Strepsiptera
| Strepsiptera | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 male | |||||||||||
 Stylopid female | |||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||
| |||||||||||
| Families | |||||||||||
Strepsiptera (yelpaze kanatlılar), tanımlanmış yaklaşık 600 tür içeren on bir familyaya sahip bir böcek takımıdır. Arılar, yaban arıları, yaprak pireleri, gümüş balıkları ve hamamböcekleri gibi diğer böceklerde endoparazitlerdir. Çoğu türün dişileri, konakçının vücuduna girdikten sonra asla dışarı çıkmaz ve sonunda da konakçının içinde ölür. Erken evre larvaları, boş bir canlı konak bulmaları gerektiği için ortaya çıkarlar. Kısa ömürlü erkekler konakçıda alıcı bir dişi aramak için ortaya çıkmalıdır.[1] 300-350 milyon yıl önce ayrıldıkları kın kanatlılarla en yakın akraba olduklarına inanılıyor ancak fosil kayıtlarında yaklaşık 100 milyon yıl önce orta Kretase'ye kadar görünmüyorlar.[2]
Takım, uzman olmayanlar tarafından pek iyi bilinmez ve ortak bir isme en yakın olanı stylops'tur.[3] Takımın adı "bükülmüş kanat" anlamına gelir ve takım için kullanılan diğer isimlere, bükülmüş kanatlı böceklere ve bükülmüş kanatlı parazitlere ilham kaynağı olur.[4]
Yetişkin erkekler nadiren gözlemlenir ancak bakire dişiler içeren kafesler kullanılarak erkekler cezbedilebilir. Işık tuzaklarında gece örnekleri de toplanabilir.[1]
-
Mengenilla moldrzykinin (Mengenillidae) özgür yaşayan dişisi -
Xenos yanginin (Stylopidia, Xenidae) erkek pupa kafası (sol üst) ve yetişkin dişisi, karından görünüm (sağ) ve cephalothorax'ın yakından görünümü (merkez ve sol alt) -
Andrena nivalis arısında bir stylopid strepsipteranın yumurtadan yeni çıkmış larvaları -
Erkek Xenos peckii başının yakından görünümü -
-
Sırt görünümünde yetişkin erkek strepsipteran, kırmızı oklarla vurgulanan halter
.jpg)
Taksonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]
1813'te William Kirby tarafından isimlendirilen takım,[5] adını dururken bükülmüş bir açıyla tutulan arka kanatlardan almıştır (Yunanca: στρέϕειν . (strephein), bükmek; ve Yunanca: πτερόν (pteron), kanat).[6] Ön kanatlar boyuna indirgenmiştir.
Kladogram
[değiştir | kaynağı değiştir]After:[2]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Strepsiptera |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
İnsanlarla ilişki
[değiştir | kaynağı değiştir]Zararlı olarak kabul edilen bazı böceklerde strepsipteran endoparazitleri olabilir. Bir haşere popülasyonunun karşılık gelen parazitoit ile aşılanması, bazen bu tür haşerelerin etkisinin azaltılmasına yardımcı olabilir. Ancak ticari veya deneysel olarak bu tür amaçlar için mevcut olmaları şöyle dursun, hiçbir strepsipteran bu amaçla kullanım için test edilmemiştir.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Whiting, M. F (2003). "Strepsiptera". R. T. Cardé (Ed.). Encyclopedia of Insects. Academic Press. ss. 1094-1096. r
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım); r eksik|soyadı2=(yardım) - ^ a b Pohl (2020). "On the value of Burmese amber for understanding insect evolution: Insights from †Heterobathmilla – an exceptional stem group genus of Strepsiptera (Insecta)". Cladistics (İngilizce). 37 (2): 211-229. doi:10.1111/cla.12433. ISSN 1096-0031. PMID 34478185.
- ^ Merriam-Webster: stylops broadly: an insect of the order Strepsiptera |
- ^ Pierce, W. Dwight (1909). A monographic revision of the twisted winged insects comprising the order Strepsiptera Kirby. Washington: US Government.
- ^ A monographic revision of the twisted winged insects comprising the order Strepsiptera Kirby. Government Printing Office. 1909. ss. 209. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ "Strepsiptera". The Tree of Life Web Project. 2002. 15 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=(yardım) - ^ Crop Stress and its Management: Perspectives and Strategies. Springer Science & Business Media. 22 Kasım 2011. s. 104. ISBN 978-9400722194.
Ek okuma
[değiştir | kaynağı değiştir]- Grimaldi, D. and Engel, M.S. (2005). Evolution of the Insects. Cambridge University Press. ISBN 0-521-82149-5.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Baltık kehribarında Strepsiptera (www.amber-inclusions.dk) - Strepsiptera, Mengeidae, Mengea tertiaria
- http://tolweb.org/tree?group=Strepsiptera 14 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Schizochroal Trilobite Eyes'ın Modern Muadillerinin Araştırması: Yapısal ve İşlevsel Benzerlikler ve Farklılıklar 28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Archived
- Aile ana hatları: Strepsiptera 16 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Tuhaf Strepsiptera Yaşam Döngüsü 20 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Strepsiptera, 30 Ağustos 2022'de 20 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. RNZ Haftanın Yaratığı'nda tartışıldı
