İçeriğe atla

Turgut Demirağ

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Turgut Demirağ
DoğumÖmer Turgut
13 Aralık 1921
Divriği, Sivas, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm14 Ocak 1987 (65 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Defin yeriZincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul
Diğer ad(lar)ıÖmer Turra, Turgut N. Demirağ
EğitimKabataş Erkek Lisesi, Güney Kaliforniya Üniversitesi
MeslekSenarist, yapımcı, yönetmen
EvlilikRüçhan Çamay
Afet Tuğbay
Çocuk(lar)Muhteşem Demirağ
Melike Demirağ
Nevbahar Demirağ
Ebeveyn(ler)Abdurrahman Naci Demirağ

Ömer Turgut Demirağ (13 Aralık 1921, Sivas - 14 Ocak 1987, İstanbul), Türk sinema yönetmeni,[1] yapımcısı ve senarist.

ABD'de sinema eğitimi aldıktan sonra Türkiye'de And Film adlı film yapım şirketini kurdu. "Yeşilçam'a Hollywood sinema tekniklerini getiren kişi" olarak bilinir.[2] 1947-1951 yılları içinde çektiği Evvel Zaman İçinde adlı animasyon filmi Türk sinemasının “ilk uzun metrajlı animasyon filmi" ve “tamamı renkli çekilen ilk film” girişimi idi. Senaryosunu yazıp yönettiği Aşk ve Kin adlı film, 2. Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Film seçildi. Demirağ, 1974 yılında ABD'ye yerleşti.

Hayatı

[değiştir | kaynağı değiştir]

1921 yılında Divriği'de doğdu. Babası, tapu mühendisi Abdurrahman Naci Demirağ'dır. Türkiye’de ilk uçak fabrikasının kuruluşu, ilk sigara kağıdı üretimi gibi alanlarda öncülük etmiş Nuri Demirağ, amcasıdır.[3] Naci ve Nuri Demirağ'ın babaları Ömer Bey, Mengücek Han'ın Anadolu'ya yerleşirken beraberinde getirdiği dört Türk ailesinden biri olan Mühürdarzadelerin 19. Yüzyıldaki torunuydu.[2]

Turgut Demirağ, ilköğrenimini Sivas'ta tamamladıktan sonra babası ve amcasının ortak işleri nedeniyle taşındıkları İstanbul'da[2] Boğaziçi Lisesi ve Kabataş Lisesi'nde okudu.[4] 1939'da Ziraat Mühendisliği eğitimi için ABD'ye gitti. 1941'de mühendislik eğitimini bırakıp Güney Kaliforniya Üniversitesi'nin sinemacılık bölümünde eğitim gördü.1943-1945 yıllarında Paramount Stüdyolarında stajyer olarak çalıştı.[5] Babasının ölümü üzerine ABD'deki sinema çalışmalarını bırakıp 1945 yılında Türkiye'ye döndü ve adını babasının isimlerinin baş harflerinden alan And Film adlı bir film yapım şirketi kurdu. Bu şirkette yapımcı ve yönetmen olarak çalıştı.[6] Beyoğlu'nda And Sineması'nı (daha sonra Şan Sineması adını aldı) kurdu.[7]

Demirağ, Reşat Nuri Güntekin'in aynı adlı eserinden Bir Dağ Masalı'nı (1947) çekerek yönetmenliğe başladı. Sinemanın Anadolu’ya yayılmasının ilk örneklerinden biri olan Bir Dağ Masalı, Türk sinemasında o güne kadar çekilen en pahalı film unvanını aldı.[4] Film, ticari başarı sağlayamadı ancak 1948 yılında Yerli Film Yapanlar Cemiyeti'nin düzenlediği yarışmada En İyi Film ödülüne değer görüldü.[5]

İlk filmini, Hülya (1947), Kanlı Taşlar (1948) ve Fato / Ya İstiklal Ya Ölüm (1949) filmleri izledi. Çekimlerine 1947 yılında başladığı Evvel Zaman İçinde (1951) adlı animasyon filmin yönetmen ve yapımcılığının yanı sıra görüntü yönetmenliğini de üstlendi. Tamamı renkli çekilen bu filmle “ilk uzun metrajlı film” in yanı sıra “ilk renkli film” girişimini de başlattı.[8] Bu film, 1951 yılında tamamlandı. 35 mm profesyonel formata basılması için ABD'ye gönderdiği kayıtların kaybolması üzerine bu film izleyiciyle buluşamadı.[4]

Demirağ'ın 1950'li yıllarda çektiği filmler arasında Drakula İstanbul'da (1953), Ahretten Gelen Adam (1954), Karasu (1958) bulunur. 1960'larda Cumbadan Rumbaya (1960), Aşk ve Kin (1964) gibi filmleri yazıp yönetti. 1965'te Aşk ve Kin'le 2. Altın Portakal Film Festivali'nde En İyi Film seçildi. 1965'ten sonra Çanakkale Arslanları (1964), Kadın Avcıları (1966), Abbase Sultan (1968), Ayrı Dünyalar (1969) gibi filmler yaptı. Demirağ, filmi 1967'de ikinci kez çekti. Domatesler Ve Silahlar'dan (1974)' sonra sinemayı bırakarak ABD'ye yerleşti.

Türk Film Prodüktörleri Cemiyeti (Film Yapımcıları Derneği) başkanlığı da yapan Demirağ, 19 film yönetti, 64 filmin yapımcısı oldu, ayrıca 19 filmin senaryosunu yazdı.

Demirağ, 1953 yılında caz sanatçısı Rüçhan Çamay ile evlendi ve bu evliliğinden oğlu Muhteşem ile kızı Melike doğdu.[2] Demirağ ikinci evliliğini 1970 Türkiye güzeli Afet Tuğbay ile yapmış ve bu evliliğinden kızı Nevbahar Demirağ dünyaya gelmiştir.

Turgut Demirağ ve Muhteşem Demirağ'ın mezarları

14 Ocak 1987'de İstanbul'da yaşamını kaybeden Demirağ, Zincirlikuyu Mezarlığı'ndaki aile kabristanında toprağa verildi.

Filmografi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Senarist olarak

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yapımcı olarak

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yönetmen olarak

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ödüller

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "TSA' da Turgut Demirağ". tsa.org.tr. 11 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2023. 
  2. ^ a b c d Yaraş, Dilek. KAYIP DİVA. Kuraldişi Yayincilik Eğitim Danişmanlik Ltd şti. ISBN 978-975-275-532-1. 24 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2021. 
  3. ^ "Turgut Demirağ". TSA. 11 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ a b c "Yeşilçam'ın emektarlarından: Turgut Demirağ". Anadolu Ajansı. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2021. 
  5. ^ a b İnceoğlu, Çağrı (2010). "Bir Dağ Masalı'nda Muhafazakar Modernleşme". Marmara İletişim Dergisi. 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Turgut Demirağ". SinemaTürk. 5 Aralık 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ Kasap, Yeşim (28 Eylül 2002). "'Şan' küllerinden doğacak". Radikal. 23 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2021. 
  8. ^ "Sinemamızın İlk Uzun Metrajlı Çizgi Film: "Evvel Zaman İçinde" - Haberler". FilmHafızası.com sitesi. 3 Kasım 2014. 21 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2021. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Turgut_Demirağ&oldid=33386291" sayfasından alınmıştır