14 гыйнвар
14 гыйнвар — Милади тәкъвимендә беренче айның ундүртенче көне. Ел ахырына кадәр 351 көн кала.
| ← гыйнвар ⊟ | ||||||
| Дш | Сш | Чш | Пҗ | Җм | Шм | Як |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | ||||
| 2024 ел | ||||||
Дөнья тарихында бу көн:
Дөньяви бәйрәмнәр һәм истәлекле вакыйгалар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Һиндстан
- Иске яңа ел көне (
Россия Федерациясе, 
Белорусия, 
Гөрҗистан, 
Украина, 
Сербия, 
Монтенегро, 
Босния һәм Герцеговинаның 
Република Српска һәм рус телле җәмгыятьләр).[1][2][3][4][5][6] - Сидераль кышкы кояш торгынлыгына бәйле бәйрәмнәр:[1]
Непал — Маге Санкранти (en).- Тамил халкы (en) — Понгал (en), уңыш җыю бәйрәме, бөтен дөньяда яшәүче диаспорада милли яңа ел буларак кабул ителгән бәйрәм.[3][6][7]
Һиндстан — Макар Санкранти (en):
Ассам штаты — Маг Биху (en) бәйрәме.
Гөҗәрат, Раҗастан, Уттараханд — Уттараян (en)
Пунджаб, Харьяна, Химачал-Прадеш — Маги (en)
АКШ — Ратификация көне (en), 1784.[1]
Бразилия – Футбол тренерлары көне һәм бухгалтер көне.[5]
Венесуэла иленең 
Лара штатының башкаласы 
Барквизименто шәһәрендә Дивина Пастора (илахи көнүче) бәйрәм чаралары.[1][3][4][6][8]
Португалия – 
Эльвас шәһәренең көне (1229 ел).[5]- Россия Федерациясе — трубопроводлар урнаштыру гаскәрләре көне.[2][9]
Таиланд — милли урманнарны саклау көне.[1][3][10]
.svg){kind=small}
- 1950 — МиГ-17 очкычның беренче прототипының тест очышы.
- 1951 — Россия хәрби көчләрендә трубопровод бүлекләрнең барлыкка килгән көне.
- 1962 — Әлмәт районы җирләрендә башланган Дружба нефтьүткәргече сафка баса.
- 1989 — Башкортстан Татар иҗтимагый үзәгенең беренче оештыру җыены.[11]
- 1992 — Украина Мексика белән дипломатик элемтәләргә керде.
- 2004 — Гөрҗистанның "биш хачлы байрагы" 500 елга якын белгенлегеннән рәсми кулланылыкша кайтарылуы.
- 2011 — Тунис президенты Зин әл-Абидин Бин Гали илдәге ризасызлык җыеннарыннан соң Согуд Гарәбстанына качты[12].
Шулай ук карагыз: Төркем:14 гыйнвар көнне туганнар
- БЭК 83 — Марк Антоний, Борынгы Рим сәясәтчесе, гаскәр башлыгы.
- 1811 — Михаил Деларю,
- 1849 — Джеймс Мур, инглиз велосипедчысы.
- 1853 — Викентий Поклевский-Козелл,
- 1862 — Мөхәмәтшакир Тукаев,
- 1869 — Михаил Покровский,
- 1875 — Альберт Швейцер, Францияның Альзас провинциясе табибы, Нобель бүләге лауреаты (1965 ү.)
- 1878 — Тимофей Николаев-Кара,
- 1878 — Хәбибрахман Атласов,
- 1881 — Маркел Макушок,
- 1889 — Павел Кушнер, инкыйлабчы, дәүләт һәм фирка эшлеклесе, тарих һәм этнография галиме.
- 1895 — Шәехзадә Бабич, татар-башкорт халыкларының уртак шагыйре.
- 1898 — Кузебай Герд, удмурт шагыйре.
- 1907 — Николай Авхимович, беларус совет дәүләт эшлеклесе.
- 1909 — Нина Анисимова,
- 1909 — Павел Васильев,
- 1910 — Павел Штеллер,
- 1911 — Фәрит Ишмаев,
- 1912 — Вениамин Кушнарёв, совет дәүләт эшлеклесе.
