Tam İlmihâl
İlmihâl her Müslümanın, îmân, amel ve ahlâk ile ilgili öğrenmesi ve yapması lâzım olan bilgiler veya bu bilgileri anlatan kitaptır.
Muhtevâları
[değiştir | kaynağı değiştir]İlmihâl bilgilerine zarûrât-ı dîniyye, yâni zarûrî din bilgileri de denir. Muhammed; “İlim taleb etmek her Müslüman erkek ve kadın üzerine farzdır.” buyurmuştur. Burada öğrenilmesi istenilen bilgiler, ilmihâl bilgileridir. Bunları öğrenmeyen dînin emirlerini doğru olarak yapamaz. Çocuklarına öğretmeyen, onlara karşı dînî ve insânî vazîfesini yapmamış olur. Bu bilgileri anlatan kitaplara ise, ilmihâl kitâpları denir. Bu kitâplar fazla teferruâta, inceliğe girmeden din bilgilerini lâzım olduğu kadar anlatırlar. Ehl-i Sünnetin dört kabul gören mezhebi olan Hanefî, Şâfiî, Mâlikî ve Hanbelî mezheplerinden her birine âit ilmihâl kitâbı vardır.
İlmihâl kitâplarında önce îtikâd (îmân) bilgilerine yer verilmiştir. Çünkü, inanılacak şeyler, dînin esâsını teşkil eder. Burada îmânın altı şartı, Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdiği şekilde anlatılır. Sonra ibâdet, helâl ve haram bilgileri anlatılır. Bundan sonra, İslâm ahlâkından bahsedilir. Bu kısım, kalbi kötülüklerden temizlemenin, kısaca iyi bir Müslüman olmanın yollarını öğretir.
Örnekler
[değiştir | kaynağı değiştir]Osmanlı İmparatorluğu zamânında her Müslümanın bu bilgileri kolayca öğrenebileceği kitaplar yazılmıştı. Îmân bilgilerine dâir Âmentü Şerhi, ibâdet mevzûsunda, Mızraklı İlmihâl, Huccet-ül-İslâm kitapları pek meşhurdu. Bunlar son zamanlara kadar halkın istifâde ettiği kitaplardır. Medreselerde ve tahsilli olanlar arasında ibâdet ve amel mevzuunda Halebî, Kudûrî ve Mültekâ el kitabı durumundaydı. Hanefî mezhebinde en kıymetli fıkıh kitabı olan İbn-i Âbidîn ise, bir mürâcaat kitabıdır.
Günümüzde pek çok ilmihâl kitapları hazırlanmıştır. Bunlar arasında baskı sayısı doksan altıyı, basım miktarı milyonları bulan, Hanefî mezhebine göre yazılmış olan Tam İlmihâl Seâdet-i Ebediyye kitabı en çok kabul görenlerindendir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Tam İlmihâl Seâdet-i Ebediyye, 96. Baskı, Hakikat Kitabevi, İstanbul
- İslâm Ahlâkı, 56. Baskı, Serhend Kitabevi, Dortmund