Kontent qismiga oʻtish

Manoj Kumar

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Manoj Kumar
Tavalludi
Harikrishan Gosvami

24-iyul 1937-yil (1937-07-24) (87 yosh)
Abbotobod, Shimoliy-G'arbiy chegara provinsiyasi, Britaniya Hindistoni
(hozirgi Xayber Paxtunxva, Pokiston)
Fuqaroligi Hindiston
Kasbi
  • Aktyor
  • rejissyor
  • film prodyuseri
  • ssenariy muallifi
  • lirik
  • muharrir
  • siyosatchi
Faoliyat yillari 1957—1999-yillar
Partiyasi Bharatiya Janata partiyasi
Turmush oʻrtogʻi Shashi Gosvami
Bolalari

2;

Harikrishan Gosvami (hindcha: हरिकृष्ण गोस्वामी, मनोज कुमार, ruscha: Харикришан Госвами, Манодж Кумар 1937-yil 24-iyul) — Manoj Kumar nomi bilan mashhur, hind kinosida faoliyat olib boruvchi aktyori, kinorejissyori, ssenariy muallifi, lirik va muharrir. Kumar aktyorlik va vatanparvarlik mavzularida filmlar suratga olish bilan tanilgan va unga Bharat Kumar taxallusi ham berilgan. Kumar turli toifalarda Milliy kino mukofoti va yettita Filmfare mukofoti sovrindoridir.

Yoshligi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kumar hindu brahmanlari[1] oilasida tugʻilgan, Abbottobod, Shimoliy-Gʻarbiy chegara provinsiyasi, Britaniya Hindistoni (hozirgi Xayber Paxtunxva, Pokiston)[2]. Uning asl ismi Harikrishan Giri Gosvami edi. Kumar 10 yoshga toʻlganda, uning oilasi boʻlinish[3] tufayli Jandiala Sher Xondan Dehliga koʻchib oʻtishga majbur boʻldi.

Faoliyati

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kumar yoshligida aktyorlar Dilip Kumar, Ashok Kumar va Kamini Kaushalni hayratda qoldirdi va oʻzini Shabnam filmidagi Dilip Kumar obrazi sharafiga Manoj Kumar deb nomlashga qaror qildi[4]. 1957-yilda Moda (Fashion) filmida unchalik koʻzga tashlanmaydigan debyut qilganidan soʻng, Kumar Saida Xon bilan juftlik Kaanch Ki Gudia (1960) filmida oʻzining birinchi bosh rolini ijro etgan. Piya Milan Ki Aas va Reshmi Roomal ergashdilar va Mala Sinxa qarshisida Vijay Bhatt tomonidan boshqariladigan Hariyali Aur Raasta (1962) filmi uchun sahnalashtirilgan. Keyin Kumar Sadhana bilan Raj Xoslaning Woh Kaun Thi (1964) filmida paydo boʻldi va Himoloy Ki God Mein (1965) filmida Vijay Bhatt va Mala Sinha bilan yana juftlik rol ijro etdi. Kumar va Raj Xosla koʻp sabablarga koʻra esda qolgan Do Badan filmi bilan muvaffaqiyatli aktyor-rejissyor hamkorligini takrorladilar, jumladan, Raj Xoslaning rejissyorligi, Kumar va qahramon Asha Parexning ijrosi va sheʼr muallifi Shakeel Badayuni tomonidan yozilgan qoʻshiqlar va boshqalar. 

Kino ishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1960-yillarda uning muvaffaqiyatli filmlari orasida asal oyi (Honeymoon), Apna Banake Dekho, Naqli Navab, Patthhar Ke Sanam, Sajan va Savan Ki Gata kabi romantik filmlar hamda Shaadi, Grihasti, Apne Huye Paraye va Aadmi kabi ijtimoiy filmlar hamda Gumnaam, Anita kabi trillerlar va Woh Kaun Thi va Piknik kabi komediya filmlarida suratga tushgan. Kumar 1965-yilda mustaqillik inqilobi Bhagat Singx hayotiga asoslangan Shahid filmida rol ijro etgan. 1965-yilgi Hindiston-Pokiston urushidan keyin Bosh vazir Lal Bahodur Shastri undan mashhur Jai Jawan Jai Kissan (askarga salom, dehqonga salom) shiori asosida film yaratishni so‘ragan[5].

