Falastindagi Britaniya mandati
 | Bu maqola ayni damda faol tahrirlanyapti. Iltimos, mazkur ogohlantirish xabari sahifadan olib tashlanmagunga qadar sahifaga oʻzgartirishlar kiritmay turing. Aks holda, tahrirlar toʻqnashuvi yuz berishi mumkin. Bu sahifa oxirgi marta 18:52, 14-dekabr 2024 (UTC) (1 soniya avval) da tahrir qilingan. |
| Falastindagi Britaniya mandati inglizcha: Mandatory Palestine arabcha: فلسطين ivritcha: פלשתינה (א"י) | |||||||||
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Poytaxti | Quddus (Iyerusalim) | ||||||||
| Til(lar)i | inglizcha, arabcha, ivritcha | ||||||||
| Pul birligi | Falastin funti | ||||||||
| Maydoni | 26 626 km² | ||||||||
| Aholisi | 1 764 520 kishi (1945) | ||||||||
| Boshqaruv shakli | Millatlar ligasi mandati | ||||||||
| Oliy komissar | |||||||||
| - 1920 — 1925 | Herbert Samuel | ||||||||
| - 1925 — 1928 | Herbert Plumer | ||||||||
| - 1945 — 1948 | Alan Cunningham | ||||||||
| Tarix | |||||||||
| - 25-aprel 1920-yil | Mandat belgilanishi | ||||||||
| - 29-sentyabr 1923-yil | Britaniya rasman nazoratni o‘z qo‘liga olgan | ||||||||
| - 25-may 1946-yil | Transiordaniya mustaqilligi | ||||||||
| - 14-may 1948-yil | Isroil mustaqilligi | ||||||||
.png){kind=spacer}
.svg)
Falastindagi Britaniya mandati[lower-alpha 1][2] (inglizcha: Palestine; arabcha: فلسطين Filastin; ivritcha: פלשתינה (א"י)) – birinchi jahon urushi natijasida tarixiy Falastin hududida tashkil etilgan va 1922—1948-yillarda Millatlar ligasi mandati doirasida Buyuk Britaniya boshqaruvi ostida boʻlgan maʼmuriy-hududiy birlik. Hozirgi Isroil davlati hududidan tashqari, mandat hozirgi Iordaniya, Iordan daryosining Gʻarbiy sohili va Gʻazo sektori hududlariga ham tarqalgan. 1916-yilda birinchi jahon urushi davrida arablarning Usmonli imperiyasiga qarshi qoʻzgʻoloni ortidan Britaniyaning harbiy kuchlari Usmonli imperiyasi qoʻshinlarini Levant hududidan quvib chiqargan. Yana bir muammo esa 1917-yildagi Balfur deklaratsiyasi edi, unda Britaniya Falastinda yahudiylar uchun „milliy uy“ tashkil etilishini qoʻllab-quvvatlashini vaʼda qilgan edi. 1922-yilda esa Britaniya Millatlar ligasidan Falastin ustidan mandat olgan[3]. Mandat davrida bu hududda yahudiylarning ketma-ket immigratsiya toʻlqinlari va yahudiylar hamda arablarda millatchilik harakatlarining rivojlanishi kuzatigan. Ikki aholining qarama-qarshi manfaatlari 1936–1939-yillardagi Falastindagi Arab qo‘zg‘oloni va 1944–1948-yillardagi Britaniya mandatidagi Falastinga yahudiylar isyonini keltirib chiqargan. 1946-yilda Mandat tarkibida avtonom tuzilma sifatida boshqarib kelingan Transiordaniya amirligi mustaqillikka erishgan. 1947-yilda Birlashgan Millatlar Tashkiloti (BMT) tomonidan Falastin hududini boʻlish rejasini qabul qilingan. Bu reja mandatning tugashini va tarixiy Falastinning qolgan qismida Falastin hamda Isroil davlatlarini tashkil etilishini nazarda tutgan. Isroil davlatining tashkil etilishi 1948-yil 14-may kuni[4], mandatning amal qilish muddati tugashidan bir necha soat avval eʼlon qilingan. Falastin davlati esa, mandat ortidan boshlangan Arab-Isroil urushining ikkinchi bosqichi (1947-1949) sababli tashkil etilmagan.
