Tang'ın Karahoca seferi
Tang'ın Karahoca seferi ya da Çin kaynaklarında bilinen adıyla Gaochang, 640'ta Tang Hanedanlığı imparatoru Li Şimin'in emriyle Tarım Havzası'ndaki Karahoca vaha devletçiğine düzenlenen askerî harekâttır. Sincan bölgesindeki Turfan üzerinde kurulu bir vaha devletçiği olan Karahoca, Batı Göktürk Kağanlığı ile kurduğu ittifak uyarınca Göktürk askerleri tarafından korunmaktaydı. Ancak, Tang güçlerinin devletçiğe ulaşmasıyla Göktürk askerleri geri çekildi ve Karahoca'nın kralı Tang'a teslim oldu. Böylece, Karahoca Tang Hanedanlığı'nın himayesi altına girdi.
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Zaman zaman Çin egemenliğinde kalan Karahoca bölgesi, Tang'dan önceki hanedanlıklar döneminde oldukça yoğun bir Çinli nüfus barındırmıştır.[1] Bu nedenle, dönem içerisinde Karahoca'daki en baskın kültür Çin kültürü olmuştur. Bunda, Tarım Havzası'ndaki vaha devletçiklerine en yakın konumdaki devletin Tang Hanedanlığı olmasının da büyük tesiri vardır. Karakhoja, 498'den sonraki dönemde Ku kraliyet ailesinin eline geçmiş ve bu hanedan tarafından yönetilmiştir. Karahoca, Tarım Havzası'ndaki vaha devletçikleri arasındaki en çok Çinlileşen yönetimdir.[2] Ku hanedanı döneminde, Karahoca'nın resmî dili ÇinceDolarak kullanılmış, okullardaki öğretim Klasik Çince ile verilmiş ve devlet bürokrasisi Çin imparatorluk geleneği üzerine inşa edilmiştir.[1]
Sefer
[değiştir | kaynağı değiştir]638'de, ülke içerisindeki otoritesini bir nebze olsun güçlendiren Batı Göktürk Kağanı Yukuk Kağan, Karahoca'ya askerî koruma sağlamayı teklif etti. Batı Türklerinin bu teklifiyle, Karahoca, Orta Asya ile Tang Çini arasındaki rotayı kapattı ve böylece İpek Yolu ile Çin'in bağlantısı kesildi. Bu duruma tepki olarak, Çin imparatoru Li Şimin, kumandan Hou Yunci komutasındaki orduyu Karahoca üzerine sevk etti. Ordu 640'ta Karahoca'ya ulaştı ve Karahoca'yı ele geçirdi. Karahoca'yı savunmak için buraya gönderilen Göktürk kuvvetleri Çin ordusu Karahoca'ya ulaşmadan buradan ayrıldı.[3] Vaha devletçiğinin kralı olan Qu Wentai'nin oğlu Tang güçlerine teslim oldu ve Çin Karahoca'yı ilhak etti.[1]
Sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]
Karahoca'nın ilhakından sonra, bu vaha devletçiği Çin'in bir vilayeti olarak tanımlanarak Tang yönetimine geçti. Böylece Karahoca, Anksi Protekratlığı'nın bir parçası hâline getirildi.[1] Toprak rejimini düzenleyerek denk alan sistemini uygulamak amacıyla, bu ilhakın ardından Karahoca'da bir nüfus sayımı yapıldı.[4] Bu nüfus sayımının sonuçlarına göre, Turfan'daki 8.000 hanede 37.700 kişi yaşamaktaydı.[5]
Karahoca'nın düşmesi, Karaşehir'in Tang'a karşı şüphelerinin artmasına neden oldu.[6] Bölgede konuşlandırılan Çin askerlerinden endişelenen Karaşehir, Batı Göktürkleriyle ittifak kurdu.[7] Ancak Tang, 644'te Karaşehir'i de ele geçirerek ilhak etti. [6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d Hansen 2012, s. 91.
- ^ Wechsler 1979, s. 224-225.
- ^ Wechsler 1979, s. 225.
- ^ Hansen 2012, ss. 91-92.
- ^ Hansen 2012, s. 92.
- ^ a b Grousset 1970, s. 99.
- ^ Wechsler 1979, s. 226.
Bibliyografi
[değiştir | kaynağı değiştir]- Grousset, René (1970). The Empire of the Steppes: A History of Central Asia. Rutgers University Press. ISBN 978-0-8135-1304-1.
- Hansen, Valerie (2012). The Silk Road: A New History. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-515931-8. 3 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2016.
- Wechsler, Howard J. (1979). "T'ai-tsung (reign 626–49) the consolidator". Twitchett, Dennis (Ed.). The Cambridge History of China, Volume 3: Sui and T'ang China, 589–906, Part I. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 188-241. ISBN 978-0-521-21446-9.