Elist

Elist
Элиста (ven.)
Элст (kalm.)

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2024)	103,219 ristitud
Pind	92,36 km²
Pämez'	Nikolai Orzaev (reduku 2019—)
Telefonkod	7−84 722-xx-xxx
Avtokod	08
Aigvö	UTC 3 (MSK 0)

Elist (ven.: Элиста́, kalm.: Элст — «letkesine») om lidn da lidnümbrik Venäman suvipäivlaskmas. Se om Kalmikijan Tazovaldkundan administrativine keskuz da kaikiš suremb lidn.

Istorii

Vl 1845 Nikolai I-imperator käski ištutada mecad kalmikan stepiš. Valitihe Elista-Sale-vanan sijad ezmäižeks ištutesiden täht. Vl 1865 pen' külä augoti eländpunktad. Elist om lidnan statusanke vspäi 1930. Vozil 1944−1957 nimitihe sidä Stepnoi kalmikalaižiden deportacijan tagut.

Elist šingotase kivivoin geotedištelendan da samižen «KalmTatneft»-kompanijal, londuseližen gazan transportiruindal (Gazprom), sauvondal, sömtegimištol, omblendan edheotandoil.

Geografijan andmused

Lidn sijadase tazovaldkundan päivlaskmas, 120 m keskmäižel korktusel valdmeren pindan päl, Ergeni-ülüden suvipäivnouzmas.

Matkad Moskvhasai om 1250 km lodeheze orhal. Lähembaižed järedad lidnad oma Astrahan' (300 km päivnouzmha avtotedme), Stavropol' (260 km suvipäivlaskmha avtotedme), Volgodonsk (230 km lodeheze avtotedme) i Volgograd (260 km pohjoižhe avtotedme). Elist-raudtestancii radab sarakon lopus Stavropolin randan Svetlograd-lidnaspäi, matkad sihesai om 184 km.

Klimat om ven terav kontinentaline, päipaštokaz (päiči tal'vaigas) da kuivahk. Kuivad päivnouzmaižed tulleid oma paksud. Voden keskmäine lämuz om 9,8 C°, kezakun-elokun 21,7.. 24,9 C°, tal'vkun-uhokun −2,3..−4,1 C°. Ekstremumad oma −34,1 C° (viluku) i 44,0 C° (eloku). Kezaaigan minimum om 5,0 C° (kezaku), tal'vaigan maksimum om 18,0 C° (tal'vku, uhoku). Ei voi panda halad kezakus-elokus. Paneb sadegid 349 mm vodes, läz tazomäras kuidme, enamba semendkus-kezakus (43..50 mm kus), vähemba uhokus (20 mm).

Tobmuz

Lidnan kart (2022)

Kaik nell' žilod mülüdas lidnümbrikho Elist-lidnan ližaks: Aršan (3927 rist. vl 2010), pened Salin (ven.: Салын), Lol (Лола) i Maksimovk (Максимовка). Lidnümbrikon pind om 396,57 km².

Lidnümbrikon tobmuden pämez' om Lidnan Suiman ezimez'. Edeline lidnümbrikon pämez' om Väčeslav Namruev (2010−2011, 2013 — reduku 2019).

Eläjad

Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 103 749 ristitud, lidnümbrikon — 108 289 ristitud. Sil aigalpäi niiden eläjiden lugu om stabiline da kaikiš suremb kaikes aigas (107 800 ristitud vl 2001). Vl 2017 lidnan eläjiden lugu oli 103 899 ristitud. Vn 2021 rahvahanlugemižen mödhe lidnan ristitišt oli 102 583 eläjad.

Rahvahad (enamba 0,4 % lidnümbrikos vn 2010 rahvahanlugemižen mödhe): kalmikalaižed — 66,1 %, venälaižed — 24,9 %, kazahlaižed — 0,6 %, ukrainalaižed — 0,4 %, toižed rahvahad — 3,2 %, rahvahuden ozutandata — 4,8 %.

Buddizman Säküsn-Süme-pühäpert' om letud vodele 1996, «Buddan kuldaine kodi»-keskuzhurul (kalm.: Бурхн Багшин алтн сүме) om saudud vspäi 2004. Koume stupad sijadasoiš lidnan rajoniš. Ortodoksižen hristanuskondan seičeme pühäpertid oma letud lidnas: kafedraline Jumalanmaman Kazanin jumalaižen (1990−1996) päjumalanpert', phh. Kirillan i Mefodijan päjumalanpert' (om sauvomas vspäi 2018), nell' jumalanpertid i ph. Sergii Radonežalaižen časoun'. Katoližen tulendan pühäpert' radab. Islaman üks'jäine mečet' paloi vl 2014.

Galerei

• 
  Lidnan tobmuden pert' (merii, 2016)
• 
  Altn Süme, vn 2007 nägu
• 
  Vänd šahmatoihe Leninan torgul läz «Seičeme päiväd»-pagodad, vn 2010 nägu
• 
  Kazanin Jumalanmaman päjumalanpert' i Ristan Zdviženjan jumalanpert' (pen' huralpäi), vn 2017 nägu
• 
  Siti-Čess vl 2009
• 
  Kalmikijan gumanitarižiden tedoidusiden institut (Venäman Tedoakademii, 2014)
• 
  Kalmikijan valdkundaline universitet, päsauvuz (2007)
• 
  Kalmikijan valdkundaline dramteatr Baatr Basangovan nimed (2010)
• 
  Lidnan vagzal (avtoten i raudten) vl 2015

Tetabad sündnuded

• Kirsan Ilümžinov (kalm.: Үлүмҗин Кирсан) (sünd. 1962) — Venäman valdkundan šingotai da politikanmez', edheotai, enzne Kalmikijan prezident (1993−2005) i pämez' (2005−2010).
• Sangadži Tarbajev (kalm.: Тарбан Санһҗ) (sünd. 1982) — Venäman eläi, kalmikine TV-prodüser, «Mail'mas ümbri»-programan TV-vedai.

Irdkosketused

• Lidnan Suiman oficialine sait (elista-gs.ru). (ven.)
• Lidnan administracijan oficialine sait (gorod-elista.ru). (ven.)

	Kalmikijan Tazovaldkundan lidnad
	Elist | Gorodovikovsk | Lagan'