Britaniya mandati ostidagi Falastin ijtimoiy, siyosiy va iqtisodiy rivojlanganligi sababli „A sinfi mandati“ deb belgilangan edi. Ushbu tasnif urushdan keyingi oʻzini oʻzi boshqarish qobiliyati eng yuqori boʻlgan mandatlar uchun moʻljallangan. Britaniya mandati ostidagi Falastindan tashqari barcha „A sinfi mandatlari“ 1946-yilga kelib mustaqillikka erishgan[5].
Etimologiyasi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Mandat hududiga „Falastin“ deb nom berilgan, bu nom mahalliy arablar va Usmonli davlati uchun[6][7][8][9], shuningdek, Yevropa anʼanalariga muvofiq edi[lower-alpha 2]. Mandat nizomida Falastindagi Britaniya mandati hududida uchta rasmiy til boʻlishi belgilangan: ingliz tili, arab tili va ibroniy tili.
1926-yilda Britaniya maʼmurlari rasmiy ravishda inglizcha nomga mos keladigan anʼanaviy arabcha nomni va uning ibroniycha transkripsiyasini, yaʼni Filastīn (فلسطين) va Palēstīnā (פּלשׂתינה) ni ishlatishga qaror qilishgan. Yahudiy rahbariyati esa ibroniycha nom ʾĒrēts Yiśrāʾel (ארץ ישׂראל, Isroil yeri) boʻlishi kerakligini taklif qilishgan. Yakuniy kelishuvga koʻra, ibroniycha taklif qilingan nomning bosh harflari – Alef-Yod (א״י) – Palēstīnā nomidan keyin qavs ichida, agar mandatning nomi rasmiy hujjatlarda ibroniy tilida tilga olinsagina, qoʻshib yoziladigan boʻlgan[11][12]. Arab rahbariyati bu kelishuvni mandat shartlarini buzish deb baholagan. Baʼzi arab siyosatchilari arabcha nom sifatida Janubiy Suriya (سوريا الجنوبية) nomini taklif qilishgan. Ammo Britaniya maʼmurlari bu taklifni rad etdilar; Millatlar Ligasi doimiy Mandatlar komissiyasining toʻqqizinchi sessiyasi bayonnomasiga koʻra:
Polkovnik Sayms fikricha, Yevropaliklar mamlakatni „Palestine“ deb, arablar esa „Falestin“ (فلسطين) deb atashgan. Ibroniy tilida mamlakatning nomi „Isroil yeri“ deb koʻrsatilgan, va hukumat yahudiylar istagini qondirish uchun rasmiy hujjatlarda ibroniycha „Palestine“ nomidan keyin ushbu atamani ifodalovchi bosh harflarni kiritishga rozi boʻlgan. Bunga javoban, ayrim arab siyosatchilari mamlakatni „Janubiy Suriya“ deb atashni taklif qilib, uning boshqa arab davlati bilan yaqin aloqasini taʼkidlashni istashgan[13].
„Mandatory“ sifatdoshining maʼnosi ushbu tuzilmadan huquqiy maqomi Millatlar Ligasi mandati asosida kelib chiqqanligini anglatadi; bu soʻzning odatiy „majburiy“ yoki „zarur“ sinonimi sifatidagi ishlatilishi bilan bogʻliq emas[14].
