İçeriğe atla

Sandra Bem

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sandra Bem
DoğumJune 22, 1944
Pittsburgh, Pennsylvania
Ölüm20 Mayıs 2014 (69 yaşında)
Ithaca, New York
MilliyetAmerikalı
EğitimCarnegie Mellon University, University of Michigan
Kariyeri
DalıPsikoloji
Çalıştığı kurumlarCarnegie Mellon University, Stanford University, Cornell University

Sandra Ruth Lipsitz Bem (22 Haziran 1944 - 20 Mayıs 2014), androjenlik ve cinsiyet alanında çalışmaları ile tanınan Amerikalı bir psikologdur. Cinsiyet rolleri, cinsiyet kutuplaşması[1][2] ve cinsiyet hakkındaki klişeler üzerine öncü çalışmaları, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki kadınlar için doğrudan ve daha eşit istihdam fırsatlarına yol açmıştır.[3]

Psikoloji alanındaki etkiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bem, androjenlik ve toplumsal cinsiyet araştırmalarındaki çalışmalarıyla tanınan Amerikalı bir psikologdur.[4] Bem ve kocası Daryl Bem, eşitliğe dayanan evliliği savundular. Karı-koca, cinsiyet rolü kalıp yargılarının bireyler ve toplum üzerindeki olumsuz etkileri konusunda konuşmacı olarak büyük ilgi gördüler. O zamanlar, iddialarını destekleyecek ampirik kanıt eksikliği vardı çünkü bu konu henüz keşfedilmemiş bir bölgeydi ve bu nedenle Sandra Bem, geleneksel cinsiyet rollerinin zarar veren ve sınırlayıcı etkilerini destekleyecek verileri toplamakla çok ilgilendi ve bu konuda kararlıydı.[5] Kariyerinin başlarında, kadın özgürlüğü hareketine yoğun bir şekilde dahil oldu ve cinsiyete dayalı iş ilanları üzerinde bazı çalışmalar yaptı. Katılımı, AT&T ve Pittsburgh Press gibi şirketlere karşı iş gücüne kadınların dahil olması konulu önemli davalara katkıda bulunmasına yol açtı.[3]

Bem kariyerinin başlarında, bireylerin hem erkeğe hem de kadına ait özellikleri sergileyebileceğini kabul eden bir envanter olan Bem Cinsiyet Rolü Envanteri'ni (BSRI) yarattı.[6] BSRI, bireyin ne tür bir cinsiyet rolünü gerçekleştridiğini belirlemek için geliştirilmiş bir ölçektir. Bu, katılımcılara yedi puanlık bir ölçek kullanarak 60 farklı özelliğin kendilerini ne kadar iyi tanımladıklarını soran bir öz-bildirim envanteridir. Bu nitelikler, erkeklik (20 soru) ve kadınlık (20 soru) tanımını yansıtır ve geri kalan 20 soru, yalnızca doldurma sorulardı (Bem, 1993). Bu envanterde dişil ve erkeksi öğeler, 1970'lerin başında o dönemde erkekler ve kadınlar için kültürel olarak yansımalarına göre seçildi. BSRI daha sonra psikolojik esnekliği ve davranışsal göstergeleri ölçmek için kullanıldı.[6] Bem ayrıca cinsiyet şeması teorisini geliştirdi. Cinsiyet şeması teorisine göre, "çocuk, bir kişi olarak yeterliliğini cinsiyet şeması açısından değerlendirmeyi, tercihlerini, tutumlarını, davranışlarını ve kişisel özelliklerini içinde depolanan prototiplerle eşleştirmeyi öğrenir."[7] Bu teori, bireyin cinsiyeti, kişinin hayatındaki çeşitli konuları kategoriler halinde organize etmenin bir yolu olarak kullandığını belirtir. Araştırması, cinsiyet rollerinin zıt, iki kutuplu olduğuna ve birbirini dışlayan unsurlar içerdiğine dair sosyal inançları ve varsayımları sorguladı. Topladığı veriler, cinsiyet klişeleri sorununa vurgu yaparak tamamen işlevsel, uyumlu bir insan olmasını sağlamak için erkek ve kadın özelliklerinin birleştirilmesini destekliyordu.[5]

Eril ve dişil boyutlar bir yerine iki alana ayrılabileceğini iddia etti: Yüksek eril ve düşük dişil kimliğine sahip bir kişi "eril" olarak kategorize edilmekteydi. Yüksek kadın kimliğine ve düşük erkek kimliğine sahip bir kişi, "dişil" olarak kategorize edilir Her iki özelliği de yüksek oranda özdeşleştiren bir kişi ise "androjen" olarak kategorize edilmektedir. Her iki boyutla da düşük düzeyde özdeşleşen bir kişi, "farklılaşmamış" olarak kabul edilmektedir[8]

Bem'in ana argümanlarından biri, geleneksel cinsiyet rollerinin hem erkekler hem de kadınlar için kısıtlayıcı olduğu ve bir bütün olarak toplum kadar bireyler için de olumsuz sonuçları olabileceğiydi.

