Tecavüz
| Irza geçme Cinsel saldırı | |
|---|---|
 | |
| Soylu kadın Lucretia'nın Roma Kralı Tarquin tarafından tecavüze uğramasını betimleyen Tarquin ve Lucretia adlı tablo. Bu olay Roma Krallığı'nın devrilmesine ve Roma Cumhuriyeti'nin kurulmasına yol açan olayların başlangıç noktası oldu. Tecavüzün doğrudan bir sonucu olarak, Lucretia intihar etti. |
| Makale serilerinden |
| Makale serilerinden |
Irza geçme veya tecavüz, kişinin rızası dışında cinsel ilişkide bulunulmasını kapsayan bir cinsel saldırı türü. Tecavüz; fiziksel güç, baskı, otorite istismarı kullanılarak ve rıza veremeyecek durumdaki reşit olmayan, bilinci kapalı veya zihinsel engelli kişilerle cinsel ilişkiye girerek gerçekleştirilir.[1][2][3]
Tecavüzcü çoğunlukla erkek, tecavüz edilen ise çoğunlukla kadındır,[4] ancak erkeğin başka bir erkeğe ve kadının başka bir kadına veya erkeğe tecavüzü de gözlemlenebilir ve bunların önemli bir kısmının gerçekte olduğundan daha az rapor edildiği düşünülmektedir.[5]
Tecavüz, uluslararası çatışmalar esnasında meydana gelebilir. Savaş tecavüzü ve cinsel kölelik, insanlık ve savaş suçu olarak kabul edilir. Eğer tecavüzdeki amaç belli bir etnik grubu ortadan kaldırmak ise, soykırımın bir parçası da olabilir.
Nedenler
[değiştir | kaynağı değiştir]Dünya Sağlık Örgütü, kadınlara karşı işlenen cinsel şiddetin nedenleri arasında aile içi onura ve cinsel saflığa inanç, erkeklerin cinsellik beklentisi ve cinsel şiddete karşı güçsüz yasal yaptırımları göstermiştir.[6] Tecavüzü açıklayan tek bir neden yoktur ve tecavüzcünün bu eylemi pek çok farklı sebebe bağlıdır. Öfke, güç ve evrimsel faktörler tecavüzü açıklamak için akademisyenler tarafından öne sürülmüş başlıca savları oluşturmaktadır.[7][8][9][10]
Öfke ve kontrol
[değiştir | kaynağı değiştir]Amerikalı klinik psikolog David Lisak, 2002 tarihli bir çalışmasında tecavüzcülerin, tecavüzcü olmayanlara kıyasla kadınlara karşı daha öfkeli olduklarını, kadınları kontrol etme isteklerinin daha fazla olduğunu, antisosyal ve hipermasküline kişilik özelliklerine sahip olduklarını iddia etmiştir.[11][12]
Evrimsel ve sosyobiyolojik faktörler
[değiştir | kaynağı değiştir]İnsan tecavüzünün, diğer hayvanlarda görülen baskı ve güç ile çiftleşmeyi kapsayan benzer eylemlere homolog olduğu öne sürülmüştür. Psikolog Glenn Wilson, The Great Sex Divide adlı kitabında tecavüzün, insan cinsel seçiliminde başarısız olan erkek bireyler tarafından adapte edilmiş bir üreme stratejisi olduğunu, rızalı cinsel ilişki mümkün olmadığında bireyin soyunun tükenmesi veya baskı yoluyla cinsel ilişki arasındaki seçim sonucunda ortaya çıktığını iddia etmiştir.[13]
Evrimsel biyolog Randy Thornhill ve antropolog Craig T. Palmer A Natural History of Rape adlı kitaplarında, erkeklerin efor sarf etmeden çok sayıda çocuğa, kadınların ise çok fazla efor sarf ederek sınırlı sayıda çocuğa sahip olabildiğini, bu yüzden kadınların daha seçici davrandıklarını, tecavüzün ise erkeklerin üreme stratejisi olarak geliştiğini savunur. Akademisyenler, bu savlarına destek olarak tecavüzcülerin genellikle çocuk doğuracak yaştaki kadınları kurban olarak seçmelerini, kurbana fiziksel zararın üreme şansını azaltacağı için failin genellikle sadece kurbanı kontrol edecek kadar şiddet uygulamasını ve pek çok kültürde tecavüzün kadına değil, kadının kocasına karşı işlenmiş bir suç olarak ele alınmasını göstermiştir.[14]
Türler
[değiştir | kaynağı değiştir]Vajen yolu ile ırza geçme
[değiştir | kaynağı değiştir]Kadının vajinasına penis ya da yabancı madde sokulması ile gerçekleşen, kadının rızası dışındaki ırza geçme türüdür.
Vajinal yolla ırza geçmede; genital organlar çevresinde, göğüslerde, boyunda, uyluk iç yüzlerinde ve gluteal bölgelerde ekimoz, erozyon ve eritem gibi travmatik lezyonlar oluşabilir. Cinsel organlar dışında vücudun diğer yerlerinde de bunun gibi belirtiler bulunabilir. Vajina içinde ve dışında genital bölge çevresinde olayın mağduru ve failini iç çamaşırlarında meni ve meni lekeleri bulunabilir.
