sevmoq
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]
Oʻzbekcha (uz)Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]sev-moq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]SEV- ' muhabbat bogʻla-', ' yaxshi koʻr-', ' yoqtir-'. U meni tutishgan opadan afzal s ye v a d i (Oybek). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu feʼl asli säb-, säv- (ПДП, 421), seb- (ДС, 493), sev-(Devon, II, 23), sev— (ДС, 497) tarzida talaffuz qilin— gan. Koʻrinadiki, dastlab bu feʼl tarkibida ä | ä unlisi boʻlib, keyinchalik bu unli ye unlisiga almashgan; soʻz oxirida esa dastlab b undoshi boʻlib, keyinchalik v un — doshiga almashgan: säb— | seb— > seb— > sev—. Bu feʼl soʻzlashuv nutqida suy- shaklida ham ishlatilib, 'yoq-tir—' maʼnosini anglatadi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Ishq-muhabbat tuygʻusi bilan munosabatda boʻlmoq; koʻngil qoʻymoq, yaxshi koʻrmoq. ◆ Jonginam, men senga koʻrsatay vafo, Gullagan bahorim, seni sevaman. U. Ismoilov, „Saylanma“ . Shu topdagina u IAlimardon/ ◆ Muqaddamni sevganini, qattiq sevganini tushundi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ .
2 Mehr-muhabbat, sadoqat koʻrsatmoq; gʻamxoʻrlik qilmoq. ◆ Vatanni sevmoq. Onani sevmoq. n ◆ Ona oʻz oʻgʻlini sevadi faqat.. H. Olimjon . ◆ Otam boʻlmasangizham, meni otam muhabbati bilan sevgan sodiq va mehribon bir kishimsiz, yaʼni maʼnaviy otam. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .
3 Yoqtirmoq, yaxshi koʻrmoq. ◆ Musiqani sevmoq. Gulni sevgan tikanni ham sevadi. shsh Nuri kiyinishni, bezakni sevar edi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .
- Jini sevmaslik Yoqtirmaslik, taʼbiga, didiga toʻgʻri kelmaslik; yomon koʻrmoq. ◆ Ming-boshi, Sodiq aminni jini sevmagani uchunmi, u bu yerda yoʻq. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ .
Sinonimlari
[tahrirlash]Suymoq, yaxshi ko'rmoq, yoqtirmoq
Antonimlari
[tahrirlash]СЕВМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]Feʼl
[tahrirlash]sevmoq sevmoq
Turkcha:sevmek