Daha önce belirtildiği gibi, bir kişi BSRI alırken "androjen" olarak kategorize edilebilir. Androjin, "hem erkekliğin hem de kadınlığın tek bir bireyde bütünleşmesi" olarak tanımlanır. Androjin, kişinin hem eril hem de dişil davranışlarda özgürce yer almasına izin verir. Bem'e göre, insanların davranışları durumsal uygunluk olarak tanımladığı şeyi gösterebilir. Durumsal uygunluk, davranış kişinin çevresini yansıttığında gösterilir. Örneğin, bir basketbol maçında spor bilgisini gösteren bir kadın uygundur. Androjin ayrıca modaliteleri de karıştırabilir. Androjenliği harmanlama yöntemlerine bir örnek, bir kadının birini işten kovarken hem iddialı hem de şefkatli olması olabilir.[9]

Ödüller ve onurlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sandra Bem, araştırması sonucunda birçok ödül aldı. İlki, 1976'da Psikolojiye Erken Kariyer katkısı için Amerikan Psikoloji Derneği Seçkin Bilimsel Ödülü idi. 1977'de Psikolojide Kadınlar Derneği'nin Seçkin Yayın Ödülü'ne layık görüldü ve 1980'de Amerikan Üniversiteli Kadınlar Birliği'nin Genç Bilgin Ödülü'nü aldı (Makosky, 1990). 1995 yılında Amerikan Psikoloji Derneği Genel Psikoloji ve Psikoloji Tarihi Bölümleri tarafından “Psikolojide Seçkin Kadın” seçildi.[10] Bem'in çalışmalarını eleştirenler genellikle teorilerinin politik doğasına ve incelediği materyaldeki nesnelliğine karşı çıktılar.

Eğitim ve kariyer

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bem, şimdi Carnegie-Mellon Üniversitesi olarak bilinen Margaret Morrison Carnegie College'a[11] (1961-1965) katıldı ve psikoloji alanında uzmanlaştı. Danışma merkezi başkanı Bob Morgan'ın onu psikiyatrist olmak için çalışmaya teşvik ettiğini hatırlıyor. Bu, ona ilk kez bu kadar yüksek statülü bir kariyer önerilmişti.[12] Daha sonra 1965'te Michigan Üniversitesi'ne girdi ve burada doktora derecesini aldı. 1968'de gelişim psikolojisinde.[13] Tezi, öncelikle küçük çocuklarla bilişsel işleme ve problem çözmeye odaklandı. Michigan Üniversitesi'ndeki ana etkisi, deneysel psikolog David Birch idi. İlk çalışmaları, küçük çocukların davranışlarına ve onların problem çözme becerilerine ve özdenetim ve talimattan yararlanmaya odaklandı.

Doktora derecesini aldıktan sonra Bem, Carnegie-Mellon'da üç yıl boyunca profesör olarak tam zamanlı kadrolu bir pozisyon aldı ve ardından 1978'e kadar çalıştığı Stanford Üniversitesi'nde çalışmaya başladı. Görev süresi başvurusu reddedildiği için Stanford Üniversitesi'nden ayrıldı. O ve kocası Daryl Bem, 1978'de Cornell Üniversitesi'nde kadrolu öğretim pozisyonlarında görevaldılar ve burada psikoloji profesörü ve kadın çalışmaları programının direktörü oldu.[11][14] Cornell'deyken Bem, 2010'da emekli olana kadar cinsiyet şeması teorisi, cinsellik ve klinik psikoloji üzerine araştırmalara odaklandı[6]

Kişisel hayat

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bem, 22 Haziran 1944'te Pittsburgh, Pensilvanya'da Peter ve Lillian Lipsitz'in oğlu olarak dünyaya geldi. Beverly adında küçük bir kız kardeşi ile işçi sınıfı bir ailede büyüdü. Bem'in her iki ebeveyni de hayatı boyunca çalıştı, bu yüzden o her zaman çalışacağı varsayımıyla büyüdü. Annesi, onu olabileceğinin en iyisi olması için cesaretlendirdi ve "sadece bir ev hanımı olmanın pek arzu edilecek bir şey olmadığını" söyledi.[13]

Bem'in ilk kariyer hedefi, annesi gibi bir sekreter olmak, böylece kendi telefonuna ve masasına sahip olmaktı - babasının hiçbir zaman sahip olmadığı özerklik ve statü sembolleri.[5] Bem, hayatının ilk sekiz yılında işçi sınıfından Yahudi ebeveynleri tarafından devlet destekli bir mahallede büyütüldü. Bem'in çocukluğunda annesi şiddetli bir patlama yaşar ve babasıyla kavga ederek ailesini büyük sıkıntıya sokardı.[11] Annesi, ebeveynlerinin ilişkisinde baskın figürdü ve Bem, çok çalkantılı bir çocukluk geçirdiğini hatırlıyor. Lipsitz, üzgünken aşırı derecede duygusallaşır ve tartışmalar sırasında nesneler fırlatırdı.[15] Bem ayrıca erkeklerle flört etme ve flört etme girişimlerinde oldukça başarısız olduğunu ve bu nedenle hiçbir erkeğin onunla evlenmek istemeyeceği inancını içselleştirdiğini ve bunun kariyer hırslarını sağlamlaştırmasına yardımcı olduğunu belirtti.[5]

