Эчтәлеккә күчү

Бәхрәйн

Сылтамалар өстәү
Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Бәхрәйн latin yazuında])
(Бәһрәйн битеннән юнәлтелде)
Бәхрәйн
Байрак[d]Илтамга[d]
Нигезләнү датасы 14 август 1971
Сурәт
Рәсми исем Royaume de Bahreïn[1], Kingdom of Bahrain[2] һәм Bahrajnské kráľovstvo[3]
Кыскача исем 🇧🇭
Гомер озынлыгы 76,9 ел[4]
Демоним Bahraini, bahreini, bahrainer, Bahrainano, بحريني, بحرينية, بحارنة, בחרייני, בחריינית, বাহরাইনী, bahreinita, bahreiniti, bahreinite, baraini, baḥreiní, baḥreinina, Bahreïnienne[1], Bahreïnien[1], Bahrainer, Bahrainerin, bahreinio, bahreinia, bahreinii, bahreinie, Barejnano, بحريني, بحرينية, بحرينيين, بحرينيات һәм Bairéanach[5]
Рәсми тел гарәп теле[6]
Гимн Бәхрәйн һимны[d]
Мәдәният Бәхрәйн мәдәнияте[d]
Шигарь тексты بحريننا һәм Ours. Yours. Bahrain
Дөнья кисәге Азия[7]
Дәүләт  Бәхрәйн
Башкала Манама[d]
Сәгать поясы UTC 03:00 һәм Asia/Bahrain[d][8]
Табигый-георафик объект эчендә урнашкан Урта Көнчыгыш
Иң көнчыгыш ноктасы 25°44′24″ т. к. 50°49′29″ кч. о.
Иң төньяк ноктасы 26°18′ т. к. 50°39′ кч. о.
Иң көньяк ноктасы 25°34′47″ т. к. 50°45′30″ кч. о.
Иң көнбатыш ноктасы 26°10′56″ т. к. 50°19′53″ кч. о.
Геомәгълүматлар Data:Bahrain.map
Иң югары ноктасы Джабаль-ад-Духан[d]
Иң түбән ноктасы Фарсы култыгы
Идарә итү формасы конституцияле монархия
Дәүләт башлыгы вазыйфасы Бәхрәйн монархы[d]
Ил башлыгы Хәмәт бин Гыйсә әл-Хәлифә[d]
Хөкүмәт башлыгы вазыйфасы Бәхрәйн премьер-министры[d]
Хөкүмәт башлыгы Салман ибн Хамад ибн Иса Аль Халифа[d]
Канунбирү органы Бәхрәйн милли мәҗлесе[d]
Үзәк банкы Бәхрәйн үзәк банкы[d]
Дипломатик мөнәсәбәтләр Йәмән, Согуд Гарәбстаны, Сербия, Бөекбритания, Малайзия, Пакьстан, Кытай Җөмһүрияте, БГӘ, Америка Кушма Штатлары, Россия, Гөрҗистан, Германия, Корея Халык Демократик Җөмһүрияте[9], Кытай һәм Косово Җөмһүрияте
Әгъзалык Берләшкән Милләтләр Оешмасы, Бөтендөнья сәүдә оешмасы, Гарәп Лигасы, Ислам хезмәттәшлеге оешмасы[10], Халыкара реконструкция һәм үсеш банкы[d], Халыкара финанс корпорациясе[d], Инвестицияләр иминлеген гарантияләү буенча күпъяклы агентлык[d], Инвестицион бәхәсләрне хәл итү буенча халыкара үзәк[d], Африка икътисади үсеше өчен гарәп банкы[d], Икътисади һәм социаль үсеш өчен гарәп фонды[d], Гарәп валюта фонды[d], Интерпол[11][12], ХКТО[d][13][14], Халыкара гидрография оешмасы[d][15], Мәгариф, фән һәм мәдәният сораулары буенча Берләшкән Милләтләр Оешмасы[16], Җирнең биофизик торышын күзәтү төркеме[d], Фарсы култыгының гәрәп илләре хезмәттәшлеге оешмасы[d], Бөтендөнья почта берлеге[17][18], Халыкара телекоммуникацияләр берлеге[d][19], Халыкара гражданнар иминлеген саклау оешмасы[d], Бөтендөнья метеорология оешмасы[20], Бөтендөнья сәламәтлек оешмасы[21] һәм Бөтендөнья таможня оешмасы[d][22]
