Kontent qismiga oʻtish

Assimi Goïta

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Assimi Goita
fransuzcha: Assimi Goïta
 Mali xalqini qutqarish milliy qoʻmitasi raisi
 
Mansab davri
25-may 2021-yil
Linda Thomas-Greenfield et Assimi Goïta en 2021

Assimi Goïta (fransuzcha: Assimi Goita, 1983-yil tugʻ) — malilik harbiy va davlat arbobi, Mali xalqini qutqarish milliy qoʻmitasining sobiq raisi, 2020-yilda davlat toʻntarishi uyishtirilgandan soʻng hokimiyatni egallab olgan[1]. 2021-yildan boshlab amaldagi davlat rahbari.

Biografiyasi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

1983-yil[2] Malida, armiya kapitanining oilasida tug‘ilgan. U oilaning to‘ng‘ich farzandi edi. Uning otasi xizmat boʻyicha Koulikoroga koʻchiriladi va u oʻsha yerda oʻsib ulgʻayadi. 1992-yildan boshlab u oʻrta harbiy maktabda, keyin Kati harbiy maktabida va Koulikoro shahridagi qoʻshma qurolli harbiy maktabda tank qoʻshinlari mutaxassisligi boʻyicha oʻqidi[2]. Fransiya va Germaniyada tayyorlov kurslaridan oʻtgan. Uylangan, uch farzandning otasi.

Harbiy xizmat

[tahrir | manbasini tahrirlash]

O‘qishni tamomlagandan so‘ng 2002—2008-yillarda mamlakat shimolida joylashgan Gao shahridagi 134-razvedka bataliyonida, 2005-yildan Kidal shahridagi 123-razvedka batalyonida (qo‘mondon o‘rinbosari lavozimida) xizmat qilgan. 2008-yilda u Jazoir bilan chegarada terrorchi guruhlar va giyohvand moddalar savdogarlariga qarshi kurashish uchun mas’ul boʻlgan tezkor taktik guruh qoʻmondoni etib tayinlangan[3].

Mali Qurolli Kuchlarining maxsus boʻlinmasida polkovnik boʻlgan[4].

2011-2013-yillarda polkning taʼminot bo‘limi boshlig‘i bo‘lgan. Mamlakatning shimoli-sharqiy hududlarida tuareglar bilan toʻqnashuvlar paytida rahbariyat tomonidan qoʻyilgan topshiriq va operatsiyalarni muvaffaqiyatli bajardi va maxsus kuchlar safiga qoʻshildi. Germaniya, AQSh va Gabonda qayta tayyorlash va maxsus kurslardan oʻtgan.

2014—2015-yillarda Mali qoʻshinlarining quruqlikdagi shtabining operatsiyalar boʻlimi boshligʻi boʻlgan. 2015-yilda „Radisson Blu“ mehmonxonasida sodir etilgan teraktdan so‘ng Mudofaa vazirligidan Xavfsizlik vazirligiga maxsus operatsiyalar bo‘yicha koordinator sifatida ishga yuborilgan.

2016—2017-yillarda Sofarda joylashgan maxsus kuchlar boʻlinmasini boshqargan[3]. Niger va Burkina-Faso bilan chegarada islomiy radikallarga qarshi kurashish uchun "Barxan" operatsiyasi doirasida taktik guruhlarni muvofiqlashtirish bilan shugʻullangan.

Davlat toʻntarilishi paytida u maxsus kuchlar va tajriba oshirish markazlarining avtonom batalyoni qoʻmondoni edi[3]. Ushbu bataliyon 2018-yil may oyida tuzilgan va Zofarada (Mali markaziy qismi) joylashgan. Shuningdek, u ushbu lavozim bilan birgalikda — armiya shtabi boshligʻining oʻrinbosari ham boʻlgan. U oddiy askarlar bilan muloqot qilishdan qochmaydigan vazmin va o‘ychan ofitser sifatida ajralib turardi.

2020-yil voqealari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2020-yil 19-avgustda harbiy to‘ntarish natijasida u Xalqni qutqarish milliy qo‘mitasi (XQMQ) raisi etib tayinlandi. U yangi umumiy saylovlar o‘tkazishga vaʼda berdi[5][6]. Ushbu to‘ntarishni avvallari hukumatga qarshi ko‘plab miting va namoyishlarda qatnashgan aholi faol qo‘llab-quvvatladi.

Keyingi uch kun ichida ECOWAS (Gʻarbiy Afrika davlatlari iqtisodiy hamjamiyati) delegatsiyasi bilan oʻtkazilgan muzokaralar davomida oʻtish davri hukumati va tinch aholining hokimiyat tarkibiga kiritilishi boʻyicha kelishuvga erishilmadi (xususan, ozod etilgan sobiq prezident Mamadu Keyta hokimiyatga qaytishdan bosh tortdi[7]).

