Turgut Özal

Turgut Özal
Doğum tarihi	13 Ekim 1927
Doğum yeri	Malatya
Ölüm tarihi	17 Nisan 1993
Ölüm yeri	Ankara
Vikipedi maddesi Vikiveri öğesi

Turgut Özal, Türkiye Cumhuriyeti'nin 45. ve 46. dönem hükümetlerinde başbakanlık yapmış, ardından 8. cumhurbaşkanı seçilmiş ve görevi başında hayatını kaybetmiş olan siyasetçi ve devlet adamı.

Sözleri

• Sayın Evren'in Türkiye'yi 12 Eylül ile beraber bir yıkıntıdan, çöküntüden kurtardığına canıgönülden inanıyorum.
• 1983 yılında yapılan seçimler, Anavatan Partisi ile birlikte, benim vaktiyle, tâ 1979'da ileri sürdüğüm bazı fikirleri de bir nevi iktidara getirmiş oldu, ki o zamana göre aykırı denilecek kadar değişik ve farklı fikirlerdi bunlar; serbest pazar sistemi ve ferdin önceliğine dayanan bir ilkeler bütünü. Ferdin devletten daha önemli ve öncelikli olduğu, hatta bir anlamda imtiyazlı olduğu, serbest pazar mekanizmasının işlerlik kazandığı bir sistem.
• İslâm dini fakirliği değil, zenginliği öne çıkartır, Allah zengini sever.
• Hele gençler, ben her zaman söylüyorum, bir hadiseyi hafızanızda filme alın da o filmi banyo etmeyin. Çünkü sabitleştirirsiniz. O film gördüğünüz gibi değildir. Siz bir tarafından görürsünüz, hadisenin bir başka tarafı daha vardır. Çok boyutludur birçok şeyler.
• Hakikatleri olduğu gibi konuşalım. Bundan hiç korkumuz yok. Münakaşadan da korkumuz yok. Ama hadiseleri, hakikatleri saptırmamaya dikkat edelim. Yoksa bazı tabuları olduğu gibi önümüze koyarak, "Bu tabudur, münakaşa etmeyelim" diyemeyiz.
• Benim memurum işini bilir.

(Bir iddiaya göre Özal bu sözü ANAP milletvekillerinin bürokratların icraatlarından rahatsız olmaları üzerine söyledi. Bir diğer iddiaya göre ise Özal sohbet sırasında, memurların az maaşla nasıl geçindiğini sorar ve memurların köylerinden getirdikleri erzakla bütçelerini rahatlattıkları yanıtını alır. Bunun üzerine bu sözü söyler.)

• Cumhurbaşkanının bugünkü haliyle yetkilerine bir ilave ve çıkarma yapılmadan halk tarafından seçilmesini tercih ederim.
• Devlet, mabut veya baba değildir. Devlet bir istihdam kapısı da değildir. Aslolan devletin zenginliği sonucu milletin zenginliği değil, milletin zenginliği sonucu devletin zengin olmasıdır.
• Fifty fifty kardeşim.
• Azerbaycanlılar Anadolu'daki Türk halkından çok İran'daki Azerilere yakındır. Onlar Şii, biz Sünniyiz. O nedenle İran'a daha yakınlar.

(Ocak 1990, ABD ziyaretinde Azerbaycan'daki güncel gerilimler ve olaylar hakkındaki sorulara yanıt olarak verdiği cevap.)

• Irak Savaşı'na Amerikalıların yanında girersek bir koyar üç alırız.
• Kumarın Türkiye'de artması zenginlik işaretidir. Parası olmayan kumar oynamaz.
• Anayasayı bir kere delmekle bir şey olmaz.

(Özel televizyon yayınlarının mevcut anayasaya aykırı şekilde başlaması hakkındaki sorulara cevaben.)

• Hadi bir kaset koy da neşelenelim Semra Hanım.

(Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nün açılışında köprü üstünden kendi kullandığı araçla geçerken, eşine)

• Ben zenginleri severim.
• Şimdi, bu işi değiştirdik, buyurun kardeşim!

(ANAP Kongresi'nde uğradığı suikast girişiminin hemen öncesinde söylediği son sözler. Bu cümleyi tamamlar tamamlamaz salonda iki el silah sesi yankılanmıştır.)

• Allah'ın verdiği ömrü onun izninden başka alacak yoktur! Biz de ona teslim olmuşuzdur.

(ANAP kongresinde uğradığı suikast girişiminin ardından kürsüde söyledikleri.)

• Bir şeyler bulabilen, bir şeyler keşfedilebilen, bir şeyler icat edebilen ve birtakım yenilikler getiren ülkelerin hepsinde, belki bir iki tane, belki iki üç tane bu ülke, en önemli hususiyetin serbest bir düşünce ve düşünceyi ifade hürriyetinin olduğunu gördüm.
• Ekonominin tabii kanunları vardır. Bu kanunların dışına çıkarak nehri tersine akıtmayalım.
• Amerikan Anayasası'na baktım. Ben anayasa tartışılsın istiyorum. Tartışma lafı olunca hemen bir anayasa profesörü ortaya çıkıp, olmaz diyor.
• Ben açık olarak iki şeyin yanındayım. Biri açık bir toplum, ikincisi serbest bir ekonomi.
• Demiryolları Moskof işidir.
• Fatih Sultan Mehmet, Yavuz Sultan Selim şunu yaptı diye geçmişle övünmek, milliyetçilik değildir. Sen şu anda dünyayla yarış edebiliyor musun? Yani, başka ülkelerle yarış edecek adamların var mı? Daha iyi ressamın, sanatçın, tüccarın, politikacın var mı?

(1991 yılından.)

• Bize yardım ediyorsunuz. Yardımdan fazla önemli gördüğümüz husus ticarettir. Bize daha fazla ticaret imkanı verin.

(ABD Başkanı Ronald Reagan'a hitaben.)

• Ben Türkiye'nin Reagan'ıyım.

(1985 yılından.)

• Devlet millet içindir, millet devlet için değildir!
• Cumhurbaşkanı oldum diye namazı mı terk edeceğim?
• Ben bir icraat yapacağım zaman sol kafaların yazdıklarına bakarım. Eğer hiç sesleri çıkmıyorsa o projeyi yapmam, rafa kaldırırım. Yarısının sesi çıkmıyor, yarısının sesi çıkıyorsa o projeyi yeniler, öyle yaparım. Eğer bütün solcular projeyi engellemek için yaygara yapıyorsa hiç kimseyi dinlemem, o projeyi aynen yapar ve bitiririm. Çünkü o proje memleket için hayırlara vesiledir.
• Sen onu git küçük Turgut'a anlat.

(Erdal İnönü'ye cevap verirken. Torununu(!) kastederek.)

• Kazık mı kaktın kardeşim, kazık mı kaktın?! Ne olur? Başkası gelse ne olur?!

(1987 yılında 12 Eylül döneminin yasaklı liderlerinin siyasete dönmesinin oylandığı referandumun kampanya döneminde Süleyman Demirel için söyledikleri)

• Seni daha iyi yapıyor.

(1993'te TV'de katılmış olduğu "Rüstem Batum Şov" adlı programın "Plastip Şov" bölümünde Turgut Özal ve Rüstem Batum'un taklidi yapılır. Taklit sonrası Rüstem Batum, Özal'a taklidi nasıl bulduğunu sorar. Özal soru üzerine böyle cevap verir.)

• Birinci sınıf büyük devlet olabilmenin şartlarından birincisi iyi bir coğrafi konumda bulunmak, ikinci yeterli büyüklükte, nitelikte nüfustur.
• Seçimden önce zam yapacak kadar enayi miyim?
• Alışırsınız, alışırsınız.