Oral
[değiştir | kaynağı değiştir]Zorla oral birleşme gerçekleştirmek de tecavüz sayılmaktadır. Eylem; akıl ve bedensel zayıflıktan yararlanılarak gerçekleştirilmedikçe ve zor kullanılmadıkça ırza geçme olarak kabul edilmez.
Irza geçmeye teşebbüs
[değiştir | kaynağı değiştir]Kişi bütün hazırlıklarını tamamlamış, ancak eylemin gerçekleştirilmesi sırasında kişinin elinde olmayan bir nedenle eylem gerçekleşemez ise, bir başka anlatımla kişi amacına ulaşamazsa olay, ırza geçmeye teşebbüstür. Kişinin direnç göstermesi durumunda olay teşebbüs aşamasında kalır. Eksik veya tam teşebbüs hâlinde anüs ve vajen çevresinde sıyrıklar, ekimozlar ve yırtıklar görülebilir.
Dağılım
[değiştir | kaynağı değiştir]
Birleşmiş Milletler Uyuşturucu ve Suç Ofisi, tecavüzün kurbanlarının çoğunlukla kadın, faillerinin ise çoğunlukla erkek olduğunu açıklamıştır. Kadınlara karşı tecavüzün büyük bir kısmının polise iletilmediği, tecavüz kurbanı sayısının ise aslen bildirildiğinden daha çok olduğu düşünülmektedir.[15]
Tecavüzlerin çoğu, kurbanın tanıdığı biri tarafından gerçekleştirilmekte olup yabancı biri tarafından tecavüz daha nadir olmaktadır.[16] Amerikalı Rape, Abuse & Incest National Network adlı kuruluşa göre her 10 tecavüzden 7'sinde kurban faili tanımaktadır.[17]
Yasal Yaptırımlar
[değiştir | kaynağı değiştir]5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 102. maddesinin 2. fıkrasına göre birine tecavüz eden kişi 12 yıldan az olmamak üzere hapis cezası ile cezalandırılır. Suçun mağduru faile karşı tazminat davası açarak, uğradığı maddi ve manevi zararların giderilmesini de talep edebilir.[18]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Türk Ceza Hukukunda İşkence ve Tecavüz 24 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Sexual violence chapter 6" (PDF). World Health Organization. 2002. 11 Eylül 2008 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2015.
- ^ "Rape". dictionary.reference.com. 15 Nisan 2011. 16 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2020.
- ^ "Rape". legal-dictionary.thefreedictionary.com. 15 Nisan 2011. 26 Ekim 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2020.
- ^ "Violence against women". World Health Organization. 11 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2017.
- ^ Human Rights WatchNo Escape: Male Rape In U.S. Prisons. Part VII. Anomaly or Epidemic: The Incidence of Prisoner-on-Prisoner Rape. 3 Eylül 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.; estimates that 100,000–140,000 violent male-male rapes occur in U.S. prisons annually; compare with FBI statistics 16 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. that estimate 90,000 violent male-female rapes occur annually.
- ^ WHO (23 Kasım 2012). "Violence against women". who.int. World Health Organization. 11 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2013.
- ^ Thornhill, Randy; Palmer, Craig T. (2000). A natural history of rape biological bases of sexual coercion. Cambridge, Massachusetts: MIT Press. ISBN 978-1-282-09687-5.
- ^ Pinker, Steven (2003), "Chapter 19: children", Pinker, Steven (Ed.), The blank slate: the modern denial of human nature, Londra: Penguin Group, ss. 372-399, ISBN 978-1-101-20032-2.
- ^ Oliva, Janet R. Sexually Motivated Crimes: Understanding the Profile of the Sex Offender and Applying Theory to Practice. Boca Raton, FL: CRC Press, 2013.Pg 72
- ^ Oliva, Janet R. Sexually Motivated Crimes: Understanding the Profile of the Sex Offender and Applying Theory to Practice. Boca Raton, FL: CRC Press, 2013.Pg 72
- ^ Lisak, David (Mart–Nisan 2011). "Understanding the predatory nature of sexual violence". Sexual Assault Report. 14 (4): 49-64. 20 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Haziran 2014. Pdf. 18 Eylül 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Lisak, David; Miller, Paul M. (Şubat 2002). "Repeat rape and multiple offending among undetected rapists". Violence & Victims. 17 (1): 73-84. doi:10.1891/vivi.17.1.73.33638. PMID 11991158. Pdf. 19 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Wilson, Glenn. The Science of Sex: Glenn Wilson on Rape. The Great Sex Divide, pp. 128–131. http://www.heretical.com/wilson/rape.html 30 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Thornhill, Randy; Palmer, Craig T. (2000). "Why Men Rape". www.csus.edu. 11 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2018.
- ^ Harrendorf, Haskenan, Malby, Stefan, Marku, Steven. "International Statistics on Crime and Justice" (PDF). www.unodc.org. United Nations Office on Drugs and Crimes. 28 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
- ^ Finley, Laura (2018). "Acquaintance rape". Smith, Merril D. (Ed.). Encyclopedia of Rape and Sexual Violence, Volume 1. ABC-CLIO. s. 1. ISBN 978-1-44-084489-8.
- ^ Smith, Merril D., (Ed.) (2018). "Stranger rape". Encyclopedia of Rape and Sexual Violence, Volume 2. ABC-CLIO. s. 430. ISBN 978-1-44-084489-8.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2024.
| Sınıflandırma | |
|---|---|
| Dış kaynaklar |
