mard

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

mard

Etimologiyasi

MARD Bu birlik tojik tilida avval 'erkak' maʼnosini (shohi mardon - 'erkaklar shohi) anglatib, keyinchalik 'botir' maʼnosini anglatish uchun ishlatila^boshlagan (ТжРС, 216); oʻzbek tiliga keyingi maʼnosi bilan olingan (OʻTIL, I, 447).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

f. j_>_o — odam; erkak; botir, jasur

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Qoʻrqishni bilmaydigan; qoʻrq-mas, botir, jasur. ◆ Tantiboyvachcha bobil-ladi: -Dev poylagan tilsimdan uni qaysi mard olib ketadi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Mard kishidan oʻlim ham qoʻrqadi. I. Ra-hi^, „Chin muhabbat“ .

2 Er kishiga xos ijobiy fazilatlarga ega, aytganining ustidan chiqadigan, tan-ti, hotam. ◆ Vaʼdaga vafo qilmoq — mardlarga xos fazilat. Gʻayratiy . ◆ Mard boʻlsangiz, buni boʻyningizga oling. P. Qodirov, „Uch ildiz“ . ◆ Mard odam imzosini ochiq qoʻyadi. S. Siyoyev, „Otliq ayol“ . ◆ Qizim, akang mard yigit edi, pomusli yigit edi. Nomus bilan, mardlik bilan oʻldi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

3 s. t. Umuman, biror ishni qila oladi-gan, biror ish qoʻlidan keladigan kishi. ◆ Bularga oʻz vaqtida issiq choy damlab berib turadigan mardning oʻzi yoʻq. Oydin, „Bechora“ . ◆ Dutor qoʻlma-qoʻl boʻldi, lekin uni, nomiga boʻlsa-da, tingʻillatadigan mard topilmadi. "Mushtum" .

Mardi maydon Jang qahramoni yoki ku-rash qahramoni. ◆ Tashlagil qadam olgʻa, oʻzni mardi maydon qil. Qontalab fashistlarning ikki diydasin qon qil. Gʻayratiy .

Antonimlari

МАРД. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

mard
1 мужественный, смелый, храбрый; // храбрец; ◆ ~ yigit смелый, мужественный парень; ◆ ~ maydonda sinalar посл. храбрец испытывается на поле брани; ◆ ~ yigitni maydonda koʻr погов. см. maydon 4;
2 щедрый; // человек широкой души; ◆ ariq qazigan ~ kishi, ekin sugʻorgan har kishi посл. арык выкопал добрый молодец, а посевы поливать - всякий горазд.