Yardım:Satır sonu kullanımı
 | Burası Vikipedi'ye dair nasıl sayfasıdır. İçerikte Vikipedi'de uygulanan bazı düsturlara ve teamüllere dair pratik bilgiler verilerek nasıl uygulanmaları gerektiği detaylandırılmaktadır. Topluluğun etraflı incelemesinden geçmediği için Vikipedi'nin politika ya da yönergelerinden biri değildir. |
Bu sayfa Vikipedi maddelerinde ve sayfalarında satır sonlarının ve sözcük kaydırmaların oluşturma, yönetme ve önleme yöntemlerini açıklar.
Bir paragraf ya da bir satır metin, tek bir satıra sığmayacak kadar uzun olduğunda diğer programlarda olduğu gibi ağ tarayıcıları da otomatik olarak metni sonraki satıra kaydırır. Ağ tarayıcıları sözcük kaydırmalarını ya da satır sonlarını genellikle metin içinde olan boşluklara yerleştirir.
Satır sonu oluşturmak
[değiştir | kaynağı değiştir]Satır sonu
[değiştir | kaynağı değiştir]Metin içinde mecburi satır sonu ve paragraf sonu yaratılmasını sağlamak için çeşitli yollar vardır. En basit yöntemi satır sonu oluşturmaktır; örneğin:
| Biçimlendirme | Çıktı |
|---|---|
Biçimlendirmede tek satır sonu görülür bir satır sonuna neden olmaz. |
Biçimlendirmede tek satır sonu görülür bir satır sonuna neden olmaz. |
Biçimlendirmede iki satır sonu paragraf boşluğuna neden olur. |
Biçimlendirmede iki satır sonu paragraf boşluğuna neden olur. |
Biçimlendirmede üç satır sonu fazladan geniş bir paragraf boşluğuna neden olur. Normalde bundan kaçınılmalıdır. |
Biçimlendirmede üç satır sonu
|
<br /> ya da <br>
[değiştir | kaynağı değiştir]
<br /> ya da <br> etiketleri mecburi tek satır boşluğu vermek için kullanılır. Örneğin bilgi kutularında olan ve anlamsal olarak liste olan içerikler için ise güncel liste biçimi tercih edilir. Aşağıda § Listeler bölümüne bakınız.
| Biçimlendirme | Çıktı |
|---|---|
Bu metine ortadan<br />satır sonu verilmiştir. |
Bu metine ortadan |
MediaWiki yazılımı <br>, <br/> ve <br > gibi geçerli biçimleri <br /> biçimine dönüştürür. Ayrıca </br> gibi geçersiz biçimleri de <br /> biçimine dönüştürür. Ancak < br> ve </ br> gibi geçersiz biçimler ise dönüştürülmediğinden satır sonu yaratmaz ve kullanılmasından kaçınılmalıdır.
/ kodu olmayan <br> ya da <br >) gibi geçerli biçimler işlendikten sonra sayfada dügün olarak çalışsa da yaygın olmayan <br > biçimi varolan vikimetin sözdizimi vurgulama yöntemlerinin bazılarını düzenleme görünümünde bozabileceğinden (etiketten sonra sayfada gelen tüm metni yanlışlıkla vurgulayabileceğinden) kullanılmasından kaçınılmalıdır; Nisan 2019 itibarıyla daha yaygın olan <br> biçimi de bu vurgulama yöntenlerinin bazılarının düzgün görüntülenememesine neden olduğunda şimdilik bunun kullanımından da kaçınılmalıdır.
Lütfen </br>, < br> ya da </ br> gibi doğru olmayan kullanımları karşılaştığınızda <br /> biçimi ile değiştiriniz, elbette tercih edilecek yöntem yaptığınız bir düzenleme esnasında karşınıza çıktığında bu düzeltmeyi yapmanızdır.
