Sidi Okba masjidi
 | Bu maqolaga boshqa birorta sahifadan
ishorat yoʻq. (May 2024) |
| Masjid | |
 | |
| Mamlakat |  Jazoir
|
| Shahar | Sidi Okba |
| Koordinatalar | 34°44′56″N 5°53′59″E / 34.7490277°N 5.8996375°E |
| Asosiy sana: 1025-1800-yillar
| |
 Sidi Okba masjidi Vikiomborda
| |
Sidi Okba masjidi (arabcha: مسجد سيدي عقبة, Masjid Sīdī ʻUqbah) — Jazoirdagi tarixiy masjid boʻlib, Biskra yaqinidagi Sidi Okba qishlogʻida joylashgan. Maqbara birinchi marta 686-yilda Islom paygʻambari Muhammadning sahobasi va musulmonlar tomonidan Magʻribni zabt etishda ishtirok etgan qoʻmondonlaridan biri Uqba ibn Nafiy hokini saqlash uchun tashkil etilgan boʻlib, u Jazoirdagi eng qadimgi musulmon yodgorliklaridan biriga aylangan[1]. Masjid qabr atrofida qurilgan va asrlar davomida koʻp marta taʼmirlangan[2][3].
Joylashuvi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Masjid Sidi Okbada, Tabuda shahridan 6 km janubda va Biskra shahridan 10 km gʻarbda, 38-sonli Milliy yoʻlda joylashgan[3][4].
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Uqba ibn Nofi' Atlas togʻlarida boʻlib oʻtgan gʻalabali Veskera jangidan qaytgach, 683-yilda Berber nasroniy shohi Kusayla ibn Lamza qoʻshini tomonidan Tuda shahri tashqarisidagi pistirmada oʻldirilgan[5].
U hozirgi Sidi Okba qishlogʻida dafn etilgan va keyinroq uni xotirlash uchun qabr ustiga masjid qurilgan. Masjidni kim qurganligi aniq qayd etilmagan. Baʼzilarning fikriga koʻra, Uqbaning izdoshlari jang paytida asirga olingan va keyinchalik Tunisdagi qozilar tomonidan qamoqxonadan qutqarilgan. Amir Zuhayr ibn Qays boshqa musulmonlar bilan birga Tudaga joʻnatib, masjid qurdirgan[4].
Bino birdaniga qurilmagan[2] va ehtimol bir necha bor rekonstruksiya qilingan va kengaytirilgan boʻlishi mumkin[1]. Qabr, majmuaning eng qadimgi qismi boʻlib, ehtimol 686-yilda qurilgan boʻlishi taxmin qilinadi[3]. Bu uni Jazoirdagi birinchi musulmon yodgorliklaridan biriga aylantiradi[1]. Qabrning sadr yogʻochidan yasalgan eshiklari XI asrning birinchi yarmida (taxminan 1025-yil) Georges Marçais tomonidan Ziriylar davrida Qayruan Katta Masjididagi Ziriy yogʻochlari bilan stilistik taqqoslash va zamonaviy yozuvlar asosida yaratilgan[3][6].
1665-yilda masjidga zaviya qoʻshilgan[2]. Masjidda topilgan boshqa yozuvlar, ehtimol, keyingi taʼmirlash yoki kengaytirish sanalarini koʻrsatishi mumkin[3]. Bir yozuv masjid mehrobini hijriy 1214 (milodiy 1799) yilda qurilganidan dalolat bersa, yogʻoch lavhadagi boshqa bir yozuv hijriy 1215 (milodiy 1800) yilgi qurilishlarni koʻrsatadi[2][3]. Bu bitiklarda asar homiysi sifatida Muhammad ibn Umar at-Tuniysiy ham tilga olingan[2].
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Masjidlar roʻyxati
- Afrikadagi masjidlar roʻyxati
- Jazoirdagi masjidlar roʻyxati
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 Benouis, Farida „I.1.a Sidi Okba“, . An Architecture of Light: Islamic Art in Algeria (en). Museum With No Frontiers, 2022. ISBN 9783902782229.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 „Mausoleum and Mosque of Sayyidī (Sidi) 'Uqba“. Qantara-med. 2022-yil 11-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 11-yanvar.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Lafer. „Sidi 'Uqba (mosque, minaret and tomb)“. Discover Islamic Art, Museum With No Frontiers. Qaraldi: 2023-yil 8-avgust.
- ↑ 4,0 4,1 مساجد لها تاريخ.. مسجد عقبة بن نافع بــبــسكرة في الجزائر (Wayback Machine saytida 2018-08-29 sanasida arxivlangan). Al-Bilad. Retrieved January 9, 2018.
- ↑ Conant, Jonathan. Staying Roman: Conquest and Identity in Africa and the Mediterranean, 439-700. Cambridge University Press, 2012 — 280-bet. ISBN 978-0-521-19697-0.
- ↑ Bourouiba, Rachid. L'art religieux musulman en Algérie (fr). Algiers: S.N.E.D., 1973 — 26-bet.
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Marçais, Georges „Le tombeau de Sidi-Oqba“, . Mélanges d’histoire et d’archéologie de l’occident musulman (fr), 1957 — 151-159-bet.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Manar al-Atar raqamli meros arxividagi Sidi Okba masjidining rasmlari