Yeni Adana
| Kuruluş tarihi | 25 Aralık 1918 |
|---|---|
| Dil | Türkçe |
| Son yayım tarihi | 31 Temmuz 2023 |
| Genel merkez | Adana |
Yeni Adana, Adana’da 1918-2023 yılları arasında yayınlanan günlük yerel gazete.
Adana'nın 1918’de Fransız güçlerince işgal edilmesinin hemen ardından yayın hayatına başlayan gazetenin kurucusu Ahmet Remzi Yüreğir'dir. 105 yıl yayın hayatını sürdüren gazete; 1965 yılında Amerika Gazete Sahipleri Birliği Vakfı'nın Dünya Basın Başarı Ödülü'ne, 1996'da Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'nin Türkiye Basın Özgürlüğü Ödüllü'ne değer görüldü.
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Gazetenin ilk sayısı Adana’nın Fransız güçleri tarafından işgalinden 5 gün sonra, 25 Aralık 1918 tarihinde Adana Gazetesi adıyla yayımlanmıştır. Ahmet Remzi Bey ile Yozgatlı yedek subay Mehmet Avni Doğan'ın yayın hayatına başlattığı gazete, ilk üç sayı sonra işgalci Fransız güçlerinin baskısıyla 28 Aralık 1918 tarihinde kapandı; ancak kapanmanın ardından beş gün sonra gazete Yeni Adana adıyla yeniden yayınlanmaya başladı.
Gazetenin başyazarı Avni Doğan Bey'in işgal kuvvetlerini kast ederek Eşeğin kuyruğu hala elimizdedir. diyen başyazısı üzerine, matbaayı basan Fransız kuvvetleri, Avni Doğan Bey'i işgal bölgesi dışına sürgüne gönderdi.
Ahmet Remzi Bey daha sonra hakkında ölüm fermanı çıkarılması üzerine, çarşaf giyerek kadın kılığında Pozantı'ya kaçtı. Yeni Adana Gazetesi’nin matbaası da 8 sayı sonra Fransızlar tarafından kapatıldı. Bu kez gazetenin basımını gerçekleştiren basımevinin sahibi Mücavirzade Mustafa ile gazetenin öteki sahibi Avni Doğan da tutuklandı. Doğan, Yozgat'a sürgün edildi.
Ahmet Remzi ise, büyük bir inatla Adana'da dağıtılacak bir gazete çıkarmak üzere Kayseri'ye gitti. Ne var ki, Kayseri'de yaptığı bir iki denemeden başarısız sonuçlar elde etti. Bunun üzerine, Adana'nın bu kez Karaisalı beldesine döndü. Karaisalı'da istasyonda kullanılmayan bir vagon içinde tek başına ve büyük güçlüklerle Yeni Adana gazetesini gizlice hazırlayan Ahmet Remzi, haftada iki kez gazeteyi Adana'da dağıtmaya başladı.
Pozantı, Fransız işgalinden kurtarıldıktan sonra, gazetesini sırtına yükleyip Pozantı'ya geçti. Gazetenin yazı kadrosu, o sırada cepheden dönen yedek subaylarla daha da güçlendi. O dönem gazetede yayınlanan yazılarda Ferit Celal ile birkaç yedek subayın emeği vardır.
Adana ve çevresi Yeni Adana gazetesi sayesinde, I. İnönü, II. İnönü ile Sakarya zaferlerinin kazanıldığını öğrenmişti.
1921 yılında Ahmet Remzi, Pozantı'dan Adana'ya geçti ve yaşadığı sürece gazetesini Cumartesi günleri hariç her gün düzenli olarak yayınladı.
Gazete 1 Ocak 1922'den itibaren önce Ferit Celal, daha sonra Celal Sahir, Muzaffer Timurtaş, Refi Kerem gibi başyazarlar yönetiminde yayınına devam etti.
Remzi Yüreğir'in 1951 yılında ölümünün ardından gazetenin yayını oğulları Çetin ve Aydın Remzi Yüreğir kardeşler tarafından sürdürüldü.
1965 yılında Amerika Gazete Sahipleri Birliği Vakfı'nın, Amerika ve Kanada dışındaki ülkeler yayın organları için oluşturduğu Dünya Basın Başarı Ödülü'nü alan ilk ve tek Türk gazetesi Yeni Adana oldu.
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti'nin verdiği Türkiye Basın Özgürlüğü Ödülü 1996 yılında Yeni Adana Gazetesi'ne verildi. Gazete yayımını 31 Temmuz 2023 tarihine dek Çetin Remzi Yüreğir'in imtiyaz sahipliğinde günlük gazete olarak sürdürdü. Yüreğir ailesi, 105 yıllık gazetenin yayınını sürdürmenin gerek maddi gerekse de manevi olarak artık olanaksız olduğunu belirterek 31 Temmuz 2023 tarihi itibarıyla yayın yaşamına son verdi.[1][2]
Basın Anıtı
[değiştir | kaynağı değiştir]Adana'daki Sanatçılar Parkı'na Çukurova Gazeteciler Cemiyeti (ÇGC) tarafından 1990'lı yılların başında dikilen Basın Anıtı, Yeni Adana Gazetesi’ne ve onun kurucularıyla görev başında öldürülen gazeteciler için dikilmiştir.[3] Anıtta, gazetenin kurucusu Ahmet Remzi Yüreğir’in büstü bulunur ve yanındaki mermer blokun üstünde " şu sözler yazar:
| “ | Ulusal Kurtuluş Savaşı’nda emperyalizme karşı hurufatları katır sırtında taşıyarak kuvayi milliye ruhuyla yayınlanan gazetelerle, demokrasi ve insan hakları için can veren gazetecilerin anısına saygıyla… | ” |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Duvar, Gazete (31 Temmuz 2023). "105 yıllık gazete yayın hayatına son veriyor". 31 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2023.
- ^ "Türkiye'nin en eski gazetesi Yeni Adana yayın hayatına son veriyor. Bir dönem bitiyor". www.yeniadana.net. 31 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Temmuz 2023.
- ^ Özgönül, Ceyhun (3 Ağustos 2023). "O Anıt Bir Mermer Bloğunda, O azte de Bir Kucak Kâğıttan Çok Daha Fazlasıdır"". Adanaulus.com. 20 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2024.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yeni Adana Gazetesi 10 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yeni Adana Gazetesi - ataturkansiklopedisi.gov.tr