Yeni Cami (Selanik)

Yeni Cami

Yeni Cami
Temel bilgiler
Konum	Selanik, Yunanistan
Koordinatlar	40°36′56″K 22°57′24″D
İnanç	İslam
Açılış	1902
Mimari
Mimar(lar)	Vitaliano Poselli
Mimari tür	Cami
Mimari biçim	Osmanlı
Özellikler
Minare sayısı	1 (günümüzde yıkık)

Yeni Cami (Yunanca: Γενί Τζαμί Gení Tzamí), Selanik’te yer alan 20. yüzyıl başında yapılan Osmanlı dönemi camilerinden biridir. Hamidiye semtinde kurulmuştur. Caminin mimari Sicilyalı İtalyan mimar Vitaliano Poselli’dir. Günümüzde sergi salonu olarak hizmettedir. Bu tarihî yapı Hamidiye Camii olarak da bilinir.

Tarih

Yeni Cami’nin 1902-1912 arasındaki görünümü (kartpostal)

1902 yılında Selanik’te son yapılan Osmanlı camisi Yeni Cami’dir. Cami, Hacı Hayrı Paşa Caddesi (bugün arkeoloji müzesi caddesi) ile Sezai Paşa Sokağı (bugün Praxitelous sokağı) kavşağında Yahudilikten Müslümanlığa geçen cemaat (dönme, Sabetaycı) tarafından yapılmıştır. 1925’ten sonra arkeoloji müzesi yapılmıştır. Mimarlara göre bu cami mimarisi, İslam kültürü, Avrupa kültürü ve camiyi kuranların kimliklerini yansıtan bir etki ve tarzların karışımı, Doğu Roma, İslam ve neoklasik etkileri gösteren bir eserdir.

Cami özelliğinin ortadan kaldırılması

1924 sonrasında Yeni Cami, Anadolu’dan gelen Rum mültecilerin kaldığı yer olmuştur. 1963 yılında cami Selanik Arkeoloji Müzesi ek binası olarak işlev kazanmıştır. Bu tarihten itibaren Yeni Cami avlusunda birçok Roma ve erken Hristiyanlık dönemi eserleri sergilenmiştir. Yunanistan Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 1986 yılında restore edilen tarihî mekân hâlen Selanik Belediyesi tarafından sergi salonu olarak kullanılıyor.

90 yıl sonra cami olarak açılması

Osmanlı İmparatorluğu döneminden kısa zaman sonra cami özelliği ortadan kaldırılan Yeni Cami’de 2013 yılında Ramazan Bayramı için cami ibadete açılmıştır. Gümülcine Medrese-i Hayriye yönetimi tarafından, sergi salonu olarak kullanılan yapıyı ibadet amacıyla kullanmak için Selanik Belediye Başkanı Yannis Butaris’e başvurulmuştur.

Tekrar ibadete kapatılması

Yunanistan Milli Eğitim ve Din İşleri Bakanlığı’nın talebi üzerine Yeni Cami’ye Batı Trakyalı Türklerin seçtiği müftü yerine, bakanlığın atadığı İskeçe Müftüsü tarafından Ramazan Bayramı namazı öncesi bir imam ve bir müezzin görevlendirilmişti. Ancak Selanik’te yaşayan Türklerin kurduğu Makedonya-Trakya Müslümanları Eğitim ve Kültür Derneği üyeleri, bu kararı protesto etmiş ve camiye gitmeme çağrısı yapmıştı. Selanik'te yıllarca kapalı duran ve 2013 yılı Ramazan Bayramı namazı için açılan Yeni Cami'ye atanan imam ve müezzin İskeçe'ye geri döndü.

Yeni Cami, Ramazan ayının başlangıcını kutlamak üzere 10 Nisan sabahı ibadete açıldı. 102 yıl sonra ilk namaz 10 Nisan 2024 tarihinde bayram namazı, Mısır asıllı İmam Taha Abdelgalil tarafından saat 07:30’da başlatıldı. Yarım saat süren ibadet, Arapça olarak gerçekleştirildi. Ardından Arapça ve Yunanca vaazlar verildi. Bu açılış günü Yunanistan’ın Din İşleri Genel Sekreterliği’nin kararıyla mümkün oldu.