<poem>
[değiştir | kaynağı değiştir]
<poem> uzantısı satır sonlarını ve boşlukları sağlayabilmek için HTML benzeri etiket ekler. Bu etiket özellikle şiirler, güfteler gibi nazım metinler için yararlıdır. Bu etiketler <blockquote> gibi diğer etiketlerin içinde kullanılabilir. Örneğin:
| Biçimlendirme | Çıktı |
|---|---|
<poem> Küçük, muttarid, muhteriz darbeler Kafeslerde, camlarda pür-ihtizâz Olur dem-be-dem nevha-ger, nağme-sâz Kafeslerde, camlarda pür-ihtizâz Küçük, muttarid, muhteriz darbeler... ... Küçük, pür-heves, gevherîn katreler Sokaklarda, damlarda pür ihtizaz Olur muttasıl nevha-ger, nağme-saz Sokaklarda, damlarda pür-ihtizâz Küçük, pür-heves, gevherîn katreler... ---- '''''Günümüz Türkçesiyle:''''' ''Küçük, tekdüze, ürkek vuruşlar Kafeslerde, camlarda titreşerek Durmadan türkü söyler, ağıt yakar Kafeslerde, camlarda titreşerek Küçük, tekdüze, ürkek vuruşlar... ... Küçük, istek dolu, inci gibi damlalar Sokaklarda, damlarda hep titreşir Ezgi söyler durmadan, ağıt yakar Sokaklarda, damlarda hep titreşir Küçük, istek dolu, inci gibi damlalar...'' </poem> |
Küçük, muttarid, muhteriz darbeler Günümüz Türkçesiyle: |
Listeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Sayılı ve madde işaretli listeler standart vikibiçemi kullanılarak oluşturulur. Sayılı veya madde işaretli liste yerine, örneğin bilgi kutusunda olduğu gibi yalın liste istendiğinde çoğu kullanıcı basitçe satır sonu bırakarak liste oluşturacaktır. Bu yöntem liste sözdizimini uygulamaz ve ekran okuyucu kullananlar için de bu bir liste gibi okunmayacaktır. Böyle durumlarda sayılı ve işaretli olmadan liste biçemini kullanan {{yalın liste}} veya {{madde işaretsiz liste}} şablonları kullanılır.
| Biçimlendirme | Çıktı |
|---|---|
{{yalın liste|
* kedi
* köpek
* at
* inek
* koyun
* keçi
}}
|
|
Sözcük kaydırmalarını önlemek ve kontrol etmek
[değiştir | kaynağı değiştir] | Ceviz kabuğuna sığacak şekilde Bu bölüm: Sözcük kaydırmaları önlemek için her boşluk yerine kodunu, her kısa çizgi yerine ‑ kodunu kullanın. Daha karmaşık durumlar için aşağıya bakınız. |
Sözcük kaydırmalarının istenmeyen yerlerde oluşmasını önlemenin çeşitli yolları vardır. Bu yöntemlerin hangi durumda kullanılabileceği aşağıda genel olarak açıklanmıştır.
Bölünemez boşluk
[değiştir | kaynağı değiştir]
HTML'de bölünemez boşluktur (İngilizce: non-breaking space). Çıktısı normal boşluk gibidir ama sözcük kaydırmasının oluşmasını önler:
| Biçimlendirme | Çıktı |
|---|---|
Uzunca metin 10 kg daha da metin. |
Çıktısı şöyle olabilir:
Ya da şöyle olabilir:
Ama asla böyle olamaz:
|
Bölünemez boşluk bağlantılarda normal boşluk gibi çalışır. Dolayısıyla [[J. R. R. Tolkien]] bağlantısını yaptığınızda çıktısı şu şekilde görünür: J. R. R. Tolkien. Başharfler bir satır sonu olduğunda ayrılmayacaktır.
Ancak kodu kaynak metnin okunmasını ve düzenlenmesini zorlaştırır. Gerçekten sözcük kaydırmasını engellemek için gerekmediği sürece kullanmaktan kaçınınız.
Bölünemez kısa çizgi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Tarayıcılar sözcükleri kısa çizgide kesebilir. Bölünemez boşluk kodu ‑ bunun oluşmasını önlemek için kullanılabilir:
Dişi kuşlar 1‑2 yumurta yumurtlar.
Bu kod "1‑2 yumurta" çıktısını aynı yalın "1-2 yumurta" kodu gibi verir ama kısa çizgide sözcük kaydırmasını engeller.
Ancak kodunda olduğu gibi "-" yerine ‑ kodunun kullanımı kaynak metnin okunmasını ve düzenlenmesini zorlaştırır. Satır sonu kesmesini önlemenin gerekli olmadığı durumlarda kullanmaktan kaçınınız.
Satır içi bloklar
[değiştir | kaynağı değiştir]{{Satır içi blok}} şablonu metnin kesilmesini önler ama yeteri kadar yer yoksa bölünmesine izin verir.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt. Sed ut perspiciatis unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium.
Şablon, içeriği <span style="display:inline-block;"> kodu içine alır.
{{kayma}}
[değiştir | kaynağı değiştir]
{{kayma}} şablonu daha az esnektir ve satır pencere için çok uzun olsa bile sözcük kesmeyi engeller ve kullanıcıyı metni kaydırmaya zorlar.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt. Sed ut perspiciatis unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium.