Ama sonunda yine bir psikoloji profesörü olan Daryl Bem ile evlendi.[16] İkisi , Carnegie-Mellon Üniversitesi'nde sosyal psikoloji dersini aldığında tanıştı. O sırada 20 yaşındaydı. Başlangıçta kendi kariyeri hakkında endişeleri olduğu için evlenme teklifini reddetti. İkisi daha sonra eşitlikçi bir evlilik üzerinde anlaştılar; bu evlilikte karar verme, ev işleri yapma, birbirlerinin kariyerlerini destekleme ve ebeveynlik görevlerini yerine getirme konusunda - mümkün olduğunca eşit olarak - paylaşmayı kabul ettiler. Bunun üzerine, evliliğe rıza gösterdi.[14] Aylarca çıktıktan sonra ikili 6 Haziran 1965'te evlendi. Bem'in ailesinin çoğu, annesi de dahil olmak üzere, bu Yahudi olmayan bir olay olduğu için düğüne katılmadı ve bu kararı onaylamadılar.[11]

Bems'in birlikte iki çocuğu oldu.[11] Ayrıca bir torunları vardı, Felix Viksne Bem (kızı Emily'nin oğlu). Sonunda ayrı yaşamayı seçseler de, Sandra'nın 20 Mayıs 2014'teki ölümüne kadar evli kaldılar.

Bem'e Alzheimer hastalığı teşhisi kondu ve teşhis konduktan dört yıl sonra ve[17] tedavileri sürdürdükten sonra, 20 Mayıs 2014'te Ithaca'daki evinde intihar ederek öldü.[3] Kocası Daryl, 69 yaşında öldüğünde yanındaydı.

İşler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Polygendered and Ponytailed: The Dilemma of Femininity and the Female Athlete, 2009, Women's Press, Dayna B. Daniels, Gender polarization 16 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Retrieved Aug. 22, 2014, (see page 29) "...Gender polarization can be defined as the organizing principle upon which many cultures and their social institutions have been created...
  2. ^ Bem, S. (1993). Gender polarization. The lenses of gender: transforming the debate on sexual inequality, (pp. 80-82). Binghamton, NY: Vail-Ballou Press.
  3. ^ a b c "Obituary: Sandra Bem / Psychologist, feminist, pioneer in gender roles". Pittsburgh Post-Gazette. 22 Mayıs 2014. 15 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2014.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  4. ^ "Sandra Ruth Lipsitz Bem". Women's Intellectual Contributions to the Study of Mind and Society. Webster.edu. 4 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2012. 
  5. ^ a b c d No Authorship Indicated (1997). "Sandra Lipsitz Bem: Early career award". American Psychologist. 32 (1): 88-91. doi:10.1037/h0078488. 
  6. ^ a b c "Psychologist's Feminist Voices". 25 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2013. 
  7. ^ Bem, S.L. (1981). Gender schema theory; A cognitive account of sex typing, Psychological Review, 88(4), 354-364
  8. ^ "Psychologist Sandra Bem". BE-ME Education. 4 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2012. 
  9. ^ Bem,S.L.(1974). The measure of psychological androgyny. Journal of Counseling and Clinical Psychology, 42(2), 155-162
  10. ^ "Curriculum Vitae" (PDF). Cornell University. 6 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  11. ^ a b c d e [1] 17 Temmuz 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Women’s Intellectual Contributions to the Study of Mind and Society.
  12. ^ No Authorship Indicated (1977). "Sandra Lipsitz Bem: Early career award". American Psychologist. 32 (1): 88-91. doi:10.1037/h0078488. 
  13. ^ a b Parker Makosky, V.,(1990). In, A. O'Connell & W. Felipe Russo (Eds.), Women in psychology: A bio-bibliographic sourcebook,(pp. 30-39). Westport, CT: Greenwood Press Inc.
  14. ^ a b An Unconventional Family. New Haven, CT: Yale University Press. 1998. ISBN 9780300090925.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  15. ^ "Profile of Sandra Bem". Psychology's Feminist Voices Multimedia Internet Archive. 5 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.  Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  16. ^ Nussbaum (May–June 1998). "Does the exotic become erotic?". Lingua Franca. 10 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2011. 
  17. ^ Henig (14 Mayıs 2015). "The Last Day of Her Life". The New York Times. 31 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2015. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sandra_Bem&oldid=32604572" sayfasından alınmıştır