İçeriğe atla

Ruslar

Bağlantıları değiştir
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Başlığın diğer anlamları için Rus (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Ruslar
русские
Önemli nüfusa sahip bölgeler
 Rusya111.016.896 (2010)[1]
 Ukrayna8.334.141 (2001)[2]
 Kazakistan3.512.925 (2020)[3]
 Belarus706.992 (2019)[4]
 ABD3.072.756 (2010)[5]
 Özbekistan750.000 (2017)[6]
 Kırgızistan341.351 (2021)[7]
 Letonya487.250 (2018)[8]
 Estonya322.700 (2021)[9]
 Litvanya141.122 (2021)[10]
 Almanya275.000[11]
 Kanada500.000[12]
 Azerbaycan119.300[13]
 Türkmenistan142.000[14]
 Fransa115.000 [kaynak belirtilmeli]
 Birleşik Krallık150.000
 Arjantin127.000[kaynak belirtilmeli]
 Brezilya100.000[15]
 Tacikistan68.200[16]
 Gürcistan67.671[17]
 Avustralya60.200[18]
 Paraguay55.000[19]
 Küba150.000[20]
 Finlandiya75.000[21]
 Romanya30.000[22]
 Türkiye151.049 (Rus vatandaşı olan)[23]
 Çin15.600[24]
 Bulgaristan15.595[25]
 Ermenistan20.000[26]
 Filipinler12.000
 Polonya17.500[27]
Diller
Rusça
Din
Çoğunluğu: Rus Ortodoks. Belli bir kısım eski inançlara sahiptir. Küçük sayıda Protestan ve Islam azınlığı.
İlgili etnik gruplar
Diğer Doğu Slavları (Belaruslular, Ukraynalılar, Rusinler)

Ruslar (Rusça: русские, russkiye; trl: russkie), genellikle Rusya'da yaşayan Doğu Slav halkı veya bu halkın soyundan olan kimselere denir. Dünya çapında yaklaşık 132 milyon kişi civarında bir nüfusa sahiptirler.

Din

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çoğunlukla Ortodoks Hristiyan ve Moskova merkezli Rus Ortodoks Kilisesi'ne bağlıdırlar. Sayıları az da olsa aralarında eski pagan inançlarını da benimseyen belli bir kesim vardır.

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]
Rus köylü kızları, ellerindeki tabaklarda çeşitli çilekler görülmektedir. (Kirillov yakınında Şeksna Nehri kenar bölgesinde, Vologda Guberniyası, Rus İmparatorluğu)

Rusların ataları erken Orta Çağ zamanlarında Doğu Avrupa Ovası'na göç eden Doğu Slav boylarıdır. Rusların ayrı bir etnik grup olarak ilk kez tanınması 15. yüzyıla rastlar. Bu sıralarda onlara Moskova Çarlığı'nın bölgesel bir güç olarak birleşmesinden dolayı Muskovit Rusları deniliyordu. 17. ve 19. yüzyıllar arasında Sibirya ve Rus Uzak Doğusu'na yerleşen Rus göçebeler sayesinde etnik Rusların yaşama alanı genişledi.

Antik Çağ

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Ruslar (tarihî halk)
Doğu Slavları'nın toprakları, 8.-9. yüzyıl

Modern Rusların ataları esas yurtları bazı akademisyenler tarafından Avrupa'daki en büyük sulak alanlardan biri olan Pripyat Bataklıkları olarak görülen Slav kavimlerine dayanır. Doğu Slavlar Batı Rusya'ya zaman içerisinde iki dalga halinde göç etti: Birinci göç dalgası Kiev'den günümüz Suzdal ve Murom'a ve ikinci göç dalgası ise Polotsk'dan Novgorod ve Rostov'a doğru gerçekleşmiştir. Böylece Doğu Slavlar, 7. yüzyıldan itibaren Batı Rusya'da çoğunluğu oluşturmaya başlamışlardır ve bazı akademisyenlere göre yerli Volga Finlerini yavaşça ancak barışçıl bir biçimde asimile etmişlerdir.

Arkeolojik kalıntıların dışında Doğu Slav tarihini anlatan İlk Vakayiname'nin yazılmaya başlandığı MS 859 yılından önce genel olarak Rusların ataları hakkında çok az şey bilinmektedir. MS 600'de Slavların dilsel olarak güney, batı ve doğu kollarına ayrıldığına inanılıyor.

Orta Çağ

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kievlilerin vaftiz oluşu, Klavdiy Lebedev'in tablosu

Vikingler tarafından yönetilen Kiev Knezliği'nin 862 yılında kuruluşu Rus tarihinin başlangıcı olarak kabul edilir. Staraya Ladoga ve Novgorod İskandinavya'dan gelen göçmenler ile birlikte Slav ve Fin-Ugorlar'ın yeni birliğinin büyük şehirleri oldular. Novgorod prensi Oleg 882 yılında Kiev'i elegeçirdi, böylece Doğu Slavları'nın kuzey ve güney topraklarını tek bir otorite altında birleştirmiş oldu. Devlet, 988 yılında Bizans aracılığıyla Hristiyanlık'ı benimsedi bu gelecek milenyum boyunca Bizans ve Slav kültürlerinin sentezi olan Ortodoks Slav kültürünün başlangıcı oldu. Kiev Rus', kraliyet ailesi arasındaki çekişmeler nedeniyle nihayetinde parçalandı.

