Skuteč
Skuteč | |
|---|---|
| Shahar | |
 | |
 Bayroq  Gerb | |
| 49°50′35″N 15°59′50″E / 49.84306°N 15.99722°E | |
| Mamlakat | Chexiya |
| Viloyat | Pardubice |
| Tuman | Chrudim |
| Asos solingan | 1282-yil |
| Maydon | 35.40 km2 (13.67 kv mi) |
| Markazi balandligi | 410 m |
| Aholisi (2024-01-01) |
5 042 |
| Zichligi | auto kishi/km2 |
| Pochta indeks(lar)i | 539 73 |
|
| |
Skuteč (nemischa: Skutsch ) Chexiya Respublikasining Pardubitsa mintaqasida joylashgan shaharchadir. Unda (01.01.2024) holatiga koʻra 5100 ga yaqin aholi istiqomat qiladi.
Maʼmuriy qismlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Borek, Xněvětice, Lazany, Leshany, Lxota u Skutche, Nová Ves, Radčice, Skutíčko, Štěpánov, Zbožnov, Joř qishloqlari va Žďárec u Skutče shaharning maʼmuriy qismlaridir. Lešany munitsipaliteti hududning alohida suveren davlatdir.
Joylashuvi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Skuteč – Xrudimdan taxminan 18 kilometr (11 mi) janubi-sharqda va Pardubitsdan esa 26 km (16 mi) janubi-sharqda joylashgan. U asosan Iron Mountains togʻlarining toʻlqinli va tepalikli landshaftlarida joylashgan boʻlib, asosan shahar hududining shimoliy qismi Svitavy togʻlarigacha choʻzilgan. Anenské vodiy qoʻriqxonasining bir qismi Anenskiy daryosi atrofida joylashgan.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Skuteč haqida 1289-yilga birinchi yozma manbalarda maʼlumot keltirilga. Aholi punktiga yonma-yon savdo yoʻlida joylashgan boʻlgan. Skuteč taxminan 14-asrning birinchi yarmida shahar maqomi berilgan. Bu mintaqadagi eng yirik shaharlardan biri boʻlib hisoblangan. Uning rivojlanishi Oʻttiz yillik urush tufayli sekinlashib qoladi. 1862 va 1867-yillarda shahar katta yongʻinlar tufayli jiddiy zarar koʻradi[1].
Demografiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]2021-yil aholini roʻyhatga olish maʼlumotlariga koʻra shahar umumiy aholisi 5036 kishini tashkil etgan.
| Yil | Aholi | ±% |
|---|---|---|
| 1869 | 5 362 | — |
| 1880 | 5 592 | 4.3% |
| 1890 | 5 834 | 4.3% |
| 1900 | 6 605 | 13.2% |
| 1910 | 6 981 | 5.7% |
| 1921 | 6 539 | −6.3% |
| 1930 | 6 658 | 1.8% |
| 1950 | 5 013 | −24.7% |
| 1961 | 5 270 | 5.1% |
| 1970 | 5 220 | −0.9% |
| 1980 | 5 387 | 3.2% |
| 1991 | 5 206 | −3.4% |
| 2001 | 5 344 | 2.7% |
| 2011 | 5 183 | −3.0% |
| 2021 | 5 036 | −2.8% |
Iqtisodiyoti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Skutečning asosiy iqtisodiyoti sezilarli darajada poyabzal ishlab chiqarish bilan bogʻliq boʻlib bu shahar boshqa shaharlarga nisbatan yetakchi oʻrinlarda turgan. Kompaniya tomonidan taqdim etilgan Botas, va granit qazib olish. Konchilik hali ham faol boʻlsa-da, Skutečda poyabzal ishlab chiqarish 2022-yilda yakunlandi va brend ishlab chiqarishni boshqa joyga koʻchirish koʻrib chiqilmoqda[1][2].
Transporti
[tahrir | manbasini tahrirlash]Skuteč Pardubice – Svitavy temir yoʻlida joylashgan[3].