- 1913 — Василий Халёв, Советлар Берлеге Каһарманы, танкист.
- 1914 — Мәсгуть Заманов,
- 1918 — Гали Акыш, татар эмиграциясе әһеле, журналист, сәясәтче.
- 1919 — Григорий Абызов, инженер, хәрби, Советлар Берлеге каһарманы.
- 1921 — Василий Филиппов,
- 1922 — Василий Дергунов,
- 1930 — Мәгъзүм Хәкимов,
- 1934 — Гурам Харатишвили,
- 1935 — Маргарита Эглит,
- 1936 — Василий Наумкин,
- 1938 — Анатолий Пиков,
- 1941 — Евгений Жеребцов,
- 1942 — Вәли Килмәков,
- 1950 — Ирина Ларочкина,
- 1957 — Ринат Садыйков, самбо көрәшчесе, тренер.
- 1959 — Ия Нечаева,
- 1961 — Минзәлә Шөгаепова,
- 1964 — Олег Исаев,
- 1967 — Гөлдәрия Йосыпова,
- 1971 — Любовь Моргунова, җиңел атлетика остасы.
- 1973 — Артур Айвазян,
- 1977 — Алексей Лобанов,
- 1980 — Азат Вәлиев,
- 1981 — Кирилл Новиков,
- 1981 — Лоренцо Бранчетти, итальян актеры, эстрада артисты.
- 1983 — Алексей Зозулин,
- 1992 — Павел Куликов,
- 1993 — Азат Абитов, татар җырчысы.
- 1997 — Толмачев туганнар (Мария һәм Анастасия), рус җырчылары, Балалар өчен 2006 Евровидение җыр бәйгесе җиңүчеләре.
Шулай ук карагыз: Төркем:14 гыйнвар көнне вафатлар
- 1753 — Джордж Беркли,
- 1868 — Афанасий,
- 1883 — Григорий Филипсон,
- 1891 — Семён Капустин,
- 1898 — Льюис Кэрролл, инглиз язучысы, математик, фәлсәфәче.
- 1905 — Эрнст Аббе,
- 1918 — Шакирҗан Таһири, татар мәгърифәтчесе («Әлифба» һәм дәреслекләр авторы), мөгәллим.
- 1938 — Александр,
- 1942 — Хәбибрахман Зәбири, татар мәгърифәтчесе, матбугатчы.
- 1944 — Алия Молдагулова,
- 1944 — Газинур Гафиятуллин, Бөек Ватан сугышы чоры Советлар Берлеге каһарманы (матросовчы), сержант.
- 1950 — Альма Карлин,
- 1966 — Сергей Королёв,
- 1967 — Миклош Каллаи,
- 1977 — Энтони Иден, Бөекбританиянең 64 нче премьер-министры.
- 1982 — Виктор Ермилов,
- 1985 — Федор Завалишин,
- 1988 — Георгий Маленков, КПСС ҮК беренче секретаре (т. 1902)
- 1992 — Иракли Абашидзе, грузин шагыйре һәм дәүләт эшлеклесе.
- 1996 — Каюм Җәббаров, Бөек Ватан сугышы чоры Кызыл Гаскәре туп расчёты командиры, Дан орденының тулы кавалеры.
- 2003 — Михаил Соколов,
- 2004 — Әдхәт Синугыл, татар шагыйре.
- 2005 — Або Бычков,
- 2010 — Усман Абдуллов,
- 2011 — Илдар Әхмәдиев, татар рәссамы.
- 2011 — Ринат Йосыпов,
- 2011 — Сунь Аксельссон,
- 2012 — Александр Пикунов,
- 2014 — Госман Садә, татар шагыйре.
- 2016 — Алан Рикман, британ актеры.
- 2018 — Владимир Быков,
- 2019 — Гомәр Мәрдәнов, актер, режиссер, Әтнә театрына нигез салучы.
- 2021 — Владимир Поросёнков,
Дини бәйрәмнәр һәм истәлекле даталар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Юлиан тәкъвиме буенча Яңа ел (Православ, Копт һәм башка көнчыгыш ортодокс чиркәүләрдә бәйрәм ителә).
- Гайсә пәйгамбәрнең сөннәтләнү көне.
