Tar (lidn)

Tar
Тара
Lidnanznam;	Flag;
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2023)	27,146 ristitud
Pind	13,83 km²
Pämez'	Igor' Gorbanovskii; (tal'vku 2023—)
Telefonkod	7−38 171-xx-xxx
Avtokod	55
Aigvö	UTC 6 (MSK 3)

Tar (ven.: Та́ра) om Venäman lidn da lidnankund Omskan agjan pohjoižes. Se om Taran rajonan administrativine keskuz.

Istorii

Ende totarlaižiden Jalom-lidnut oli olmas Taran sijas. Nügüdläižen eländpunktan aluz om pandud sen sijha kozakištol erindas vl 1863 kuti Emäganpäivän jumalanpert' da rahvahidenkeskeine torguindkeskuz. Se seižui «Tobol'sk — Tomsk»-tel, ezmäine Venäman eländpunkt nügüdläižen Omskan agjan territorijal, alištui Tobol'skan tobmudele. Aigan alusenpanendaspäi i 20. voz'sadahasai Tar oli oigetud küksushe mehiden sijaks. Paloi lujas vozil 1669 i 1709. Om kaičenus läz sadad endevanhid kivižid i pardesižid kaks'žiruižid pertid. Žilo sai makundan lidnan statusad vl 1782. Sen sibirin totaran nimituz om Тары.

Tar-lidn šingotase sömtegimišton edheotandoil, mugažo sadas kivivoid da cirkonijad ümbrištos. Vspäi 2004 avtotesild Irtišan kal't om olmas, «Tobol'sk — Tomsk»-avtote om sauvomas kuti «Tümen' — Novosibirsk»-raudtejonon pohjoine parallel'.

Geografijan andmused

Lidn sijadase Irtiš-jogen hural randal, 70 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Matkad Omskhasai om 220 km suvhe orhal vai 300 km avtotedme. Lähembaine lidn om Tükalinsk 176 km suvipäivlaskmha orhal vai 204 km avtotedme.

Klimat om ven kontinentaline. Voden keskmäine lämuz om 1,0 C°, kezakun-elokun 15,6.. 18,8 C°, tal'vkun-uhokun −15,2..−17,4 C°. Ekstremumad oma −50,1 C° (tal'vku) i 37,7 C° (heinku). Kezaaigan minimum om −3,5 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om 5,1 C° (uhoku). Voib panda halad miččel taht kul (heinkun minimum om 0 C°), no i voib tulda sulasäd tal'vel miččel taht kul. Paneb sadegid 444 mm vodes, enamba kezakus-elokus (59..61 mm kus), vähemba vilukus-sulakus (15..24 mm kus). Kun keskmäine relätivine nepsuz vajehtase 58 procentaspäi semendkus 81 procenthasai kül'mkus.

Tobmuz

Kaik kaks' pen't žilod mülüdas lidnankundha Taran ližaks: Aeroport (50 rist. vl 2010) i Taran Ezilidnan Mectarh (ven.: Пригородное Тарское Лесничество, 40 rist. vl 2010). Lidnankundan pind — 118,64 km².

Lidnankundan tobmuden pämez' om sen Administracijan pämez'. Edeližed lidnan pämehed oma Sergei Martinov (Сергей Мартынов, tal'vku 2018 — tal'vku 2023) i Jevgenii Jeroševič (tal'vku 2015 — sügüz'ku 2018). Lidnan Nevondkundan ezimez' om Pavel Kolupajev vn 2020 redukuspäi.

Eläjad

Vn 2010 Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 27 318 ristitud, lidnankundan — 27 408 ristitud, rajonan koume videndest. Vn 2021 rahvahanlugemižen mödhe 26 878 eläjad oli lidnas. Vl 2017 kaik 28 116 ristitud elihe lidnas i 28 210 ristitud kaikes lidnankundas. Vspäi 1989 lidnan ristitišt vajehtase 26..28 tuhad röunoiš, kaikiš suremb oli 28 241 eläjad vl 2020.

Ortodoksižen hristanuskondan kaks' pühäpertid^[1] oma kaičenus i saudud lidnas: Spasan Londuseližen Mel'kuvan kafedraline päjumalanpert' (om saudud vll 1753−1783) i Sündun Voznesenjan jumalanpert' (letihe vll 1985−1986). Niiden ližaks ph. Mikulai-čudonsädajan päjumalanpert' (oli vll 1771−1938), nell' jumalanpertid i časoun' ei ole kaičenus. Islaman pühäpert' om avaitud.

Professionaližen opendusen aluzkundad: Taran industrialiž-pedagogine kolledž^[2], Omskan agjan medicinižen kolledžan filial, Omskan valdkundaližiden pedagogižen i agrarižen universitetoiden filialad.