Чыгырлы нерв
| Чыгырлы нерв | |
 | |
| Иннервирует | superior oblique muscle[d] |
|---|---|
| NCI Thesaurus идентификаторы | C12808 |
 Чыгырлы нерв Викиҗыентыкта | |
1. IV БМН мөһим үзенчәлекләре (чыгырлы нерв).
• Минең дорсаль өслегеннән чыгучы бердәнбер баш мие нервы.
• Кисешкән нерв, ягъни IV БМН төше контралатераль өске кыек мускулны иннервацияли.
• Бик озын һәм юка нерв.
2. IV БМН төше аскы калкулыклар дәрәҗәсендә Сильвий суүткәргеченнән вентраль урнаша (рәс. 21.42). Төш III БМН төшле комплексыннан каудаль аның белән кушылып ята.
3. Бәйләм аксоннардан тора, алар Сильвий суүткәргече тирәли артка бөгелә һәм өске ми җилкәнендә тулысынча кисешә.
4. Нерв ми кәүсәсенең дорсаль өслегеннән, аскы калкулыклардан каудаль китә. Аннары ул ми кәүсәсен латераль яктан урап ала, ирекле тенториаль кырые буенча уза һәм III БМН кебек арткы церебраль һәм өске кече ми артерияләре арасында бара.
Аннары ул каты тышчаны тези һәм каверноз синуска керә.
1. Интракаверноз өлеше синусның латераль тышчасы буенча, III БМН астарак һәм V БМН беренче тармагыннан өстәрәк бара. Каверноз синусның алгы өлешендә IV БМН күтәрелә һәм өске күз ярыгыннан Цинн боҗрасыннан өстәрәк һәм латераль уза.
2. Интраорбиталь өлеше өске кыек мускулны иннервацияли.
Ачыклау
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Үзенчәлекле баш торышы белән барган птозсыз вертикаль диплопиянең кискен өянәге IV БМН патологиясе турында аңлата. Төш, нерв җепселләре бәйләме һәм IV БМН периферия өлеше зарарлану билгеләре клиник яктан охшаш, әмма төш зарарланганда контралатераль өске кыек мускулның хәлсезлеге үсеш ала.
1. Сул яктан IV БМН параличы билгеләре.
• Башлангыч торышта сул якта гипертропия («сул уңнан»), бу вакытта сул өске кыек мускул хәлсезлеге өчен уң күз төбәүчегә әйләнә (рәс. 21.43а).
• Сул күзне китергәндә төшүе чикләнү (рәс. 21.43б).
• Эксциклоторзия.
• Аска караганда көчәюче вертикаль торсион диплопия.
• Сул аскы кыек мускул гиперактивлыгы өчен уңга караганда сул яктагы гипертропиянең артуы (рәс. 21.43в).
2. Башның ихтыярсыз торышы диплопияне кичектерү өчен була (рәс. 21.43г).
• Күзне борганда (эксциклоторзияне киметү өчен) башның контралатераль авышлыгы була.
• Китергәндә күзне төшереп булмаганны тигезләү өчен авыру битне уңга бора, ә иякне төшерә.
NB Уң күз аска сулга карый алмый, ягъни инторсия булмый, шуңа баш хәрәкәтләре аны тигезли.
3. Ике яклы зарарлану турында киресе расланганчыга кадәр һәрвакыт уйларга кирәк.
• Уң яклы гипертропия — сул якка караганда, сул яклы — уң якка караганда.
• Икеләтә таяклы Меддокс сынавын үткәргәндә 10° артык циклодевиация (алга таба кара).
• V-сыман эзотропия.
• Ике яклы уңай Бельшовский сынавы (алга таба кара).
Махсус сынаулар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]1. Өч адымлы Паркс сынавы IV БМН зарарлануын ачыклауда бик файдалы:
а) беренче: башлангыч торышта кайсы күз гипертропияле икәнен бәяләгез. Сул яклы гипертропия (кара рәс. 21.43а) дүрт мускулның берсесендә хәлсезлек турында белдерә ала: сул күзне төшерүче (өске кыек яки аскы туры) яки уң күзне күтәрүче (өске туры яки аскы кыек). IV БМН зарарланганда җәлеп ителгән күз өстәрәк урнаша;
б) икенче: нинди шартларда сул яктан гипертропия күбрәк булганын тикшерегез: уң якка яки сулга карагандамы? Уң якка караганда гипертропия (кара рәс. 21.43в) уң өске туры мускул яки сул өске кыек мускул зарарлануы турында белдерә ала. Сул якка караганда гипертропия уң аскы кыек мускул яки сул аскы туры мускул зарарлануы турында. IV БМН зарарланганда контралатераль җәлеп ителгән күз ягына караганда девиация күбрәк;
в) өченче: башны авыштыру Бельшовский сынавында авыру күзне 3 м турыда урнашкан тәмеккә төби һәм башта башны уңга (рәс. 21.44а) аннары сулга авыштыра. Башны сул якка игәндә сул яктагы гипертропия арту (рәс. 21.44б) сул өске кыек мускул зарарлану, ә башны уң якка игәндә уң яктагы гипертропия арту уң өске кыек мускул зарарлануы турында аңлата.
IV БМН зарарланганда контралатераль якта девиация кимрәк.
2. Икеләтә таяклы Меддокс сынавы.
• Һәр күз алдына асма цилиндрлар белән таякларның берсен (кызыл яки яшел) куялар.
• Һәр күз азмы-күпме ятма яктылык сызыгын аерачак.
• Циклодевиациядә паретик күз белән аерылган сызык авышачак һәм икенче күз белән күренгән сызыктан аерылачак.
• Аннары Меддокс таякларының берсен сызыклар кушылуы булганчы әйләндерәләр.
• Авышу дәрәҗәсен градусларда үлчәп була, бу циклодевиация дәрәҗәсенә туры килә.
• IV БМН бер яклы зарарлануы 10° кимрәк, ике яклы зарарлану 20° күбрәк циклодевиация белән сыйфатлана. Моны синоптофор ярдәмендә дә үлчәп була.
IV БМН аерым зарарлану сәбәпләре
1. Тумыштагы зарарланулар шактый таралган, әмма бәлигъ чакта декомпенсация барлыкка килгәнче симптоматика булмаска мөмкин. Булдырылган зарарланулардан аермалы буларак авыруларда гадәттә торсион какшаулар булмый. Иске фотосурәтләрне тикшерү һәм фузион диапазонын арттыру өчен асма призмаларны куллану башның ихтыярсыз торышын билгеләргә булыша.
2. Җәрәхәт — IV БМН ике яклы зарарлануының еш сәбәбе. Озын нечкә нервлар кече минең өске җилкәнендә кисешкәндә тенториаль кырыйның физик йогынтысыннан саклаусыз. Ике яклы зарарлануны еш бер яклы дип кылыйлык буенча операция башкарылганчы уйлыйлар, аннары IV БМН контралатераль зарарлануын ачыклыйлар.
Искәрмәләр
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]Чыганаклар
[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]- Джек Кански. Клиник офтальмология. Системалаштырылган караш. / редакторлар: Еричева В.П.. — 2009. — Б. 944. — ISBN 83-7609-034-8.