Shaharda ikkita boshlangʻich maktab va Vítězslav Novák sanʼat maktabi mavjud. 2000-yildan beri Suveren Malta ritsarlari ordeni gimnaziya maktabi mavjud[1].
Madaniyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]2003-yildan beri shaharda Tomasek va Novak musiqa Skutečda, har yili klassik musiqa va xor qoʻshiqlari festivali oʻtkaziladi[4].
Diqqatga sazovor joylari
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Shaharning eng mashhur binolari bu cherkovlardir. Shahar markazining asosiy diqqatga sazovor joyi – Bokira Maryamning cherkovi hisoblanadi. U dastlab tarixiy gotika uslubida qurilgan boʻlib maʼlum vaqtdan soʻng uygʻonish davri uslubida qayta qurilgan va barokko uslubida oʻzgartirilgan. Biroq, koʻplab gotika uslubiy elementlari saqlanib qolgan[5].
Korpus Kristi cherkovi 1391-1392 yillarda gotika uslubida qurilgan. 1812-yilda rekonstruksiya qilingan. 1865-1866 yillarda, 1862 yilgi yongʻinda soʻng cherkov vayron boʻlgach, U avvalgi gotika uslubiy koʻrinishi tiklanadi[6].
Sankt-Ventslav cherkovi – Lazany shahrida joylashgan qishloq cherkovi. Bu 14-asrning uchinchi choragiga toʻgʻri keladi. Dastlab gotika uslubidagi bino 16—18-asrlarda bir necha bor rekonstruksiya qilingan va oʻzgartirilgan[7].
Aziz Mattias cherkovi Shtepanovda joylashgan boʻlib u 1349 yilda tashkil etilgan. Cherkov shuningdek, murakkab qurilish tarixiga ega boʻlgan qishloq cherkovidir. Uning hozirgi shakli asosan Uygʻonish va kech barokko uslubiy rekonstruksiya natijasidir[8].
Eng mashhur mahalliy qoʻshiqchi Václav Tomášek tugʻilgan joyi va uning hayoti, ishi boʻyicha kichik koʻrgazma bilan 18- asrdagi xalq arxitektura uyi boʻlgan[9].
Taniqli odamlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]● Vatslav Tomashek (1774-1850), bastakor va musiqa oʻqituvchisi
● Vítězslav Novák (1870–1949), bastakor; shu yerda yashab, vafot etgan
● Jaromir Funke (1896–1945), fotograf
● Jiří Zastěra (1913–1983), futbolchi va murabbiy
● Yan Tesar (1933 yilda tugʻilgan), tarixchi
● Tomash Malinskiy (1991 yilda tugʻilgan), futbolchi
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Tashqi havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 „Historie města Skuteč“ (cs). Město Skuteč. Qaraldi: 2021-yil 19-oktyabr. Manba xatosi: Invalid
<ref>tag; name "history" defined multiple times with different content - ↑ „V Česku končí výroba legendárních botasek. Utnuly ji drahé energie“ (cs). Seznam Zprávy (2023-yil 4-yanvar). Qaraldi: 2023-yil 4-yanvar.
- ↑ „Detail stanice Skuteč“ (cs). České dráhy. Qaraldi: 2024-yil 14-iyun.
- ↑ „Informace o festivalu“ (cs). Festival Tomáškova a Novákova hudební Skuteč. Qaraldi: 2021-yil 19-oktyabr.
- ↑ „Kostel Nanebevzetí P. Marie“ (cs). National Heritage Institute. Qaraldi: 2024-yil 14-iyun.
- ↑ „Kostel Božího těla“ (cs). National Heritage Institute. Qaraldi: 2024-yil 14-iyun.
- ↑ „Kostel sv. Václava“ (cs). National Heritage Institute. Qaraldi: 2024-yil 14-iyun.
- ↑ „Kostel sv. Matouše“ (cs). National Heritage Institute. Qaraldi: 2024-yil 14-iyun.
- ↑ „Památky“ (cs). Město Skuteč. Qaraldi: 2021-yil 19-oktyabr.