(Aktif Cumhurbaşkanlığı stilini "alışamadık" diye eleştiren liderlere atfen.)

• Biz muhafazakâr liberal partiyiz. Türkiye'de otoriter rejime dönülemez. Serbest piyasa ekonomisi de ancak demokrasi içinde mümkündür. Biz çağdaş Atatürkçüyüz. Aşırı dinci ve faşist çevrelerin bir yere varmaları mümkün değil. Bu düşüncede olanlar için Türkiye'de artık siyasi hayat şansı kalmadı.

(1988 yılından.)

• Ben Çankaya'ya çıktıktan sonra bir sürü boş vaktim oldu. Çeşitli çalışmalara soyundum. Bunlardan birincisi bilgisayar bilgilerimi ilerletmekti. (…) Sonra bol bol kitap okuyordum. Çankaya Köşkü'nün çok zengin bir kütüphanesi vardır. Onu tararken Atatürk'ün Nutuk eserini gördüm. Hemen aldım. Çoktandır bu kitabı merak ediyordum ama okuma fırsatı bulamamıştım. Çok dikkatli bir şekilde okudum. Okudukça hayretler içinde kaldım. Atatürk'ün çok büyük deha olduğunu kitabın her satırında daha iyi anlıyordum. Böyle bir kitap ancak bir deha tarafından yazılabilir. O kadar tarafsız ve gerçekçi bir anlatım kullanmayı herkes göze alamaz. Anılarını yazarken olayları kendi haklılığına dayandırmayan insan çok azdır. Atatürk açık yüreklilikle bunu başarmış. İnanılmaz bir kitaptır Nutuk. Türk yakın tarihinin gerçeklerini bütün açıklığıyla dile getirmiş. (…) Nutuk'u okuyunca anladım: Atatürk muhteşem bir beyinmiş. Değerlendirmeleri, kararları, öngörüleri, reformistliği gerçekten inanılmaz. Meğer ben Atatürk'ü hiç tanımıyormuşum, kendisine hayran oldum…

Hakkında söylenenler

• Turgut Bey'in politik görüşlerinin tümüne katlandığımı söyleyemem. Yani tümünü kabul ettiğimi, katıldığımı söyleyemem. Olayları büyük düşünmekten yana bir insandı. Kısa vadeli işlerle pek ilgilendiğini sanmıyorum. — Cem Karaca
• Türkiye, Özal'ın oyuncağı değildir. Cumhurbaşkanı yetkilerini aşmaya devam ediyor. Gün, Özal'ı indirme günüdür. — Bülent Ecevit

(Özal'ın Çankaya'da Kürt liderlerle yaptığı görüşme üzerine)

• Ben onun büyüklüğünü hayatımda gördüm her zaman. Ama vefatından sonra artık daha soğukkanlılıkla kavrayabildim. — İhsan Doğramacı
• Sayın Özal'ın şimdiye kadar, serbestleşme politikaları ile kıskanılacak bir ekonomik büyüme hızını yeniden düzenlemede elde ettiği başarı, bu hakikati göstermektedir. Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye'nin ekonomik programını şiddetle desteklemekte ve Türkiye'nin mesul ve muvaffak bir şekilde milletlerarası finansal mükellefiyetlerini yerine getirmesini alkışlamaktadır. — Ronald Reagan

(ABD liderinin 29 Mart 1985'te Hürriyet'e verdiği mülakattan)

• Sayın Başbakan, siz ve Cumhurbaşkanı Evren, demokratik müesseseleri yeniden kurma ve ekonomik büyümeyi yeniden sağlama konusundaki muvaffakiyetlerinizle gurur duymak için iyi bir sebebiniz var. Zor bir milletlerlararası borç sorununu kontrol altına aldınız ve ülkenizi genişletilmiş ticaret ve dış yatırıma açtınız. Türkiye'nin ekonomik reform programı, cesaretinizi ve vizyonunuzu yansıtıyor ve Türk halkının belirlenmesine şahitlik ediyor. Vatandaşlarınızın bu zaruri fakat lüzumlu olan taahhütte yaptıkları fedakarlıkları anlıyor ve takdir ediyorum. — Ronald Reagan

(ABD liderinin Beyaz Saray'da yaptığı görüşme sonrası açıklamadan, 2 Nisan 1985.)

