Taksin Şinavatra
Taksin Şinavatra (Tayca: ทักษิณ ชินวัตร) (d. 29 Temmuz 1949, San Kamphaeng, Chiang Mai), Çin asıllı Tayland eski başbakanı, politikacı ve iş adamıdır. Taksin Şinavatra 9 Şubat 2001'de başbakan olarak göreve gelmiş olup 19 Eylül 2006'da Askeri Darbe nedeniyle görevden alınarak yapılan askerî darbede devrildi. Partisi yasadışı ilan edildi ve siyasi faaliyetlerden men edildi.[1] 5 yıl boyunca siyaset yapması yasaklandı. Thaksin o zamandan beri 2008'de Tayland'a yaptığı kısa süreli bir ziyareti dışında sürgünde yaşamaktadır. Gıyaben iktidarı kötüye kullanmaktan iki yıl hapse mahkûm edilmiştir.
Küçük kız kardeşi Yingluck Shinawatra, 2011-2014 yılları arasında Tayland başbakanıydı.
Manchester City
[değiştir | kaynağı değiştir]Thaksin Shinawatra, 21 Haziran 2007 tarihinde, 81.5 milyon pounda[2] İngiltere'nin Premier League takımlarından Manchester City FC hisselerinin % 75'ini satın alarak otomatik olarak kulübün başkanı durumuna geldi. Eylül 2008'de, Abu Dabi Birleşik Grubu yatırımcılarına £ 200 milyona kulübü sattı.[3] Manchester City Futbol Kulübü satış sonrası, Thaksin'in "onursal başkan" olduğunu ancak herhangi bir idari sorumluluğunun olmadığını açıkladı[4] fakat daha sonra kaçak olduğu gerekçesi ile onursal kulüp başkanlığı görevinden alındı.[5]
2008'de ülkesinden kaçan Thaksin Shinawatra ile ilgili 26 Şubat 2010'da Yargıtay, kendisini anormal zenginlikten suçlu bulduktan sonra, donmuş varlıklarından 46 milyar Tayland Bahtını ele geçirmiştir.
Karadağ vatandaşlığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Thaksin Shinawatra'nın Karadağ pasaportu bulunmaktadır. 2009 yılında Thaksin Shinawatra'nın Karadağ'ın ekonomik vatandaşlık programı aracılığıyla Karadağ vatandaşı olduğu açıklandı.[6][7][8][9] Tayland hükûmeti sahip olduğu Tayland pasaportunu 2009'da iptal etmiş daha sonra 2011'de tekrar iade etmiştir. Karadağ'da yatırım imkanlarını araştırdığını söyleyen devrik Tayland Başbakanı, Artık burası benim ülkem. Ben şimdi Karadağlıyım. şeklinde konuşmuştur. Shinawatra'nın Karadağ'ın Sveti Nikola adasını satın almayı düşündüğü söylenmektedir.
Thaksin'in Çin, Bahamalar, Nikaragua ve Güney Amerika ve Afrika diğer birçok ülkede olduğu bildirildi. Raporlar, Shinawatra'nın Bahamalar ve Nikaragua tarafından kendisine fahri vatandaşlık verildi ve Çin'de 5,5 milyon sterlin değerinde ev inşa ettiğini belirtti. Mayıs 2009 tarihi itibarıyla, Dubai'de yaşadığı bildirildi.[10][11][12]
Bir sözcü Thaksin'in altı pasaport ile gezdiğini iddia etti.[13] Aralık 2008'de Thaksin, Almanya'da ikamet izni elde ettiğini,[14] daha sonra Alman hükûmeti farkına varınca 28 Mayıs 2009'da düzenlemenin geri çekildiğini açıkladı. Thaksin daha sonra Nikaragua diplomatı olarak statü elde etmiştir.[15]
Alman dışişleri bakanı Guido Westerwelle, Thaksin'nin partisinin seçim zaferinden sonra 15 Temmuz 2011 tarihinde Almanya'ya girmesini yasaklayan seyahat kısıtlamasını kaldırıldığını açıkladı.