Natijada Kumarning rejissyorlik debyuti Upkaar (1967) filmi suratga olinadigan boʻldi. Ushbu mukofotga sazovor boʻlgan filmda u ham askar, ham dehqon rolini ijro etgan. Film shuningdek, Kalyanji-Anandji tomonidan yozilgan va Mahendra Kapur tomonidan kuylangan Gulshan Bavra tomonidan yozilgan „Mere Desh Ki Dharti“ qoʻshigʻi bilan ham eʼtirof etildi. Upkaar unga birinchi Filmfare eng yaxshi rejissyor mukofotini qoʻlga kiritdi. 

Kumar Purab Aur Pashim filmida (1970) vatanparvarlik mavzulariga qaytdi, unda Sharq va G‘arbdagi hayot yonma-yon joylashgan. Sohanlal Kanvar rejissyorligidagi Pehchaan filmida Kumar Babita bilan juftlik roli muvaffaqiyatli boʻlgan. 1972-yilda u Be-Imaan filmida rol ijro etdi (bu uchun u „Eng yaxshi aktyor“ nominatsiyasini qo‘lga kiritdi), keyinroq „Shor“ (1972) filmida rejissyorlik qildi va bosh rolni ijro etdi. Ikkinchisi, Nandaga qarama-qarshi boʻlib, uning chiqarilishida katta kassa muvaffaqiyati boʻlmadi, lekin yillar davomida diniy maqomga ega boʻldi. Unda Lata Mangeshkar va Mukesh dueti boʻlgan „Ek Pyar Ka Nagma Hai“ esda qolarli qoʻshigʻi Laxmikant-Pyarelal va Santosh Anand tomonidan yozilgan. Kumar oʻz faoliyatida Prem Nath, Pran, Prem Chopra, Kamini Kaushal va Hema Malini kabi aktyorlar bilan ishlashni yaxshi koʻrardi. Uning sanoatdagi eng yaqin doʻstlari orasida Raj Kapur, Mukesh, Mahendra Kapur, Dharmendra, Rajendra Kumar, Shashi Kapur va Rajesh Xanna kabi aktyorlar edi.

Siyosatdagi oʻrni

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Manoj siyosatchi Manish Tevari bilan 2013-yilda Hindistonning 44-xalqaro kinofestivalida

Boshqa koʻplab Bollywood yulduzlari singari, Kumar nafaqaga chiqqanidan keyin siyosatga kirishga qaror qildi. Hindistonda 2004-yilgi umumiy saylov oldidan u rasman Bharatiya Janta partiyasiga qoʻshildi[6].

Filmografiyasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yil Film Rol Eslatma
1957 Fashion
1958 Sahara Shyam
Panchayat Gopal
1959 Chand Gokul
1960 Honeymoon
1961 Kaanch Ki Gudiya Raju
Piya Milan Ki Aas Maji
Suhag Sindoor Ratan
Reshmi Rumal Shyam
1962 Hariyali Aur Rasta Shankar
Dr. Vidya Ratan Chowdhury
Shaadi Raja
Banarsi Thug Shyam
Maa Beta Keshav
Naqli Nawab Yusuf
1963 Apna Bana Ke Dekho
Ghar Basake Dekho Kumar
Grahasti Mohan
1964 Apne Huye Paraye Dr. Shankar
Woh Kaun Thi? Dr. Anand
Phoolon Ki Sej Nirmal Verma
1965 Shaheed Shaheed-e-Azam Bhagat Singh
Bedaag Rajesh
Himalay Ki God Mein Dr. Sunil Mehra
Gumnaam C. I. D. Inspector Anand
Poonam Ki Raat Prakash Gupta
1966 Picnic Vinod
Do Badan Vikas
Sawan Ki Ghata Gopal
1967 Patthar Ke Sanam Rajesh
Anita Neeraj
Upkar Bharat rejissyor ham
1968 Neel Kamal Ram
Aadmi Dr. Shekhar
1969 Sajan Ashok Saxena
1970 Purab Aur Paschim Bharat rejissyor ham
Yaadgaar Bhanu
Pehchan Gangaram
Mera Naam Joker David Francis
1971 Balidaan Raja
1972 Shor Shankar rejissyor ham
Be-Imaan Mohan
1974 Roti Kapda Aur Makaan Bharat rejissyor ham
1975 Sanyasi Ram Rai
1976 Dus Numbri Arjun
1977 Shirdi Ke Sai Baba Doctor / Scientist
Amaanat Deepak
1979 Jat Punjabi Jat Punjabi
1981 Kranti Bharat / Kranti rejissyor ham
1987 Kalyug Aur Ramayan Pawan Putra Shri Hanuman
1989 Santosh Santosh Singh
Clerk Bharat rejissyor ham
1991 Deshwasi Sangram Singh
1995 Maidan-E-Jung Master Dinanath
1999 Jai Hind faqat direktor

