WikiSky

WikiSky (boshqa nomi — SKY-MAP. ORG) Internetga asoslangan jamoaviy koʻrish tizimi boʻlib, uning asosiy elementi interaktiv osmon xaritasi (http://www.sky-map.org yoki http://www.wikisky.org) hisoblanadi.

WikiSky
Tijoratmi	yo`q
Roʻyxatdan oʻtish	ixtiyoriy
Qaysi tillarda	18 tillarda
URL	http://www.wikisky.org

WikiSky 2006-yilda Kanada ishqibozlari (Konstantin Lisenko va Sergey Goshko) tomonidan NASA, STScI, SDSS, CfA (NASA AIS), shuningdek bir qator boshqa tashkilotlar va shaxslarning faol koʻmagida yaratilgan. WikiSky tizimi WikiMapia jamoaviy yer tadqiqot tizimiga biroz oʻxshaydi, lekin bepul tavsiflovchi tahriri bilan undan farq qiladi.

Tizim funksiyalari

Yulduzli osmonni turli rejimlarda koʻrish

Tizimning asosiy vazifasi yulduzli osmonni koʻrishdir. Koʻrish oynasida joylashgan sichqoncha va boshqaruv elementlari manipulyatsiyalar bilan boshqariladi. WikiSkyning koʻrishni boshqarish tizimi asosan Googlening Google Maps veb-saytida amalga oshirilgan tizimga oʻxshaydi.

Koʻrish paytida foydalanuvchi yulduzli osmon tasvirining masshtabini oʻzgartirishi, koʻrish maydonini oʻzboshimchalik bilan joylashtirishi, shuningdek koʻrish rejimini oʻzgartirishi mumkin.

Yulduzli osmonni koʻrish ikkita asosiy rejimda amalga oshirilishi mumkin:

• Xarita rejimi. Xarita rejimida yulduzli osmonning bir qismining koʻrish oynasida tasviri obʼyektlarning spektral xususiyatlarini hisobga olgan holda astronomik kataloglar maʼlumotlari asosida avtomatik tarzda yaratiladi.
• Umumiy koʻrinish rejimi. Umumiy koʻrish rejimida yulduzli osmonning tegishli qismining fotografik tasviri koʻrish oynasida koʻrsatiladi. Umumiy holda, bu tasvir oldindan maxsus raqamli ishlov berishdan oʻtgan koʻp sonli fotosuratlarni birlashtirish va matematik maʼnoda idrok etish uchun qulay va toʻgʻri proyeksiyani yaratish uchun tasvirni deformatsiyalash orqali qurilgan. WikiSky bir nechta Digital Sky Surveys (DSS) ga ega.

Astronomik ob’yektlarni qidirish

WikiSky astronomik ob’yektlarni koʻrish rejimida ham, API yordamida ham qidirishi mumkin.

Koʻrish rejimida qidirish mezoni baʼzi astronomik kataloglarda roʻyxatdan oʻtgan ob’yektning nomi yoki identifikatori hisolanadi. WikiSky bir xil ob’ektni qidirish uchun turli kataloglardagi identifikatorlardan foydalanish imkonini beruvchi SIMBAD (the Set of Identifications, Measurements, and Bibliography for Astronomical Data) astronomik maʼlumotlar uchun identifikatsiyalar, oʻlchovlar va bibliografiya toʻplami onlayn maʼlumotlar bazasidan foydalanadi.

API alohida ob’yektlarni ham, ob’yektlar guruhlarini ham qidirish uchun ishlatilishi mumkin.

API

WikiSky tizimida amalga oshirilgan API funksiyalari dasturiy taʼminot ishlab chiquvchilari va Internet tizimlari dizaynerlariga WikiSky serverlarida toʻgʻridan-toʻgʻri saqlanadigan maʼlumotlarga ham, hamma uchun ochiq va boshqa tizimlar serverlarida saqlanadigan maʼlumotlarga ham kirish imkonini beradi.