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]1920-yil
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Britaniyaliklar kelganidan soʻng, arab aholisi yirik shaharlarda Musulmon-Xristian uyushmalarini tashkil etdilar[15]. 1919-yilda ular Quddusda birinchi Falastin Arab Kongressini oʻtkazish uchun birlashdilar[16]. Ushbu kongress asosan vakillik hukumatini talab qilish va Balfur deklaratsiyasiga qarshilik koʻrsatishga qaratilgan edi[17]. Shu bilan bir vaqtda, 1918-yil mart oyida Sionistik komissiya tashkil etilib, Falastinda sionistik maqsadlarni faol ilgari sura boshlagan. 1920-yil 19-aprelda Falastin yahudiy jamoasining Vakillar Kengashi uchun saylovlar boʻlib oʻtgan[18].
1920-yil mart oyida arablar tomonidan Tel Hai yahudiy qishlogʻiga hujum qilingan. Aprel oyida Quddusda yahudiylarga qarshi yana bir hujum sodir boʻlgan.
1920-yil iyul oyida Britaniya harbiy boshqaruvi oʻrniga Oliy komissar boshchiligidagi Britaniya fuqarolik maʼmuriyati tashkil etilgan[19] . Birinchi Oliy komissar, sionist va yaqinda Britaniya vazirlar mahkamasi aʼzosi boʻlgan ser Herbert Samuel, 1920-yil 20-iyunda Falastinga yetib keldi va 1-iyuldan oʻz vazifasini bajarishga kirishgan. Samuel oʻz shtab-kvartirasi va rasmiy qarorgohini Quddusning shimoli-sharqiy chekkasida joylashgan, 1910-yillarda nemislar tomonidan qurilgan Avgusta Viktoriya shifoxonasi majmuasining bir qismida tashkil etgan[20].
1927-yilda zilziladan zarar koʻrgan bu bino 1933-yilgacha Britaniya Oliy komissarlari shtab-kvartirasi va rasmiy qarorgohi sifatida xizmat qilib kelgan[20]. 1933-yilda Quddusning janubi-sharqiy chekkasida yangi, maxsus qurilgan shtab-kvartira va rasmiy qarorgoh foydalanishga topshirilgan[20]. Yahudiy aholisi bu binoni Armon HaNetziv deb atashgan. Jabel Mukabber togʻ tizmasida, Evil Counsel tepaligida joylashgan ushbu bino 1948-yilda Britaniya hukmronligi tugaguniga qadar Oliy komissarlarning shtab-kvartirasi va rasmiy qarorgohi boʻlib qolgan[20].
_(14780310121).jpg)
Yangi tashkil etilgan fuqarolik maʼmuriyatining dastlabki harakatlaridan biri mandat hukumatidan asosiy iqtisodiy resurslar boʻyicha imtiyozlar berishni boshlash boʻlgan. 1921-yilda hukumat yahudiy tadbirkori Pinxas Rutenbergga elektr energiyani ishlab chiqarish va taqsimlash boʻyicha imtiyozlar bergan. Tez orada Rutenberg aksiyadorlari sionistik tashkilotlar, investorlar va xayriyachilar boʻlgan elektr kompaniyasini tashkil etgan. Falastinlik arablar buni Britaniya sionizmni qoʻllab-quvvatlash niyatida ekanligining dalili sifatida koʻrdilar. Britaniya maʼmuriyati esa elektrlashtirish butun mamlakatning iqtisodiy rivojlanishini yaxshilashini va shu bilan birga siyosiy emas, iqtisodiy yoʻl bilan Yahudiy milliy uyini barpo etish majburiyatini bajarishini taʼkidlagan.
1921-yil may oyida yahudiylarning chap tomondagi raqib namoyishchilari oʻrtasidagi toʻqnashuvlar va soʻngra arablarning yahudiylarga hujumi natijasida Yaffoda boshlangan tartibsizliklarda qariyb 100 kishi halok boʻlgan.
Oliy komissar Samuel mandat talablari boʻyicha Falastinda oʻzini oʻzi boshqaruvchi institutlar tashkil etishga harakat qilgan, ammo arab yetakchilari yahudiylar ishlaydigan har qanday institut bilan hamkorlik qilishdan bosh tortdilar. 1921-yil mart oyida Quddusning oliy muftiysi Komil al-Husayni vafot etgach, Oliy komissar Samuel uning oʻgay ukasi Muhammad Amin al-Husaynini ushbu lavozimga tayinladi. Amin al-Husayni Quddusning al-Husayni klaniga mansub boʻlib, arab millatchisi va musulmonlar yetakchisi edi.