Балигълык яше 21 яшь
Халык саны 1 569 666 (2023)[23]
Ир-ат халкы 933 409[24], 920 430[24], 908 649[24] һәм 912 199[24]
Хатын-кыз халкы 560 779[24], 557 039[24], 554 616[24] һәм 560 034[24]
Административ бүленеше Башкала мухафазасы[d], Центральное губернаторство[d], Мухаррак[d], Төньяк мухафаза[d] һәм Көньяк мухафаза[d]
Акча берәмлеге Бәхрәйн динары[d]
Номиналь тулаем эчке продукт 39 303 403 989 $[25] һәм 44 390 820 479 $[25]
Кеше потенциалы үсеше индексы 0,875[26]
Үз-үзенә кул салулар күрсәткече 5,9[27]
Эшсезлек дәрәҗәсе 4 процент[28]
Медиан керем 24 633 $
Нәрсә белән чиктәш Согуд Гарәбстаны
Автомобил хәрәкәте ягы уң[d]
Челтәр көчәнеше 230 вольт
Электр аергычы төре BS 1363[d][29]
Алыштырган State of Bahrain[d]
Кулланылган тел заманча әдәби гарәп теле[d], бәхрәйнчә гарәп теле[d], инглиз теле һәм малай теле
Мәйдан 786,5 км²[30]
Рәсми веб-сайт bahrain.bh
Һәштәге Bahrain
Югары дәрәҗәле Интернет домены .bh
Харита сурәте
Тематик география Бәхрәйн географиясе[d]
Рәсми дине ислам[31]
Ачык мәгълүматлар порталы Bahrain Open Data portal[d]
Феноменның икътисады Бәхрәйн икътисады[d]
Феноменның демографиясе Бәхрәйн халкы[d]
Мәзһәб Мәлики мәзһәбе[32]
Мәктәптә укымаган балалар саны 7114[33]
Өстәлгән кыйммәт салымы күләме 10 процент[34]
Тулаем туулар коэффициенты 2,056[35]
Шәһәр халкы 1 335 714[24], 1 322 423[24], 1 311 407[24] һәм 1 321 226[24]
Авыл халкы 158 474[24], 155 046[24], 151 858[24] һәм 151 007[24]
Уку-язу нисбәте 97,5 процент[36]
Демократия индексы 2,52[37]
BTI Governance Index 4,86[38], 4,66[38], 4,36[38], 4,18[38], 3,94[38], 3,86[38], 3,52[38], 3,24[38] һәм 3,73[39]
BTI Status Index 6,21[38], 6,01[38], 6,05[38], 5,89[38], 5,34[38], 4,96[38], 4,62[38], 4,63[38] һәм 4,5[39]
Туым күрсәткече 13,198[24], 12,621[24], 11,926[24] һәм 11,454[24]
Үлем күрсәткече 2[24], 2,239[24], 2,479[24] һәм 2,476[24]
Happy Planet Index score 33,6[40]
Илнең мобиль коды 426
Илнең телефон коды 973
Гадәттән тыш хәлләрдә ярдәм телефоны 9-9-9[d] һәм 112[d][41]
Илнең GS1 коды 608
Номер тамгасы коды BRN
Диңгездәге идентификацияләү номеры 408
Бу якта төшерелгән фильмнар төркеме Төркем:Бәхрәйндә төшерелгән фильмнар[d]
Карта
 Бәхрәйн Викиҗыентыкта

Бәхрәйн (рәсми Бәхрәйн Мәмләкәте; гарәп. مملكة البحرين‎) — Фарсы култыгындагы Бәхрәйн архипелагында урнашкан дәүләт. Гарәп дәүләтләре арасында иң кечкенәсе. Бәхрәйн Согуд Гарәбстаны көнчыгыш ярларыннан 16 км ераклыктагы өч чагыштырмача зур һәм күпсанлы вак утрауларда урнашкан. Согуд Гарәбстаны белән машина күпере аркылы тоташкан.

