İçeriğe atla

Vikipedi:Politikalar, yönergeler ve denemeler arasındaki fark

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Politikalar, yönergeler ve denemeler arasındaki fark aslında belirsizdir. Topluluğun bir "politika" veya "yönerge" veya "deneme" veya "bilgi sayfası" olarak adlandırmayı seçtiği şey arasında belirgin bir çizgi yoktur.

Bu sayfanın kendisinin de, daha belirsiz bir grup olan {{Tamamlayıcı}} bir sayfa olduğunu unutmayın. Denemeler, tamamlayıcı sayfalar, yardım (nasıl yapılır) sayfaları, bilgi sayfaları ve şablon dokümantasyon sayfaları; tartışmalar sırasında topluluk tarafından politika ve yönerge önerisi sürecine bağlı kalınarak tam olarak değerlendirilmediği için genellikle sınırlı bir statüye sahiptir. Bununla birlikte bazı denemeler ve tamamlayıcı sayfalar, Vikipedi yöntemlerinin bir parçası olarak geniş kabul görmekte ve tartışmalar sırasında önemli derecede etkilere sahiptir. Nasıl yapılır sayfaları ve bilgi sayfaları tipik olarak teknik ve olgusal bilgiler sağlarlar ve tartışmalar sırasında sıklıkla referans gösterilmez, daha ziyade yazarları Vikipedi'nin süreçleri ve uygulamaları hakkındaki sayfalara yönlendirmek için kullanılır.

Bu farklılıkların ne olduğu konusunda çeşitli fikirler öne sürülmüştür. En yaygın kavram yanılgıları şöyle sıralanabilir;

Yanılgı #1: Politikaları çiğnemek sizi engeller.

Üç geri dönüş kuralı gibi bazı davranış politikalarını ihlal etmenin sizi engelleyebileceği doğrudur, ancak (bazı) yönergeler ve hatta (bazı) denemeler kabul edilebilir ölçüde ihlal edilebilir.
Öte yandan, Vikipedi:Doğrulanabilirlik gibi bazı politika türlerinin ihlali daha sık görülür, her ay binlerce yazar tarafından sürekli ihlal edildiği durumlar olsa da bu yazarlar engellenmemektedir.

Yanılgı #2: Politikalar kısa ve özdür.

Bazı yazarlar bunun doğru olmasını ister, ancak değildir. Vikipedi:Tarafsız bakış açısı gibi fazla büyüklüğe sahip bazı politikalar, bazı kuralların ve denemelerin uzunluğundan oldukça fazladır.

Yanılgı #3: Politikalar size her zaman yapmanız gerekenleri söyler, diğer sayfalar ise isteğe bağlı önerilerde bulunur.

Vikipedi politikaları içine gömülmüş olan çok sayıda istisna ve sınırlama vardır ve tüm politikaların sağduyuyla uygulanması gerekir. Öte yandan birçok kural, yazarlara belirli bir durumda ne yapmaları gerektiğini söyler. Örneğin Vikipedi:Dış bağlantılar, bilinen telif hakkı ihlalleriyle bağlantı kurma yasağı konusunda istisnalar bulunmasına izin vermez. Buna karşın, Vikipedi:Bütün kuralları yok sayın büyük bir politikadır: Politikalarda istisnalar bulunmadığı takdirde, bize tüm politikaların ve yönergelerin göz ardı edilebileceğini (elbette yeterince iyi nedenlerle) söyler.

Yanılgı #4: Politikalar kuralcıdır, diğer sayfalar ise açıklayıcıdır.