Oliy muftiy sifatida, shuningdek, bu davrda egallagan boshqa yuqori lavozimlarida al-Husayni sionizmga qarshi zoʻravonlik yoʻlidagi qarshilikda asosiy rol oʻynagan. 1922-yilda al-Husayni Samuel tomonidan 1921-yil dekabr oyida tashkil etilgan Oliy musulmon kengashining prezidenti etib saylangan. Ushbu Kengash har yili oʻn minglab funt sterlingga teng boʻlgan vaqf mablagʻlari va taxminan 50,000 funt sterlinglik yetimlar fondini boshqarar edi, bu esa yahudiy agentligining yillik byudjeti 600,000 funtga teng boʻlganiga nisbatan ancha kam edi.
Bundan tashqari, al-Husayni Falastindagi Islomiy sudlarni boshqargan. Ushbu sudlar oʻqituvchilar va voizlarni tayinlash kabi vazifalarni bajarish vakolatiga ega boʻlgan.
1922-yilda qabul qilingan Falastin Nizomi ga koʻra, qonunchilik kengashi tashkil etilib, u 23 aʼzodan iborat boʻlishi belgilangan: 12 kishi saylov orqali, 10 kishi tayinlash yoʻli bilan, va Oliy komissar. 12 ta saylangan aʼzodan sakkiz nafari musulmon arablar, ikki nafari nasroniy arablar va ikki nafari yahudiylar boʻlishi kerak edi. Arablar aholining 88 foizini tashkil etishiga qaramay, faqat 43 foiz oʻrin ajratilganini adolatsiz deb hisoblab, bunga norozilik bildirdilar. 1923-yil fevral va mart oylarida saylovlar oʻtkazildi, ammo arablarning boykot qilishi sababli natijalar bekor qilindi va 12 kishilik aʼzolik Maslahat kengashi tashkil etildi.
1923-yilda Avstriyaning Vena shahrida oʻtkazilgan Yahudiy Ayollarning Birinchi Jahon Kongressida quyidagicha qaror qabul qilingan: „Shunday ekan, barcha yahudiylarning burchi Falastinning ijtimoiy-iqtisodiy tiklanishiga hissa qoʻshish va yahudiylarning ushbu mamlakatga joylashishiga koʻmaklashishdir“.
1923-yil oktyabr oyida Britaniya Millatlar Ligasiga 1920–1922-yillar, yaʼni mandat boshlanishidan oldingi davrni qamrab olgan Falastin boshqaruvi boʻyicha hisobot taqdim etgan.
1929-yil avgust oyida sodir boʻlgan tartibsizliklar natijasida 250 kishi halok boʻlgan.
1930-yil: Arablar qoʻzgʻoloni
[tahrir | manbasini tahrirlash]1930-yilda Shayx Izz ad-Din al-Qassam Fransiya boshqaruvidagi Suriya va Livan mandati tarkibidagi Suriyadan Falastinga keldi va Qora Qoʻl deb nomlangan, sionizmga va Britaniya hukmronligiga qarshi harbiy tashkilotni tuzdi va tashkil qildi. U dehqonlarni yollab, ular uchun harbiy tayyorgarlik tashkil etdi va 1935-yilga kelib 200 dan 800 gacha odamni oʻz safiga qoʻshgan edi. Bu tashkilot portlovchi moddalar va oʻqotar qurollardan foydalanib, sionistik koʻchmanchilarga hujumlar uyushtirdi, koʻchmanchilarning bogʻlari va Britaniyaliklar tomonidan qurilgan temir yoʻl liniyalarini buzib tashladi.