13. yüzyıldan sonra Moskova siyasi ve kültürel bir merkez haline geldi. 15. yüzyılın sonunda Moskova, kuzeydoğu ve kuzeybatı Rus prensliklerini birleştirdi ve 1480'de nihayet Moğol boyunduruğunu devirdi. Moskova Knezliği'nin toprakları üzerinde 1547'de Rusya Çarlığı kuruldu.

Modern tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]
Büyükannenin Masalları, Vasily Maksimov

1721 yılında Çar I. Petro, politikalarının Batı Avrupa'ya eğilimli olmasının tersine, Kiev Rus'un tarihi ve kültürel başarıları ile bağdaştırmayı umarak devletini Rus İmparatorluğu olarak yeniden adlandırdı. İmparatorluk şimdi doğuda topraklarını genişleterek Polonya-Litvanya Birliği'nin doğu sınırlarından Pasifik Okyanusu'na dek uzanmaktaydı. Rusya büyük bir güçtü ve Napolyon'a karşı kazanılan zaferden sonra Avrupa'yı domine etti. Köylülerin ayaklanmaları yaygındı ve bu ayaklanmalar sıklıkla şiddetle bastırılıyordu. İmparator II. Aleksandr 1861 yılında köylü serfliğini kaldırdı ancak bu reform çeşitli nedenlerle başarısızlığa uğradı ve devrimci baskılar arttı. Sonraki yıllarda ekonomik ve politik sistemi açmak ve liberalize etmek için 1906-1914 Stolypin reformları, 1906 Rus Anayasası, Devlet Duması gibi reform çabaları oldu ancak İmparatorlar otokratik yönetimlerinden feragat etmeyi reddettiler ve güçlerini paylaşmaya karşı direndiler.

Ekonomik çöküntü, savaş yorgunluğu ve otokratik hükûmet sistemine duyulan hoşnutsuzluk 1917 yılında Rus Devrimi'nin patlak vermesi ile sonuçlandı. Aynı yıl içerisinde Şubat Devrimi ile birlikte çarlık monarşisinin devrilmesi sonrası yönetim ılımlı sosyalistler ve liberallerin oluşturduğu bir koalisyon tarafından yürütülmeye çalışıldı ancak koalisyonun başarısız politikalarını 25 Ekim 1917 tarihinde komünist Bolşeviklerin Ekim Devrimi ile iktidarı ele geçirmesi takip etti. Sovyet Rusya, 1922 yılında Ukrayna SSC, Belarus SSC ve Transkafkasya SFSC ile birlikte Sovyetler Birliği Kuruluş Antlaşması'nı imzalayarak SSCB'nin kuruluşuna imza attı. Sovyetler Birliği İkinci Dünya Savaşı'nın galipleri arasında yer aldı ve bir süper güce dönüşerek Batılı devletler ile Soğuk Savaş olarak bilinen çoğunlukla siyasi ve ekonomik mücadelelere girdi. Bu dönemde Sovyetler Birliği uzaya ilk insan gönderen devlet oldu. 1980'lerin ortalarında Sovyetler Birliği ekonomik ve politik olarak gerilemeye başladı ve nihayetinde dağıldı ve 1991 yılında Rusya Federasyonu kuruldu.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "(2010)". 12 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2016. 
  2. ^ Про кількість та склад населення України за підсумками Всеукраїнського перепису населення 2001 року 2 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Ukraynaca)
  3. ^ [ Қазақстан Республикасы Статистика жөнiндегi агенттiгi https://www.stat.gov.kz/api/getFile/?docId=ESTAT355258 14 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.]
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2022. 
  5. ^ "(2006)". 25 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  6. ^ "(2005)". 11 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  7. ^ "(2014)". 28 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2016. 
  8. ^ "(2018)". 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2019. 
  9. ^ "(2007)". 7 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  10. ^ "(2001)". 16 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  11. ^ "(2003)". 10 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  12. ^ "Multicultural Canada". 18 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  13. ^ "(2009)". 28 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2016. 
  14. ^ "BBC NEWS | Asia-Pacific | Russians left behind in Central Asia". 11 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  15. ^ "(2005)". 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  16. ^ "(2000)". 25 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  17. ^ "(2002 nüfus sayımı)". 13 Kasım 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 24 Eylül 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  19. ^ (2005)
  20. ^ "Créditos". 3 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  21. ^ "(2002 nüfus sayımı)". 24 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  22. ^ "Informatii utile | Agentia Nationala pentru Intreprinderi Mici si Mijlocii". 13 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  23. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2023. 
  24. ^ "(2000 nüfus sayımı)". 28 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  25. ^ "(2001 nüfus sayımı)". 30 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  26. ^ "(2001 nüfus sayımı)" (PDF). 30 Ocak 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Nisan 2008. 
  27. ^ (2002 nüfus sayımı) Główny Urząd Statystyczny 9 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ruslar&oldid=34198649" sayfasından alınmıştır