Bir Kasım 2009'da yapılan röportajda ve Times gazetesine verdiği demeçte, Thaksin'in Dubai'de yaşadığını, hala Tayland dışında 100 milyon $ erişimi olduğunu ve altın madenleri, elmas parlatma ve çeşitli ülkelerde piyango lisansları yatırımı yaptığını belirtti.[16]
Tayland'a Dönüş
[değiştir | kaynağı değiştir]2023 genel seçimleri yaklaşırken Thaksin, kendi isteğiyle 15 yıllık sürgünden sonra Tayland'a dönme niyetini açıkladı.[17] Nihayet evine dönüp ailesinin yanında olabilmek için hapis cezasını çekmeye hazır olduğunu söyledi.[18] Hükûmet kurma süreci uzadıkça birçok ertelemenin ardından, Pheu Thai adayı Srettha Thavisin'in başbakan olarak seçileceği gün olan 22 Ağustos'ta geldi ve derhal Yüksek Mahkeme'ye götürüldü ve ardından sekiz yıl hapis cezasına çarptırılmak üzere Bangkok Tutuklu Hapishanesine yollandı. Siyasi gözlemciler onun cezanın tamamını çekme ihtimalinin düşük olduğuna ve geri dönüşünün askeri odaklı partileri de koalisyon hükûmetine getiren siyasi bir anlaşmanın parçası olarak müzakere edildiğine inanıyorlardı.[19][20]
Cezası, resmi bir kraliyet affı talebinde bulunduktan sonra 1 Eylül'de Kral Vajralongkorn tarafından sekiz yıldan bir yıla çevrildi.[21][22] 13 Şubat 2024'te Tayland adalet bakanı Tawee Sodsong, Thaksin'in yaşı ve sağlık durumu nedeniyle şartlı tahliye verilen 930 mahkûm arasında yer aldığını duyurdu.[23] Bangkok'taki bir hastanede altı ay geçirdikten sonra 18 Şubat'ta şartlı tahliyeyle serbest bırakıldı.[24] Boyunluk takan ve kızları Paetongtarn Shinawatra ve Pintongta'nın yanında oturan Shinawatra, 18 Şubat 2024'te şartlı tahliyeyle serbest bırakıldıktan sonra polis hastanesinden uzaklaştırıldı ve başkent Bangkok'taki malikanesine geldi.[25]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Thaksin Shinawatra: from billionaire to fugitive ex-prime minister". The Guardian. 26 Şubat 2010. 20 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2020.
- ^ PLUS Markets Group Manchester City plc – Offer unconditional in all respects 16 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 7 July 2007
- ^ "Manchester City Owner Agrees to Sell to Abu Dhabi". Bloomberg. 2 Eylül 2008. 21 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2016.
- ^ "Thaksin sells Manchester City club to Emirates group". New York Times. 1 Eylül 2008. 18 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2016.
- ^ Daniel Taylor. "Football: Manchester City dump Thaksin Shinawatra from president's role". the Guardian. 13 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2016.
- ^ "Thaksin Shinawatra Leverages Montenegrin Citizenship". www.economynews.us. 18 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2010.
- ^ RTS, Radio televizija Srbije, Radio Television of Serbia. "RTS :: Roćen brani Tajland od Šinavatre". rts.rs. 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2016.
- ^ "Montenegro says has given Thaksin citizenship". Reuters. 28 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2016.
- ^ Džankić, Jelena (Eylül 2010), Country Report: Montenegro (PDF), EUDO Citizenship Observatory, Florence: Robert Schuman Centre for Advanced Studies, European University Institute, s. 17, 20 Şubat 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi, erişim tarihi: 14 Mayıs 2011
- ^ "www.channelnewsasia.com, Thailand to push Thaksin extradition wherever he goes". Channelnewsasia.com. 10 Kasım 2008. 16 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2010.
- ^ (AFP) – 9 November 2008 (9 Kasım 2008). "afp.google.com, Thailand to push Thaksin extradition wherever he goes: officials". Google. 2 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2010.
- ^ "Police: Thaksin still in UAE". Bangkok Post. 21 Mayıs 2009.
- ^ "Thaksin no Cambodian passport". Bangkok Post. 22 Mayıs 2009.
- ^ "Germany lifts travel ban on fugitive Thaksin". nationmultimedia.com (Thailand). 28 Temmuz 2011. 6 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2016.
- ^ Ein Milliardär auf dem Amt 12 Şubat 2013 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi, ´´Sueddeutsche Zeitung´´, 4 June 2009 (Almanca)
- ^ Booth, Jenny (9 Kasım 2009). "Thaksin Shinawatra: the full transcript of his interview with The Times". The Sunday Times. Londra. 13 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2016.
- ^ "Former Thai PM Thaksin Shinawatra Plans Return To Thailand Amid Ongoing Political Crisis". THE ASEAN DAILY (İngilizce). 26 Temmuz 2023. 22 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ekim 2023.
- ^ Wongcha-um, Panu (9 Mayıs 2023). "Thailand's influential ex-PM Thaksin eyes July return from exile". Reuters (İngilizce). 22 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2023.
- ^ Ratcliffe, Rebecca; Siradapuvadol, Navaon (22 Ağustos 2023). "Thaksin Shinawatra jailed on return to Thailand as his party regains power". The Guardian. 25 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2023.
- ^ Head, Jonathan (22 Ağustos 2023). "Thaksin Shinawatra: Former Thailand PM jailed after return from exile". BBC News. 22 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2023.
- ^ Olarn, Helen Regan, Kocha (13 Şubat 2024). "Thailand's jailed former Prime Minister Thaksin Shinawatra to be freed". CNN (İngilizce). 13 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024.
- ^ Thepgumpanat, Panarat; Wongcha-um, Panu (1 Eylül 2023). "Thai king commutes former PM Thaksin's prison sentence to one year". Reuters (İngilizce). 1 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023.
- ^ "Thailand's former Prime Minister Thaksin Shinawatra to be freed: Reports". Al Jazeera (İngilizce). 13 Şubat 2024. 13 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024.
- ^ "Thailand's former Prime Minister Thaksin released on parole". dw.com (İngilizce). 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2024.
- ^ "Thaksin Shinawatra: Former Thai prime minister released on parole". BBC News. 18 Şubat 2024. 18 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2024.