- Бөек Василий көне.
Көнбатыш Христианнарда
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- Франция һәм башка христиан гадәтле Европа илләрендә: Ишәк бәйрәме (Латынча : Festum Asinorum) борынгы урта гасырлар бәйрәме, Гайсә пәйгамбәркөчкенә булганда аны саклар өчен гайләсенең Мисырга качуны искә алу.
- Амадей, († ~ 1150 ел) Клермонт шәһәреннән
- Барбасим, († 346 ел) хәлакъ төшүче епископ
- Бернард, Корлеоне яклы каппучин монах
- Гверино
- Гличерий, хәлакъ төшүче дьякон
- Гульельмо, Санжулия, mercedario
- Дацио, († 552 ел) Милан шәһәре епископы
- Деусдэдит, († 664 ел)
- Ида
- Иоанн де Рибера
- Кальдеол, Вена шәһәре епископы
- Макрина
- Малахий, († V гасыр б.ч.к., пәйгамбәр
- Неомадия
- Нино, († ~ 320 ел) Гөрҗистандагы христиан апостолы
- Оддон (Оддо), († 1200 ел) Новара якларыннан монах
- Одорик (Одорико), Порденон яклары рухание
- Понциано, († 169 ел) Сполето шәһәреннән хәлакъ төшүче
- Потито, хәлакъ төшүче
- Райтудагы изге хәлакъ төшүчеләр
- Рутгер, († 1237 ел) Тоди яклы
- Синай тавы һәм Мисырда хәлакъ төшүче изге монахлар
- Стефан, Константинополь шәһәрендә хәлакъ төшүче монах
- Феличе, († 255 ел), Нола яклы, тәкъва иттерүче һәм хәлакъ төшүче
- Фульгенцио, Астиги епископы
- Энгельмар, хәлакъ төшүче
- Эуфразио, епископ
Көнчыгыш христианнарда
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү].svg){kind=small}
- Бөек Василий, Цезарея шәһәреннән
Бердәм Католик һәм Православ изгеләре
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Нина, Гөрҗистандан (көнчыгыш илләрдә искә алу датасы).
- Хилэр, (°315 ел – †367 ел яки 368 ел), Hilaire de Poitiers évêque de Пуатье епископы, христиан латин язучы, чиркәү табибы (көнбатышта искә алу датасы).
- Пьер Дондерс, (°1809 ел – †1887 ел), шатлыклы.
- Сава, († 1236 ел) Сербияның Сава I-нче, Атос тавында монах, соңрак беренче Петч архиепископы.
Исем бәйрәмнәре
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Александр Амадея Богдан Василий Вячеслав Григорий Даций Иван Кристиана Макрына Малахиас Михаил Мсцыву Николай Нина Нино Нинон Оддо Пётр Радогост Райнер Савва Трофим Феликс Феодосий Феодот Хельга Хилари
Башка диннәр/ышанулар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Борынгы Рим дине һәм илаһларын искә алу:
- Dies Religiosus
Шулай ук карагыз
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 (ингл.) Holidays and observances
- ↑ 2,0 2,1 2,2 (рус.) Праздники
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 (фр.) Célébrations
- ↑ 4,0 4,1 (италь.) Feste e ricorrenze
- ↑ 5,0 5,1 5,2 (порт.) Feriados e eventos cíclicos
- ↑ 6,0 6,1 6,2 (төр.) Bayramlar ve Yıl dönümleri
- ↑ (ингл.) The Holiday India: Pongal Festival 2014 елның 26 гыйнвар көнендә архивланган.
- ↑ (исп.) Celebraciones
- ↑ (рус.) День создания трубопроводных войск России
- ↑ (ингл.) Thai Culture Blogs 2011 елның 17 декабрь көнендә архивланган.
- ↑ Башкортстан Татар иҗтимагый үзәге ничек башланды
- ↑ Тунис президенты Согуд Гарәбстанына качты
- Календарь событий Calend.ru
- Православ исемнәре һәм көн бәйрәмнәре
- Portal Sao Francisco (Бразилия)
- Бөтендөнья Католикларның очрашу порталы, испан телендәге көн изгеләре бүлеге
- Франсыз телле дөнья көннәре порталы