WikiSkydagi osmon ob’yektlari va bu ob’yektlar haqida maʼlumot

WikiSky xarita rejimida yulduzli osmonni koʻrish maydonining bir qismi.

WikiSky tomonidan foydalaniladigan kataloglar

WikiSkyda osmon jismlarini koʻrsatish va aniqlash uchun quyidagi astronomik kataloglardan foydalaniladi:

• USNO-A2.0 katalogi — taxminan 500 million ob’yekt haqida maʼlumotlarni oʻz ichiga oladi.
• PGC2003 (catalog of principal galaxies- asosiy galaktikalar katalogi) 1 millionga yaqin galaktikalar haqidagi maʼlumotlarni oʻz ichiga oladi.
• Hubble Ultra Deep Field Catalog (UDF) — Hubble Ultra Deep Field hududiga tushgan 10 000 ga yaqin galaktikalar haqidagi maʼlumotlarni oʻz ichiga oladi.
• uz:Tycho-2 katalogi — 2,5 milliondan ortiq yorqin yulduzlar haqidagi maʼlumotlarni oʻz ichiga oladi.
• uz:Genri Draper katalogi — 359083 yulduz haqida maʼlumotni oʻz ichiga oladi.
• uz:Yangi umumiy katalog — Yangi bosh katalog — barcha turdagi 7840 ta ob’yekt haqida maʼlumotni oʻz ichiga oladi.

Umumiy koʻrinish rejimida WikiSkydagi osmon obʼyektlari

WikiSky tizimining DSS (Digital Sky Survey) menyusi koʻrish uchun mavjud soʻrovlardan birini tanlash imkonini beradi.

Koʻrib chiqish rejimida WikiSky tizimning oʻz serverlarida yoki boshqa tizimlar serverlarida saqlanadigan osmon tasvirlarini koʻrsatadi. Boshqa tizim serverlarida saqlangan tasvirlarga SDSS umumiy koʻrinishining bir qismi boʻlgan tasvirlar misol boʻla oladi. WikiSky va SDSS oʻrtasidagi kelishuv WikiSky’ga SDSS serverlarida saqlangan tasvirlarni koʻrsatish imkonini beradi.

WikiSkyda yulduzli osmonning raqamli suratlari taqdim etilgan

Quyidagi raqamli sharhlar hozirda WikiSky bilan birlashtirilgan:

• Digitized Sky Survey (Raqamli osmon tadqiqoti) — DSS2 sifatida ham tanilgan. Bu hozirda mavjud boʻlgan eng batafsil raqamli tadqiqot boʻlib, butun osmonni qamrab oladi.
• Sloan Digital Sky Survey bu butun osmonning chorak qismini qamrab olgan yulduzli osmonning yuqori aniqlikdagi tadqiqotidir. WikiSky ushbu sharhning bir nechta versiyalariga kirishni taʼminlaydi: 3,4,5,6 relizlar va eng soʻnggi va eng toʻliq nashr 7 shularga misol oʻla oladi.
• IRAS Survey — IRAS teleskopi yordamida olingan osmonning infraqizil surati.
• H-alpha Sky Survey — H-Alpha butun osmonni oʻrganish imkoinini yaratadi.
• X-Ray Sky Survey (RASS3) — ROSAT All-Sky X-ray Survey. Ushbu soʻrovning WikiSky versiyasi turli spektral intervallarda olingan uchta soʻrovning birikmasidir:
  • keng polosali (0,1-2,4kV)
  • qattiq tarmoqli (0,5-2,0 keV)
  • yumshoq tarmoqli (0,1-0,4 keV)
• Ultraviolet Sky Survey (GALEX) — bu GALEX kosmik observatoriyasi tomonidan amalga oshiriladigan ultrabinafsha osmonni oʻrganish.
• AstroPhoto Survey — bu yulduzli osmonning koʻplab professional va havaskor fotosuratlariga asoslangan versiyasi. Hubble kosmik teleskopi va Chandra kosmik observatoriyasi tomonidan olingan suratlarni oʻz ichiga oladi.