Mukofot va unvonlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Hindiston Prezidenti Pranab Mukerji 2016-yilda 63-Milliy kino mukofotlari marosimida Manoj Kumarga Dadasaheb Phalke mukofotini topshirmoqda

Fuqarolik mukofoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yil Hurmat Natija Mnb.
1992 Hindiston hukumati tomonidan Padma Shri Gʻolib [7]

Milliy kino mukofotlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yil Turkum Ish Natija Mnb.
1968 Ikkinchi eng yaxshi badiiy film Upkaar Gʻolib [8]
2016 Dadasaheb Phalke mukofoti Gʻolib [9]

Davlat mukofotlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yil Turkum Ish Natija Mnb.
2008 Kishore Kumar mukofoti Gʻolib [10]
2010 Raj Kapur mukofoti Gʻolib [11]

Filmfare mukofotlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yil Turkum Ish Natija Mnb.
1968 Eng yaxshi film Upkaar Gʻolib [12]
Eng yaxshi rejissyor Gʻolib
Eng yaxshi hikoya Gʻolib
Eng yaxshi dialog Gʻolib
Eng yaxshi aktyor Nominatsiya
1969 Eng yaxshi ikkinchi plandagi aktyor Aadmi Nominatsiya
1972 Eng yaxshi aktyor Beyman Gʻolib
Eng yaxshi rejissyor Shor Nominatsiya [13]
Eng yaxshi hikoya Nominatsiya
Eng yaxshi tahrir Gʻolib
1975 Eng yaxshi film Roti Kapda Aur Makaan Nominatsiya [14]
Eng yaxshi rejissyor Gʻolib
Eng yaxshi hikoya Nominatsiya
Eng yaxshi aktyor Nominatsiya
1976 Sanyasi Nominatsiya [15]
1999 Hayot davomidagi muvaffaqiyat mukofoti Gʻolib [16]

BFJA mukofotlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yil Turkum Ish Natija Mnb.
1968 Eng yaxshi dialog Upkaar Gʻolib [17]

Boshqa mukofotlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • 2007-yil — Sardar Patelning umr boʻyi muvaffaqiyati xalqaro mukofoti[18]
  • 2008-yil — Yulduzli ekranning umr boʻyi muvaffaqiyati mukofoti
  • 2010-yil — 12- Mumbay kinofestivalida umr boʻyi muvaffaqiyat mukofoti[19]
  • 2012-yil — Apsara kino va televideniye prodyuserlari gildiyasi mukofotida umr boʻyi muvaffaqiyat mukofoti
  • 2012-yil — Nashik xalqaro kinofestivalida umr boʻyi muvaffaqiyat mukofoti
  • 2012-yil — Nyu-Jersi, AQShda Bharat Gaurav mukofoti
  • 2013-yil — Jagran kinofestivalidagi umr boʻyi muvaffaqiyat mukofoti[20][21]
  • 2019-yil — Power Brands tomonidan BFJA da (Bollivud kino jurnalistlari mukofotlari) umr boʻyi muvaffaqiyat mukofoti[22]
  • 2020-yil- Kalaimamani[23]

Boshqa unvonlari

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  • 2008-yil — Manoj Kumarni sharaflash uchun Madhya Pradesh hukumati uning nomiga 100,000 rupiy mukofotini taʼsis etishga qaror qildi. Shtat hukumati markaziy hukumatga Bharat Ratna uchun Kumar ismini ham tavsiya qildi.
  • 2011-yil — Manoj Kumarning Shri Sai Babaga boʻlgan sadoqatini eʼtirof etgan holda, Shirdidagi Shri Saibaba Sansthan Trust shirdidagi „Pimpalwadi yoʻli“ ni „Manojkumar Gosvami yoʻli“ deb oʻzgartirdi.