1935-yil noyabr oyida uning ikki kishisi meva oʻgʻrilari izidan tushgan Falastin politsiyasining patruli bilan otishmada qatnashdi va bir politsiyachi halok boʻldi. Ushbu voqeadan soʻng, Britaniya mustamlaka politsiyasi al-Qassamni qidirib topish uchun qidiruv oʻtkazdi va Yaʼbad yaqinidagi gʻorda uni qurshab oldi. Keyingi jangda al-Qassam halok boʻldi.
Siyosati
[tahrir | manbasini tahrirlash]Taʼlimi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Galereya
[tahrir | manbasini tahrirlash]-
Britaniyalik general Edmund Allenbining Falastin kampaniyasidagi so‘nggi hujumlari Britaniyaga bu hudud ustidan nazoratni ta’minladi. -
General Allenbi 1917-yil 11-dekabrda Britaniya qo‘shinlari bilan Quddusga kirib kelgan (Allenbi keyinchalik, 1919-yil aprelida, feldmarshal unvoniga sazovor bo‘lgan) -
1917-yil dekabr oyida brigada generali Uotson Quddus shahri meri Husayn al-Husayniy bilan uchrashuv o‘tkazdi -
1917-yil 9-dekabrda Quddus jangi oqibatida Usmonli imperiyasi Quddus shahrini Britaniya kuchlariga topshirishi -
Quddus shahridagi Jaffa ko‘chasida joylashgan markaziy pochta bo‘limi -
Britaniya mandati davrida Quddusda qurilgan Falastin arxeologiya muzeyi.1967-yildan beri Rokfeller arxeologiya muzeyi nomi bilan tanilgan. -
Jaffadagi markaziy pochta bo‘limi -
Jaffadagi Alhambra kinoteatri -
-
G‘arbiy devor (1933-yil) -
Quddus shahridagi Kiryat Shmueldagi Britaniya mandatining Oliy harbiy tribunali -
Quddusda Britaniya mandati davrida qurib bitkazilgan YMCA binosi -
Falastin radioeshittirish xizmati tomonidan Iyerixonda taqdim etilgan ko‘ngilochar dastur. Ushbu xizmat o‘z dasturlarini arab, ibroniy va ingliz tillarida tayyorlagan. -
Quddusda joylashgan "Bevingrad" – tikanli simli to'siq ortidagi Rus majmuasi -
Quddusda mandat davridagi xat qutisi -
1941-yilgi tanga pul -
1946-yilda Sharqiy Falastindagi Britaniya harbiy qo‘mondoni tomonidan berilgan harakat va komendantlik soati ruxsatnomasi -
Falastin dengizchilar bayrog‘i -
Falastin bojxona va pochta xizmatlari bayrog‘i -
Oliy komissar bayrog‘i
.svg)
.svg)
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Falastin jurnalistikasi tarixi
- Falastin qishloq xo‘jaligi tarixi
- Falastin qo‘mondonligi
- Falastin funti
- Isroil Mustaqillik Deklaratsiyasi
Izohlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Mavjudligi davrida bu hudud rasman faqat Falastin sifatida tanilgan, biroq so‘nggi yillarda boshqa turli nomlar va tavsiflovchi atamalar ham qo‘llanila boshlagan, jumladan Mandat yoki Falastin mandati, Falastindagi Britaniya mandati va Britaniya tarkibidagi Falastin. (arabcha: فلسطين الانتدابية Filasṭīn al-Intidābiyah; ivritcha: פָּלֶשְׂתִּינָה (א״י) Pāleśtīnā (E.Y.))
- ↑ Historian Nur Masalha describes the "British preoccupation with Palestine" and the large increase in European books, articles, travelogues and geographical publications during the 18th and 19th centuries.[10]
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „Palestine seal“ (en-GB). www.royalmintmuseum.org.uk. Qaraldi: 2024-yil 12-fevral.