24-avgust kuni XQMQ Goïtani davlat rahbari deb eʼlon qildi[3]. Yangi parlament oʻz ishini boshlashi bilan harbiy-siyosiy organ tarqatib yuborildi. Uning bir necha yaqinlari Moktar Uana hukumatidagi lavozimlarga tayinlandi[8]. 21-sentabrda mamlakat „oʻtish hukumati“ning vitse-prezidenti etib tayinlandi (25-sentabrda qasamyod qabul qilingan[9][10]).

25-sentabrda Ba Ndau mamlakatning muvaqqat prezidenti, Goïta esa vitse-prezident (prezident oʻrni boʻsh qolgan taqdirda prezidentni oʻzgartirish huquqisiz), Moctar Ouane esa bosh vazirdeb eʼlon qilindi. O‘tish davri nizomida, xususan, o‘tish davrining prezidenti ham, vitse-prezident ham saylov tugagandan so‘ng prezidentlik saylovlarida qatnasha olmasligi nazarda tutilgan edi. Shundan soʻng ECOWAS sanksiyalarni bekor qildi.

5-dekabrda Milliy oʻtish kengashi (MOʻK, muvaqqat qonun chiqaruvchi organ) oʻz ishini boshladi.

2021-yil voqealari

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2021 yil 13 yanvarda ECOWAS NCSNni tarqatib yuborishga chaqirdi.

May oyi boshida hukumat isteʼfoga chiqadi, ammo keyinchalik harbiylar va A. Goitaning qarshiligiga qaramay, Moktar Uan yana bosh vazir etib tayinlanadi.

S nachalom perestanovok v sostave pravitelstva (bili otpravleni v otstavku vitse-predsedateli NKSN polkovniki Sadio Komara i Modibo Kone, zanimavshie posti ministrov oboroni i bezopasnosti), 25 maya 2021 A. Goita obʼyavil o nizlojenii perexodnogo prezidenta Ba Ndau i premer-ministra Moktara Uana, obviniv ix v „sabotaje perexodnogo perioda“[11] (nakanune oni bili arestovani i dostavleni na voennuyu bazu v Kati[12]).

Uning taʼkidlashicha, u hokimiyatni olishga majbur boʻlgan, chunki mamlakatda „neytral fuqarolik“ siyosatchilar yoʻqligi va hokimiyatdagilar eski tuzum vakillari bilan murosa qilishgan [13] . Toʻntarish yana mamlakat aholisi tomonidan qoʻllab-quvvatlandi.

2022-yil 11-maydan 12-mayga o‘tar kechasi A.Goitaga sodiq qo‘shinlar nomi oshkor etilmagan „G‘arbiy davlat“ tomonidan qo‘llab-quvvatlangan „progressiyaga qarshi zobitlar va unter-ofitserlar guruhi“ning davlat to‘ntarishiga urinishini bostirishdi. 13-may kuni Bamakoda „fransuz harbiylari mavjudligini“ to‘xtatishga chaqiruvchi namoyish tashkil etildi, unda A.ni qo‘llab-quvvatlovchi shiorlar yangradi. Goits va uning ittifoqchisi — Rossiya [14] .

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „El coronel Assimi Goita, designado nuevo hombre fuerte de Mali tras el golpe“. 2020-yil 20-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 19-avgust.
  2. ↑ 2,0 2,1 „Qui est Assimi Goïta, le chef de la junte au Mali — MALI CANAL“. 2020-yil 16-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 6-iyun.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Кусов В.Г. „Ассими Гоита, глава государства Мали“ (ru). Правители Африки: XXI век. 2021-yil 8-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 23-sentyabr.
  4. ↑ „In Mali, Colonel Assimi Goita is put in charge of the rebels“. 2020-yil 26-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 19-avgust.
  5. ↑ „Mali Coup Leaders Pledge Democracy After Deposing President“. 2020-yil 19-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 19-avgust.
  6. ↑ „Mali Rebels Choose Col. Assimi Goita As Leader — Reports“. 2020-yil 23-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 19-avgust.
  7. ↑ „Au Mali, RFI et France 24 privées d’antenne par le pouvoir“. 2022-yil 31-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 18-may.
  8. ↑ „Mali : pourquoi le CNSP n’a-t-il pas encore été dissout ? | Afrique | DW | 19.10.2020“. 2021-yil 1-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 6-iyun.
  9. ↑ „Mali: le président de la transition, Bah N’Daw, a prêté serment“. 2020-yil 28-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 20-iyun.
  10. ↑ „Mali: un ancien ministre de la Défense désigné président de transition du Mali“. 2021-yil 21-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 22-fevral.
  11. ↑ „Mali coup leader fires prime minister and president“ (en). Deutsche Welle (2021-yil 25-may). 2021-yil 26-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 26-may.
  12. ↑ „Mali : Bah N’Daw et Moctar Ouane arrêtés“ (fr). Jeune Afrique (2021-yil 24-may). 2021-yil 24-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 24-may.
  13. ↑ „Assimi Goïta a-t-il pris goût du pouvoir?“. 2021-yil 17-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 18-may.
  14. ↑ „Mali : le gouvernement d’Assimi Goïta affirme avoir déjoué un coup d’État“. 2022-yil 18-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 18-may. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Assimi_Goïta&oldid=4717125" dan olindi