• Sayın Özal, 1980 öncesi diye lafa başlar, onun bütün faturasını benim üstüme yığar. Halbuki o devirlerin hesabı görülmüştür. 89'da Türkiye'de ekmek kaç paradır? Ekmek, 300 liradır. (...) Biz diyoruz ki, Türkiye'yi fukaralaştırdın. Türkiye'yi sıkıntılar içine soktun. Çalışan milyonların alın terini, el emeğini vermedin. — Süleyman Demirel

(1989'da yapılan TRT Seçim Özel açıkoturumunda Özal'a karşı)

• Körfez Savaşı sırasında birlikte yapacağımız çok şey olduğunu biliyorduk. Türkiye'deki çeşitli kesimler için bu çok zordu. Tabii kendisi için de çok zordu. Ama o tavrını her zaman korudu. En güç zamanlarda bile sözünü tuttu. Bütün bildiğim Türkiye'nin çıkarlarını birinci sıraya koyduğuydu. Ancak bunu yaparken medeni dünyanın göreceği zararları da hesap etti ve bütün insanlığın çıkarları doğrultusunda davrandı. Onun liderliği olmasaydı, Türkiye insanı yapayalnız ve oyundışı kalacaktı. Tarih böyle yazacak. — George H. W. Bush
• Benim dünya rekorumu kaçıncı hakkımda hangi kiloda, total, koparma, silkme olsun bütün dünya rekorlarımı ezbere biliyordu. Bütün bunlar bir başbakan için hayret vericiydi. — Naim Süleymanoğlu
• Sayın Özal'ı en son gördüğümde beni ailesi ile birlikte yemeğe davet etmişti. O zaman bile fikirlerle doluydu (...) Ve hep benim aklımda bir soru vardı: "Bu insan Türkiye için neler, daha neler planlıyordu." Hep kafama bu soru takılıp kalmıştı. — Margaret Thatcher
• Büyük Türkiye hedefi doğrultusunda ülkemiz için birçok yeniliğe imza atan Turgut Özal, öncülük ettiği demokratikleşme ve kalkınma hamlelerinin yanı sıra müstesna şahsiyetiyle de milletimizin sevgisini kazanmıştır. Her zaman hayırla yad edilecek olan merhum Turgut Özal'a vefat yıl dönümünde bir kez daha Allah'tan rahmet niyaz ediyor, kendisini saygıyla anıyorum. — Recep Tayyip Erdoğan
• Bir, Musul'u almak istediği kesindir.
  İki, 1992 yılında, gelecek yüzyılın "Türk Yüz Yılı" olacağını açıklamıştı. Önce hamisi ve daha sonra rakibi Demirel, "Adriyatik'ten Çin Seddi'ne kadar Türkler" formülasyonu ile, iddiayı daha yükseltmişti. Ben tam o yıllarda, "Emperyalist Türkiye" kitabını çıkartmıştım. 1993 yılındaki, Türk tarihinde eşi olmayan cüretteki, katliam, bunların sonucudur. 1993 yılındaki darbe, Türkiye'deki maksimalist eğilimleri ortadan kaldırmayı ve silmeyi hedef almıştır. Bir dönemdir.
  Üç, faili bellidir. — Yalçın Küçük
• Özal'ın darbecilerle işbirliği yadsınamaz bir gerçektir. — Cüneyt Arcayürek
• Bir anlamda Cumhuriyet döneminin en samimi sağcısı Özal olmuştur. — Şener Battal
• Kanaatimce Özal tek idi ve hep öyle kalacaktır.