Solnok

Solnok
Solnok
	; Bayroq ; Gerb
	47°10′29″N 20°10′35″E / 47.17472°N 20.17639°E
Mamlakat	Vengriya
Hukumat
• mer	Ferents Salay
Maydon	187.2 km2 (72.3 kv mi)
Telefon kodi	36 56 kenglik =
	Solnok xaritada

Solnok ( veng.: Szolnok [ˈsolnok] ) — Shimoliy Alfyold viloyatida, Vengriyaning markaziy qismidagi shahar, Yas-Nadkun-Solnok. okrugining ma’muriy markazi. Aholisi - 73 106^[1] nafarni (2014) tashkil etadi.

Geografiya va transporti

Solnok Budapeshtdan 90 kilometr janubi-sharqda va Kechkemetdan 50 kilometr shimoli-sharqda joylashgan. Shahar Tisa daryosining ikkala qirg‘og‘ida, tarixiy markazi va shaharning katta qismi Zadva daryosi labiga yaqin, o‘ng qirg‘og‘ida joylashgan.

E60 avtomagistral yo‘li Budapesht — Solnok — Oradya shaharlari orqali o‘tadi, boshqa yo‘llar janubga Kechkemet va Segedga, shimolga boradi. Solnok Budapesht bilan temir yo‘l liniyasi orqali bog‘langan, Solnokda u ikki yo‘nalish — biri Debresenga, ikkinchisi Bekeshchabaga bo‘linadi. Budapeshtdan poyezdda borish vaqti taxminan bir yarim soatni egallaydi.

Tarixi

Shahar haqidagi birinchi eslatma 1075-yilga to‘g‘ri keladi, o‘sha paytda Solnok xuddi shu nomdagi okrugning yagona poytaxtiga aylandi. Solnok nomi mustahkam qal’a egasining shaxsiy ismidan kelib chiqqan. XII asrdagi mo‘g‘ullar istilosi paytida shahar butunlay vayron bo‘lgan, XVI asrgacha kichik qishloq bo‘lib qolgan.

XVI asr o‘rtalarida turk bosqinlari xavfi tufayli Solnok qal’asi mustahkam qal’aga aylantirilgan. 1552-yilda turklar qamaldan keyin shaharni egallab olishdi. Turk hukmronligi yillarida Solnokda masjid, minora, hammom va boshqa bir qator inshootlar qurilgan, ularning aksariyati keyinchalik buzib tashlangan.

Solnok 1685-yilda ozod qilingan, ammo XVIII asr boshlarida Ferens Rakosi qo‘zg‘oloni paytida u yana butunlay vayron etilgan. XVIII asrda shaharning qayta tiklanishi va tez o‘sishi uning Tisa suv yo‘li va quruqlikdagi savdo yo‘llari kesishmasidagi qulay geografik joylashuvi bilan bevosita bog‘liq edi. 1847-yilda Solnok Budapesht bilan temir yo‘l orqali bog‘langan.

Shahar 1848—1849-yillardagi inqilobda muhim rol o‘ynadi. Vengriya qo‘mondoni Yanosh Damyanich Solnok jangida Avstriya armiyasini mag‘lub etdi. 1876-yilda Solnok yana yagona poytaxt bo‘ldi^[2]. 1879-yilda shaharda 16000 nafar aholi bor edi.

Ruminiyaning Vengriyaga aralashuvi paytida Solnok jiddiy zarar ko‘rdi. 1919-yil 1-avgustda shaharning o‘zida va uning chekkasida janglar boshlandi, harbiy bosqin mahalida Solnok jiddiy zarba oldi.

1944-yilda Qizil Armiya va Vermaxt o‘rtasidagi bombardimon va ko‘cha janglari paytida shahar yana deyarli butunlay vayron bo‘ldi.

Sosializm davrida shaharda bir nechta sanoat korxonalari qad ko‘tardi, Solnok shaharda ochilgan termal hammomlar tufayli dam olish markaziga aylantirildi.

Manbalar

↑ Ежегодное издание «Административная Венгрия», Центральное Статистическое Бюро, 2014.
↑ Яцыгия // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.

Havolalar

Shahar rasmiy sayti (Wayback Machine saytida 2013-04-11 sanasida arxivlangan)

[1] Ежегодное издание «Административная Венгрия», Центральное Статистическое Бюро, 2014.

[2] Яцыгия // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.

[1]

[2]