Bu durum genellikle "kuralcılık" olarak bilinen, bir sayfada emir kipi kullanıldığında ortaya çıkar. "Açıklayıcı" olarak tanımlanan durum ise "böyle olmamalı" şeklindeki önerme ifadelerinin varlığı ile ilişkilidir.
Aslında kuralcı ve açıklayıcı olmak arasındaki temel fark, sayfanın insanlara ne yapacaklarını mı yoksa insanların zaten ne yaptığını mı tanımladığından ibaret olup olmadığıdır.
Özellikle ana içerik politikaları, topluluğun gerçek uygulamalarından ortaya çıkmıştır ve bu nedenle topluluğun uzun süredir bilinen ve yaygın olarak desteklenen uygulamalarını belirsiz terimlerle tanımlasalar bile doğru bir şekilde tanımlayıcı sayfalar olarak kabul edilmiştir. Herhangi bir sayfa, sağlam bir uygulamayı tanımlarken açık, kesin ve doğrudan bir dil kullanabilir.

Yanılgı #5: Politikalar, yönergelerden daha yüksek bir fikir birliği ile desteklenir.

Bu ifade bazı gerçekleri içerir: Genel bir kural olarak politika sayfaları daha fazla yazar tarafından izlenme eğilimindedir ve bunlardaki değişiklikler daha yakından incelenir. Ancak, herhangi bir somut durumda, politika olarak işaretlenmiş belirli bir sayfanın, topluluk iradesini rehber olarak işaretlenmiş belirli bir sayfadan daha iyi yansıttığının garantisi yoktur. Aslında, bazen izleyen yazarların politika sayfalarının metnindeki değişikliklere karşı direnci aslında bu sayfaların daha geniş bir toplulukta değişen fikir birliğini yansıtmak için gelişmesini engelleyebilir. (Ve bazı sayfalar sadece birer politikadır, çünkü uzun zaman önce, standartlar farklıyken işaretlenmişlerdir, hatta bazıları, Vikipedi'nin politika ve yönergelerin arasında ayrım yapmadan önceki tarihlerine dayanmaktadır).
Diğer taraftan, Vikipedi:Cesur ol, geri al, tartış döngüsü ve Vikipedi:Kartopu yöntemi sayfaları en yaygın olarak desteklenen deneme ve tavsiye sayfalarından bazılarıdır.

Yanılgı #6: Bu sayfa bir politikadır, çünkü herkes tarafından okunuyor.

Bazı politikalar nadiren görülür veya yorumlanır. Bazı denemeler, tamamlayıcı bilgiler ve bilgi sayfaları ise haftada binlerce kez izlenir ve Vikipedi:Cesur ol, geri al, tartış döngüsü gibi yaygın olarak desteklenir. Bununla birlikte bir sayfanın ne kadarının görüntülendiği veya gelen bağlantıların sayısı her zaman sayfanın topluluk içindeki durumunu belirlemez.

Yanılgı #7: Politika sayfaları yönergelere bile uymuyor, denemelere zaten uymaz.

Bu aslında bazı durumlarda doğrudur, ancak her zaman değil. Öncelikle, herhangi bir anda herhangi bir tavsiye sayfasında herhangi bir anda yazılı olan şey, topluluğun görüşünü tam olarak yansıtmayabilir. (Bu, sayfanın en üstünde "politika" yazan kelimelerle değil gerçek politika olarak topluluğun gerçek görüşüdür).
Daha önemlisi, yazarların en alakalı tavsiyelere uyması gerekir. Hedeflerin yalnızca en genel taslağını sunmayı amaçlayan geniş ifadeli bir politika sayfası, eldeki konuyu doğrudan ve açıkça ele alan bir yönergeden daha iyi bir tavsiye kaynağı olmak zorunda değildir. Örneğin, Vikipedi:Doğrulanabilirlik teknik olarak kaynaklar olarak düşük kaliteli, kendi kendine yayınlanan blog postalarına kısmen izin veriyor olsa da (bazı durumlarda), güvenilir kaynakları tanımlayan yönerge tarafından bu tür kaynakların üçüncü şahıslar tarafından yayınlanan yüksek kaliteli, bağımsız kaynakların yerine tercih edilmemesi gerektiği önerilmektedir.