Тарих

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Б.э.к. III меңьеллыкта Бәхрәйн җирләрендә алга киткән цивилизация булган. Дилмун дәүләте дип аталучы дәүләт шумерларны һәм башка Елгаара халыкларын Һинд елгасы буе халыклары белән бәйләүче диңгез юлында ятучы мөһим сәүдә үзәге булган.

Халык

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

2007 елда 708573 кешелек халыкның якынча яртысы нигездә Ираннан күчеп килгән эшче-иммигрантлар һәм аларның гаилә әгъзалары булган. Бәһрәйндә Европа һәм Көньяк Азия халыклары вәкилләре күп. Рәсми тел – гарәпчә, шулай ук инглиз, фарсы һәм урду телләре дә кулланыла.

Халык тыгызлыгы – 1 142,9 кеше/км².

Халыкның якынча 30 % 15 яшькәчә, 68 % – 15 тән 65 яшькә кадәр, 3,2 % – 65 яшьтән олы кешеләрдән тора.

Дин

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Халыкның якынча 85 % ы – мөселман, шуларның 75 % – шигыйләр һәм 25 % – сөнниләр (шулай ук идарә итүче гаилә дә сөнни). Шулай ук христианнар (грек православие чиркәве), яһүдиләр, бәһаичылар, Һинд дине тарафдарлары, буддачылык вәкилләре һәм парслар очрый.

Дәүләт төзелеше

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Бәһрәйн – конституцион монархия. Дәүләт башында король тора. Хөкүмәтне премьер-министр җитәкли. Кабинет 23 министрдан гыйбарәт.

Ике палаталы парламент. Түбәнгесе – Халык вәкилләре палатасы халык тарафыннан сайланган депутатлардан тора, Югарыгысының вәкилләрен король билгели. Ике палатада да 40шар кеше.

Икътисад

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Илдә нефть һәм газ чыгарыла, алга киткән банк секторы, туризм, әлүмин җитештерү бар. Бәһрәйн азык-төлек белән тулысынча диярлек үз-үзен тәэмин итә.

Шулай ук тискәре яклар да бар – югары эшсезлек дәрәҗәсе (15 %), нефтьнең бетүе, дәүләтнең зур бурычлары, нефть табудан башка тармакларның үсеш алмавы.

Географик мәгълүмат

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Бәһрәйн картасы

Административ бүленеш

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Бәһрәйн 12 автоном районга бүленгән:

  • әл-Манама
  • әл-Минтака әл-Вуста
  • әл-Минтака әл-Гарбия
  • әл-Минтака аш-Шамалия
  • әл-Хадд
  • әр-Рифа вә әл-Минтака әл-Җәнубия
  • Җидд Хафс
  • Җузур Хавар
  • Иса, Мухаррак
  • Ситра
  • Хамад

