Waqiğalar ofığı

Qara tişektän yıraq arada kisäkçä telägän yünäleşkä xäräkät itä ala

Qara tişekkä yaqınlaşqanda fäza-waqıt käkräyä başlıy

Qara tişek eçendä kisäkçäneñ bar yulları qara tişek üzägenä yünälgän

Waqiğalar ofığı - fäza-waqıtta maxsus çik, bu çiktän tış waqiğalar torıp küzätüçegä yoğıntı yasıy almıy Ğomumi çağıştırmalılıq teoriäsendä). Bütän süzlärdä bik köçle gravitatsiä bu çiktän taşlap kitü mömkinlegen birmi.

Waqiğalar ofığı bar waqiqiğalrnı ike öleşkä bülä: ütkän waqiğalar ofığı häm kiläçäk waqiğalar ofığı. Kiläçäk waqiğalar ofığı waqiğalarnı belenä torğan waqiğalarğa häm belenmi torğan waqiğalarğa ayıra.

Qara tişek

Sferik, simmetrik qara tişekneñ waqiğalar ofığı gravitatsion radiuslı zurlığına iä.

Waqiğalar ofığı astında telägän cisem tik qara tişek eçendä xäräkät itä ala häm berqayçan tışqı fäzağa kire qayta almıy.

Qara tişekkä taba töşä torğan küzätüçe öçen yaqtılıq här yünäleşkä tarala ala, läkin waqiğalar ofığın kisep ütkännän soñ, yaqtılıq berqayçan ofıqtan tış çığa almıy.

Waqüğalar ofığı eçenä eläkkän cisem - yırtıla häm singulärlıqqa elägä.

Läkin kvant küreneşe säbäple qara tişektän Hoking nurlanışı tarala.

Sıltamalar

• The Universe in a Nutshell by Stephen Hawking
• Kip Thorne (1994). Black Holes and Time Warps. W. W. Norton. 
• Abhay Ashtekar and Badri Krishnan, “Isolated and Dynamical Horizons and Their Applications”, Living Rev. Relativity, 7, (2004), 10; Online Article, cited Feb.2009.