- ↑ „League of Nations decision confirming the Principal Allied Powers' agreement on the territory of Palestine“. 2013-yil 25-noyabrda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ Article 22, The Covenant of the League of Nations (Wayback Machine saytida 26 July 2011 sanasida arxivlangan) and „Mandate for Palestine“, Encyclopaedia Judaica, Vol. 11, p. 862, Keter Publishing House, Jerusalem, 1972
- ↑ „Isroil davlati tashkil qilinishi“ Kun.uz (20-may 2023-yil). Qaraldi: 14-dekabr 2024-yil.
- ↑ Victor Kattan. From Coexistence to Conquest, International Law and the Origins of the Arab-Israeli Conflict, 1891–1949. London, New York: Pluto Press, 2009.
- ↑ Nur Masalha. Palestine: A Four Thousand Year History. Zed, 2018. ISBN 978-1-78699-272-7. Chapter 9: Being Palestine, becoming Palestine, p. 287: „the sense of continuity between the ancient, medieval and modern political geography and naming traditions of Palestine eventually came into play in the designation of the British Mandatory Government of Palestine“. The preceding pages, p.259-287, document in detail the usage of the term Palestine by native Palestinians from the moment the printing press was introduced into the area in the late 19th century.
- ↑ Khalidi 1997, ss. 151–152.
- ↑ Büssow, Johann. Hamidian Palestine: Politics and Society in the District of Jerusalem 1872–1908. BRILL, 11 August 2011 — 5-bet. ISBN 978-90-04-20569-7. Qaraldi: 2013-yil 17-may.
- ↑ |The 1915 Filastin Risalesi („Palestine Document“) is a country survey of the VIII Corps of the Ottoman Army, which identified Palestine as a region including the sanjaqs of Akka (the Galilee), the Sanjaq of Nablus, and the Sanjaq of Jerusalem (Kudus Sherif), see Ottoman Conceptions of Palestine-Part 2: Ethnography and Cartography, Salim Tamari (Wayback Machine saytida 27 March 2015 sanasida arxivlangan)
- ↑ Nur Masalha. Palestine A Four Thousand year History. Zed Books, 2018 — 242–245-bet. ISBN 978-1-78699-274-1.
- ↑ Caplan, Neil (1994). "ZIONIST VISIONS OF PALESTINE, 1917–19361". The Muslim World 84 (1–2): 19–35. doi:10.1111/j.1478-1913.1994.tb03587.x. https://doi.org/10.1111/j.1478-1913.1994.tb03587.x.
- ↑ Ronald Storrs, Orientations, Nicholson & Watson 1943 pp.383-384.|quote='When . .the first civil issue of Palestine stamps was being designed, strong pressure was exerted on the authorities to render Palestine, in the Hebrew title, by Eretz Yisrael, the Land of Israel, the ancient and traditional Jewish name. Jews have never called the country Palestine, which was indeed a Roman name etymologically akin to Philistia. .the Government was undoubtedly right in resisting a nomenclature intolerable to the vast majority of Palestinians, and in substituting the device, relatively inoffensive to all parties (though giving complete satisfaction to none), of adding to „Palestine“ in Hebrew the two Hebrew initials (E. Y.).'
- ↑ League of Nations, Permanent Mandate Commission, Minutes of the Ninth Session (Wayback Machine saytida 2011-06-28 sanasida arxivlangan) (Arab Grievances), Held at Geneva from 8 to 25 June 1926,
- ↑ Rayman, Noah (29 September 2014). „Mandatory Palestine: What It Was and Why It Matters“. Time. 26 May 2020da asl nusxadan arxivlandi.