Искәрмәләр

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 http://cnig.gouv.fr/wp-content/uploads/2020/02/CNT-PVM_révisé_2020-01-27-1.pdf
  2. ↑ Official Names of the United Nations Membership — UN, 2016. — 5 p.
  3. ↑ https://www.skgeodesy.sk/sk/ugkk/geodezia-kartografia/standardizacia-geografickeho-nazvoslovia/nazvy-statov/
  4. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  5. ↑ The National Terminology Database for Irish — 2006.
  6. ↑ 2 // Конституция Бахрейна
  7. ↑ https://www.workwithdata.com/place/bahrain
  8. ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/asia
  9. ↑ https://www.ncnk.org/sites/default/files/content/resources/publications/NCNK_Issue_Brief_DPRK_Diplomatic_Relations.pdf
  10. ↑ https://www.oic-oci.org/states/?lan=en
  11. ↑ https://www.interpol.int/Member-countries/World — Интерпол.
  12. ↑ https://www.interpol.int/Who-we-are/Member-countries/Asia-South-Pacific/BAHRAIN
  13. ↑ https://www.opcw.org/about-opcw/member-states/ — ХКТО.
  14. ↑ https://www.opcw.org/about-us/member-states/bahrain
  15. ↑ https://www.iho.int/srv1/index.php?option=com_wrapper&view=wrapper&Itemid=452&lang=en — Халыкара гидрография оешмасы.
  16. ↑ http://www.unesco.org/eri/cp/ListeMS_Indicators.asp
  17. ↑ http://www.upu.int/en/the-upu/member-countries.html
  18. ↑ https://www.upu.int/en/Universal-Postal-Union/About-UPU/Member-Countries?csid=-1&cid=36
  19. ↑ https://www.itu.int/online/mm/scripts/gensel8
  20. ↑ https://public.wmo.int/en/members/bahrain
  21. ↑ https://www.who.int/choice/demography/by_country/en/
  22. ↑ https://www.wcoomd.org/-/media/wco/public/global/pdf/about-us/wco-members/list-of-members-with-membership-date.pdf
  23. ↑ https://data.who.int/countries/048
  24. ↑ 24,00 24,01 24,02 24,03 24,04 24,05 24,06 24,07 24,08 24,09 24,10 24,11 24,12 24,13 24,14 24,15 24,16 24,17 24,18 24,19 24,20 24,21 24,22 24,23 (unspecified title) — база данных Всемирного банка.
  25. ↑ 25,0 25,1 https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD — Бөтендөнья банкы.
  26. ↑ Отчёт о развитии человечества — Программа развития ООН, 2022.
  27. ↑ https://apps.who.int/gho/athena/data/xmart.csv?target=GHO/SDGSUICIDE,SDG_SH_STA_SCIDEN&profile=crosstable&filter=COUNTRY:*;REGION:*;AGEGROUP:-&x-sideaxis=COUNTRY;SEX&x-topaxis=GHO;YEAR
  28. ↑ http://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS
  29. ↑ World Plugs / мөхәррир Халыкара иликтер тихникасы кәмисиясе
  30. ↑ https://www.bahrain.bh/wps/wcm/connect/bnp_en/about the kingdom/about bahrain/related topics/facts and figures
  31. ↑ https://www.state.gov/reports/2019-report-on-international-religious-freedom/bahrain/
  32. ↑ Distribution of the four schools of Islamic jurisprudence // Islamic Jurisprudence & Law — Университет Северной Каролины, 2009.
  33. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  34. ↑ https://cleartax.in/s/vat-in-bahrain
  35. ↑ ЮНЕСКО-ның статистика институты
  36. ↑ https://www.cia.gov/the-world-factbook/field/literacy/
  37. ↑ 2021 Democracy Index — EIU, 2022.
  38. ↑ 38,00 38,01 38,02 38,03 38,04 38,05 38,06 38,07 38,08 38,09 38,10 38,11 38,12 38,13 38,14 38,15 https://www.bti-project.org
  39. ↑ 39,0 39,1 https://bti-project.org/en/reports/country-dashboard/BHR
  40. ↑ https://happyplanetindex.org/countries/?c=BHR
  41. ↑ International Numbering Resources Database: ITU-T E.129 National-only numbers linked with emergency services and other services of social value / мөхәррир Халыкара телекоммуникацияләр берлеге

Сылтамалар

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]

Моны да карагыз

[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү]
Чыганак — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Бәхрәйн&oldid=4247767