Nadim

Nadim
Надым
Lidnanznam;	Flag;
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2023)	45,229 ristitud
Pind	18,5 km²
Telefonkod	7−3499-xxx-xxx
Avtokod	89
Aigvö	UTC 5 (MSK 2)

Nadim (ven.: Нады́м, nenc. i tot.: Надым, ukr.: Надим, sel'k.: Нярэм) om Venäman lidn Jamalan Nenciden avtonomižen ümbrikon keskuzpalan suves. Se om Nadiman ümbrikon (edel vn 2020 semendkud — rajonan) administrativižeks keskuseks da palaks, ümbrikon nellänz' lidn eläjiden lugun mödhe.

Istorii

Nadiman lidneihuden aluz oli pandud vl 1597 32 kilometras Nadim-jogensuspäi ülezjogen. Vl 1802 se oli znamasižeks. Nügüd'aigan tehtas arheologižid kaivandusid.

Panihe Uz' Nadim-žilon alust 60 kilometras ülezjogen vanhas Nadim-lidneihudespäi vl 1929 kuti perdankazvatusen sovhozan keskuz, vspäi 1934 muite faktorii oli puiženke pertištonke. Voden 1952 elokus ezmäine jonuz tuli Salehardaspäi, no jäl'geližil kezoil raudte upsi igähižhe roughu. Vspäi 1967 valitihe žilod keskuseks otmaha kävutamižhe gazan Medvežje-löudmižsijad kožujan kuivan tahon olendan tagut sauvomha lendimportad.

Nadim sai lidnan statusad vn 1972 9. päiväl keväz'kud. Se šingotase londuseližen gazan samižel («Gazprom»- i «Novatek»-kompanijad). Venäman sadud gazan kümnendez läbitab lidnan ümbrištod i oigendase veimihe. Gazanveimiden kaikiš järedamb sol'm mail'mas sijadase Nadimanno.

Geografijan andmused

Lidn sijadase ühtennimižen Nadim-jogen hural randal (ven.: Надым 545 km pitte, lankteb Karan meren Obin lahthe), kuz' metrad ü.m.t. keskmäižel korktusel. Om ümbärtud penil järvil.

Matkad Salehardhasai om 290 km lodeheze, vn 2020 tal'vkuspäi avtote ühtenzoitab senke. Toižed lähembaižed lidnad oma Uz' Urengoi pohjoižpäivnouzmha (passažirraudtestancii) i Gubkinskii suvipäivnouzmha. Nadim-Valdmad-raudtestancii om sarakon Udes Urengoišpäi lopstancijaks, raudtesarak radab vaiše vemha jüguid. «Salehard — Nadim»-raudte om sauvomižes.

Klimat om subarktine. Voden keskmäine lämuz om −6,6 C°, kezakun-elokun 7,3.. 13,5 C°, tal'vkun-uhokun −20,6..−24,1 C°. Ekstremumad oma −57,7 C° (viluku) i 34,7 C° (kezaku, eloku). Kezaaigan minimum om −8,1 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om 2,0 C° (tal'vku). Voib panda halad kezaaigan miččel taht kul (heinkun minimum om −1,1 C°). Paneb sadegid 449 mm kus, enamba heinkus-elokus (54..67 mm kus), vähemba vilukus-sulakus (20..26 mm kus). Il'man vozne keskmäine relätivine nepsuz om 75,2 %.

Tobmuz

Nadim oli lidnankundan üks'jäižeks eländpunktaks. Lidnankund oli vll 2005−2020, sen pind oli 307,01 nellikkilometrad. Lidnfartaliden pind om 18,5 km².

Lidnankundan tobmuden pämez' oli Deputatoiden suiman ezimez'. Sen erigoittud Administracii om likvidiruidud vn 2012 tal'vkus, rajonan Administracii tegi sen velgusidme. Lidnan Deputatoiden suim om pästtud radmaspäi vn 2021 keväz'kus, Anatolii Pisarenko likvidirui sen organizacijad. Jäl'gmäižed Deputatoiden suiman ezimehed: Irina Truhanova (sügüz'ku 2017 — reduku 2019), Leonid Däčenko (reduku 2015 — sügüz'ku 2017, 2007 — keväz'ku 2012).

Eläjad

Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 46 611 ristitud, rajonan seičeme kümnendest, vn 2021 — 45 973 ristitud. Vl 2017 lidnan ristitišt oli 44 660 eläjad. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 52 586 eläjad vl 1989.

Rahvahad (enamba 1,1 % vl 2010): venälaižed — 75,1 %, ukrainalaižed — 9,1 %, totarlaižed — 5,1 %, nencalaižed — 1,2 %, baškiralaižed — 1,1 %, vaugedvenälaižed — 1,1 %, toižed rahvahad — 7,3 %.

Ortodoksižen hristanuskondan nell' pühäpertid^[1] oma saudud lidnas: kaks' jumalanpertid i kaks' časounäd. Islaman «Azat Safa»-mečet' om avaitud.

Lapsiden openduzen aluzkundad oma severz'-se päivkodid, seičeme keskškolad, gimnazii, kaks' čomamahtoiden školad. Nadiman kolledž^[2] i «Gazprom»-kompanijan openduztehmižkeskuz^[3] oma lidnan professionaližen opendusen aluzkundoikš.