-3 on the Hubble Space Telescope". Astrophysical Journal. 774 (2): 95. arXiv:1302.1141. Bibcode:2013ApJ...774...95D. doi:10.1088/0004-637X/774/2/95. Truy cập ngày 4 tháng 12 năm 2013.
  10. ^ Harrington, J.D.; Villard, Ray (ngày 24 tháng 7 năm 2014). "RELEASE 14-197 - Hubble Finds Three Surprisingly Dry Exoplanets". NASA. Truy cập ngày 25 tháng 7 năm 2014.
  11. ^ Seth Redfield; Michael Endl; William D. Cochran; Lars Koesterke (ngày 20 tháng 1 năm 2008). "Sodium Absorption from the Exoplanetary Atmosphere of HD 189733b Detected in the Optical Transmission Spectrum". The Astrophysical Journal Letters. 673 (673): L87–L90. arXiv:0712.0761. Bibcode:2008ApJ...673L..87R. doi:10.1086/527475.
  12. ^ Richardson, L. Jeremy; Deming, D; Horning, K; Seager, S; Harrington, J; et al. (2007). "A spectrum of an extrasolar planet". Nature. 445 (7130): 892–895. arXiv:astro-ph/0702507. Bibcode:2007Natur.445..892R. doi:10.1038/nature05636. PMID 17314975.
  13. ^ Rincon, Paul (ngày 23 tháng 6 năm 2010). "'Super
  14. ^ Winn, Joshua N. (2009). "Measuring accurate transit parameters". Proceedings of the International Astronomical Union. 4: 99–109. arXiv:0807.4929. Bibcode:2009IAUS..253...99W. doi:10.1017/S174392130802629X.
  15. ^ Winn, Joshua N.; et al. (2005). "Measurement of Spin-Orbit Alignment in an Extrasolar Planetary System". The Astrophysical Journal. 631 (2): 1215–1226. arXiv:astro-ph/0504555. Bibcode:2005ApJ...631.1215W. doi:10.1086/432571.
  16. ^ First sign of water found on an alien world - space - ngày 10 tháng 4 năm 2007 - New Scientist Space
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=HD_209458_b&oldid=70967657”