- ↑ Ira M. Lapidus, A History of Islamic Societies, 2002: „The first were the nationalists, who in 1918 formed the first Muslim-Christian associations to protest against the Jewish national home“ p.558
- ↑ Tessler, A History of the Israeli-Palestinian Conflict, Second Edition, 2009: „An All-Palestine Congress, known also as the First Congress of the Muslim-Christian Societies, was organised by the MCA and convened in Jerusalem in February 1919.“ p.220-221
- ↑ „First Arab Congress 1919 Paris Resolution (in Arabic)“. ecf.org.il. 2017-yil 25-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ „Palestine Through History: A Chronology (I)“. 2011-yil 17-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 14-fevral. The Palestine Chronicle
- ↑ „United Nations Maintenance Page“. unispal.un.org. 2014-yil 3-iyunda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ 20,0 20,1 20,2 20,3 'A Colonial Room With a View of Jerusalem' (Haaretz, 24 April 2012). https://www.haaretz.com/israel-news/culture/2012-04-24/ty-article/a-colonial-room-with-a-view-of-Jerusalem/0000017f-deec-db22-a17f-fefd9e520000
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Bar-Yosef, Eitan (Spring–Summer 2017). "Bonding with the British: Colonial Nostalgia and the Idealization of Mandatory Palestine in Israeli Literature and Culture after 1967". Jewish Social Studies 22 (3): 1–37. doi:10.2979/jewisocistud.22.3.01. ISSN 0021-6704.
- Cohen, Michael Joseph. Britain's moment in Palestine: retrospect and perspectives, 1917-48, Israeli history, politics and society. Abingdon, Oxon: Routledge, 2014. ISBN 978-0-415-72985-7.
- Eini, Roza I. M. el-. Mandated landscape: British imperial rule in Palestine, 1929-1948. London: Routledge, 2006. ISBN 978-0-7146-5426-3.
- Galnoor, Itzhak. The partition of Palestine: decision crossroads in the Zionist movement, SUNY series in Israeli studies. Albany, NY: SUNY Press, 1995. ISBN 978-0-7914-2193-2.
- Hanna, Paul Lamont. British policy in Palestine. Washington, D.C.: American Council of Public Affairs, 1942. OCLC 3485546.
- Harris, Kenneth. Attlee. London: Weidenfeld and Nicolson, 1982 — 388–400-bet. ISBN 978-0-297-77993-3.
- Kamel, Lorenzo (April 2014). "Whose Land? Land Tenure in Late Nineteenth- and Early Twentieth-Century Palestine". British Journal of Middle Eastern Studies 41 (2): 230–242. doi:10.1080/13530194.2013.878518. ISSN 1353-0194.
- Miller, Rory. Britain, Palestine and Empire: the mandate years. Farnham: Ashgate Publishing, 2010. ISBN 978-0-7546-6808-4.
- Morgan, Kenneth O.. The people's peace: British history 1945-1989. Oxford: Oxford University Press, 1990 — 49–52-bet. ISBN 978-0-19-822764-9.
- Ravndal, Ellen Jenny (15 September 2010). "Exit Britain: British Withdrawal From the Palestine Mandate in the Early Cold War, 1947–1948". Diplomacy & Statecraft 21 (3): 416–433. doi:10.1080/09592296.2010.508409. ISSN 0959-2296.
- Roberts, Nicholas E. (March 2011). "Re-Remembering the Mandate: Historiographical Debates and Revisionist History in the Study of British Palestine: Re-Remembering the Mandate". History Compass 9 (3): 215–230. doi:10.1111/j.1478-0542.2010.00751.x.
- Sargent, Andrew (1980). The British Labour Party and Palestine 1917-1949 (PDF) (PhD thesis). University of Nottingham.
- Shelef, Nadav G. (Spring 2004). "From "Both Banks of the Jordan" to the "Whole Land of Israel:" Ideological Change in Revisionist Zionism". Israel Studies 9 (1): 125–148. ISSN 1084-9513.
- Sinanoglou, Penny (March 2009). "British Plans for the Partition of Palestine, 1929-1938". The Historical Journal 52 (1): 131–152. doi:10.1017/S0018246X08007346. ISSN 0018-246X.
- Wright, Quincy (September 1926). "The Palestine Problem". Political Science Quarterly 41 (3): 384–412. doi:10.2307/2142128. ISSN 0032-3195.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Vikiomborda Falastindagi Britaniya mandati mavzusiga oid fayllar bor
| Tashqi havolalar |
|
|---|