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „10 interesting facts about Manoj Kumar - Times of India“. The Times of India.
  2. ↑ Verghis, Shana Maria. „'I left behind a can of marbles in Abbotabad after Partition'“ (2011-yil 8-may). 2011-yil 10-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 24-may.
  3. ↑ Vijayakar, Rajiv. „A patriot at heart“. Deccan Herald. DHNS. 2016-yil 18-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 17-avgust.
  4. ↑ Verghis, Shana Maria. „'I left behind a can of marbles in Abbotabad after Partition'“ (2011-yil 8-may). 2011-yil 10-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 24-may.
  5. ↑ Verghis, Shana Maria. „'I left behind a can of marbles in Abbotabad after Partition'“ (2011-yil 8-may). 2011-yil 10-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 24-may.
  6. ↑ „Manoj Kumar, Apra Mehta join BJP“. www.rediff.com. 2019-yil 26-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 26-mart.
  7. ↑ „Padma Awards“. Ministry of Home Affairs, Government of India (2015). 2015-yil 15-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 21-iyul.
  8. ↑ „15th National Film Awards“. Directorate of Film Festivals. 2020-yil 25-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 2-sentyabr.
  9. ↑ Kumar, Anuj. „Know your Bharat“ (en-IN). The Hindu (2016-yil 10-mart). 2016-yil 11-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 16-avgust.
  10. ↑ „Manoj Kumar to be honoured on Kishore Kumar's birth anniv“. Zee News (2008-yil 24-iyul). 2013-yil 21-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 4-avgust.
  11. ↑ „Manoj Kumar gets Raj Kapoor Award“. indiatoday.intoday.in. 2011-yil 28-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 9-aprel.
  12. ↑ „Filmfare Awards Winners from 1953 to 2020“.
  13. ↑ Reuben, Bunny. ...and Pran: A Biography. HarperCollins and Living Media, 2005 — 265–267-bet. ISBN 978-81-72234-66-9. 
  14. ↑ „Filmfare Awards Winners from 1953 to 2020“.
  15. ↑ „Lakshmi, Times Exclusive Photo, 1975 Filmfare Awards: ...“. www.timescontent.com.
  16. ↑ Bhatt, SC. Land and People of Indian States and Union Territories (in 36 Volumes). Kalpaz Publications, 2006 — 685-bet. ISBN 81-7835-372-5. 
  17. ↑ „31st Annual BFJA Awards. Awards For The Year 1967“. 2010-yil 8-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 8-yanvar.. bfjaawards.com (1968)
  18. ↑ „NRI Award, Sardar Patel Award, Sardar Ratna, Pravasi Bharatiya Award, International Award“. sardarpatelaward.org. 2019-yil 4-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 7-yanvar.
  19. ↑ „Manoj Kumar & Oliver Stone honoured at 12th Mumbai Film Festival“. 2010-yil 1-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2010-yil 29-oktyabr.. BollywoodHungama.com (29 October 2010). Retrieved on 1 January 2014.
  20. ↑ „Manoj Kumar honoured with Lifetime Achievement award“. indiatoday.intoday.in (2013-yil 2-oktyabr). 2013-yil 2-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 2-oktyabr.
  21. ↑ „Jagran Film Festival 2013: Manoj Kumar Receives Lifetime Achievement Award [Winners List PHOTOS“]. ibtimes.co.in (2013-yil 30-sentyabr). 2013-yil 2-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2013-yil 2-oktyabr.
  22. ↑ „Powerbrands BFJA“. 2019-yil 17-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 17-may.
  23. ↑ „T.N. Govt. Announces Kalaimamani awards for 2019, 2020“. The Hindu (2021-yil 19-fevral).

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Manoj_Kumar&oldid=3761997" dan olindi