Her zaman bir arada kalması gereken "10 kg (22 lb)", gibi kısa metin bölümleri için kullanışlıdır.
Bu aynı zamanda bölünemez boşluk ile de elde edilebilir:
Uzunca metin 10 kg (22 lb) daha da metin.
Ama bunun kullanılması kaynak metnin okunmasını zorlaştıracağından yerine bu şablonun kullanılması önerilir:
Uzunca metin {{kayma|10 kg (22 lb)}} daha da metin.
| Çıktısı böyle olabilir | ya da böyle | ya da böyle. | Ama asla böyle olamaz |
|
Uzunca metin 10 kg (22 lb) daha da metin. |
Uzunca metin 10 kg (22 lb) |
Uzunca metin |
Uzunca metin 10 kg (22 |
(Birim dönüştürme durumları için {{dönüştürme}} şablonuna bakınız.)
Bazı durumlarda ise {{kayma}} şablonu çok iyi sonuç vermez. Örneğin daha uzun ve daha karmaşık metinlerde sözcük kaydırmayı önlemek isterseniz {{kayma}} şablonunun nerede bittiğini görmek zor olabilir. Buna ek olarak MediaWiki şablon mekanizması eşit işareti "=" ve dikey çubuk "|" gibi karakterleri şablon parametrelerinde özel karakterler olarak algılar ve dolayısıyla bunlar sorun olabilir.
Böyle durumlarda {{kayma başı}} ve {{kayma sonu}} şablonlarının aşağıdaki gibi kullanılması önerilir:
{{kayma başı}}2 2 = 4{{kayma sonu}} ve
{{kayma başı}}|2| < 3{{kayma sonu}}
Çıktısı böyle olabilir:
- 2 2 = 4 ve
- |2| < 3
Ama asla böyle olamaz:
- 2 2 = 4 ve |2|
- < 3
<wbr /> ve koşullu kesme işareti
[değiştir | kaynağı değiştir]
<wbr /> sözcük kesme fırsatı sağlar; yani uzun bir sözcüğü neresinden kesmenin uygun olacağını belirtir.
| Biçimlendirme | Şimdi daha becerikli bir kullanıcı olmak için HTML (Hyper<wbr />Text Markup Language) öğrenme zamanı... |
| Çıktı | Böyle görünebilir:
Ya da böyle görünebilir (daha dar bir tarayıcı penceresinde):
|
<wbr /> etiketinin {{kayma}} şablonu içinde çalışmayacağına dikkatinizi çekeriz.
Çoğu durumda bir sözcüğü kesmek için boşluk kullanmak uygun olmaz. Koşullu kesme işaretleri sözcüklerin kesilmesi için bir olanak sağlar ama boşluk yerine kesme çizgisi ekler. ­ kodu yukarıdaki örneklerde kullanılan <wbr /> etiketi ile aynı şekilde uygulanır.
Koşullu kesme işaretlerinin kullanılması çok uzun sözcükler ya da dar alanlar gibi çok özel durumlarda uygulanmalıdır. Koşullu kesme işaretlerinin yaygın kullanılmasından şiddetle kaçınılmalıdır çünkü vikimetnin okunmasını ve düzenlenmesini aşırı derecede zorlaştırmaktadır. Örneğin:
| Biçimlendirme | Çıktı |
|---|---|
Bu Vi­ki­kay­nak ör­ne­ği­ni an­la­mak çok güç­tür |
Bu Vikikaynak örneğini anlamak çok güçtür. |
| Biçimlendirme | Çıktı |
|---|---|
{{Esnek tire|Bu al|ter|na|tif söz|di|zi|mi o|ku|na|bi|lir|li|ği ar|tı|rır}}
|
Bu alternatif sözdizimi okunabilirliği artırır |
Liste ögeleri arasında sözcük kaydırma
[değiştir | kaynağı değiştir]Bilgi kutuları ve dolaşım kutularının içinde olan iç bağlantı listelerini biçimlendirmek için hlist CSS sınıfını ({{flatlist}} şablonu ile}}) kullanınınız.
Bir listenin dışında iki metin parçasını ayırmanız gereken durumlarda da ara noktadan önce kodu içeren {{·}} ya da {{•}} şablonlarını kullanarak sözcük kaydırma sorunlarının bazılarını önleyebilirsiniz.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- meta:Help:Newlines and spaces
- {{kır}}
- {{temiz}}