Şövalye Haçı sahipleri listesi (A)
Şövalye Demir Haçı (Almanca: Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes) veya daha çok bilinen adıyla Şövalye Haçı (Almanca: Ritterkreuz), diğer varyantları ile Nazi Almanyası'nın II. Dünya Savaşı sırasında askerî ve yarı askerî personeline verdiği en üst ödüldü. Şövalye Haçı; savaşta askerlerine başarılı bir şekilde liderlik yapan üst düzey bir komutandan, askerî alanda gösterdiği tek bir cesaret eylemi için düşük rütbeli bir askere kadar, çeşitli nedenler ile ve tüm rütbelere veriliyordu.[1] 30 Eylül 1939'daki ilk sunum ile 17 Haziran 1945'teki son verilme arasında toplam 7.321 farklı ödüllendirme yapıldı.[Not 1] Bu sayı, Şövalye Haçı Sahipleri Derneği'nin (Association of Knight's Cross Recipients; AKCR) kabul ettiği ödüllendirmelere dayalıdır. Ödül, Wehrmacht komutası altındaki üç kuvvetin (Kara Kuvvetleri: Heer, Deniz Kuvvetleri: Kriegsmarine ve Hava Kuvvetleri: Luftwaffe) yanında Waffen-SS, Reichsarbeitsdienst (RAD, Reich İşgücü Hizmeti) ve Volkssturm (Yurt Muhafızları) üyelerine verildi. Buna ek olarak Üçüncü Reich'in müttefiklerinin askerî kuvvetlerinde de 43 Şövalye Haçı sahibi vardı.[3]
Bu maddedeki sahipler Walther-Peer Fellgiebel'in Die Träger des Ritterkreuzes des Eisernen Kreuzes 1939–1945 (Şövalye Demir Haçı'nın Taşıyıcıları 1939-1945) kitabının 1986 yılı baskısında listelenmiştir. Fellgiebel, AKCR'nin eski başkanı ve emir komisyonunun başıydı. Bu kitabın 1996'da yayımlanan ikinci baskısı, bu orijinal olarak listelenen sahiplerden 11'ini listeden kaldıran bir ek ile yayımlandı. Yazar Veit Scherzer, listelenen bu sahiplerin 193'ünün doğruluğu hakkında şüphe duyduğunu belirtti. Bu şüpheli sahiplerin çoğu, II. Dünya Savaşı'nın gidişatının Almanya için kötüleştiği, dolayısıyla da bazı sahip adaylarının onay süreçlerinin tamamlanamayıp çeşitli aşamalarda askıya alındığı 1945 yılında ödüle aday gösterilmişti.[4]
Burada listelenenler, soyadı "A" ile başlayan, Wehrmacht ve Waffen-SS' içerisindeki 118 Şövalye Haçı sahibidir.[5] Fellgiebel'in kendisi bu sahiplerden birisini daha sonra listesinden çıkardı ve Scherzer üçünün doğruluğuna dair şüphelerini belirtti.[6][7] Sahipler soyadlarına göre alfabetik olarak sıralanmıştır. Belirtilen rütbe, sahibin Şövalye Haçı ile ödüllendirildiği andaki rütbesidir.
Arka plan
[değiştir | kaynağı değiştir]Şövalye Haçı ve daha üst sınıfları dört farklı yasa ile tesis edilmişti. Bu yasaların ilki olan 1 Eylül 1939'daki Reichsgesetzblatt I S. 1573, Demir Haç (Eisernes Kreuz), Şövalye Haçı ve Büyük Haç'ı (Großkreuz des Eisernen Kreuzes) kurdu. Yasanın ikinci maddesi, bir askere üst bir sınıf ödül verilmeden önce altındaki tüm sınıfların da verilmesini zorunlu kıldı.[8] Savaş ilerledikçe Şövalye Haçı ile ödüllendirilen askerlerin bazıları gösterdikleri daha üstün çabalar nedeniyle kendilerini diğer sahiplerden ayrı görmeye başladı ve böylece Şövalye Haçı'nın üst bir sınıfı olan Meşe Yaprağı ilaveli Şövalye Haçı (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Eichenlaub) kuruldu. Yaygın olarak Meşe Yaprağı olarak anılan sınıf, 3 Haziran 1940'taki Reichsgesetzblatt I S. 849 yasası üzerine kurulmuştu.[9] 1941'de Şövalye Haçı'nın iki üst sınıfı daha kuruldu. 28 Eylül 1941'deki Reichsgesetzblatt I S. 613 yasası ile Meşe Yaprağı ve Kılıç ilaveli Şövalye Haçı (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Eichenlaub und Schwertern) ve Meşe Yaprağı, Kılıç ve Elmas ilaveli Şövalye Haçı (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit Eichenlaub, Schwertern und Brillanten) tanıtıldı.[10] 1944'ün sonlarına doğru ise, 29 Aralık 1944'teki Reichsgesetzblatt 1945 I S. 11 yasası ile kurulmuş olan Altın Meşe Yaprağı, Kılıç ve Elmas ilaveli Şövalye Haçı (Ritterkreuz des Eisernen Kreuzes mit goldenem Eichenlaub, Schwertern und Brillanten), Şövalye Haçı'nın son ve en üst sınıfı oldu.[11]
Sahipleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Oberkommando der Wehrmacht (Silahlı Kuvvetler Yüksek Kumandanlığı); Heer (kara kuvvetleri), Kriegsmarine (deniz kuvvetleri), Luftwaffe (hava kuvvetleri) ve Waffen-SS için ayrı Şövalye Haçı sahipleri listeleri tuttu. Bu listelerin her birinde, her sahibe benzersiz bir sıra numarası atanıyordu. Bu numaralandırma paradigması, Şövalye Haçı'nın her sınıf için ayrı bir listeye sahip olan daha üst sınıfları için de kullanıldı.[12] Soyadı "A" ile başlayan ve Şövalye Haçı ile ödüllendirilen 118 askerin arasında, 9 asker daha sonra Meşe Yaprağı ilaveli Şövalye Haçı ile de ödüllendirildi ve 11 askere yapılan ödüllendirilmeler, ölümünden sonra anısına yapıldı. Ödüllerin 79'unu Heer, 2'sini Kriegsmarine, 26'sını Luftwaffe ve 11'ini Waffen-SS üyeleri aldı.[5]
Yeşil renk ve (artı), kişinin Şövalye Haçı'nın daha yüksek bir seviyesiyle de ödüllendirildiğini gösterir.
Mor renk ve * (asterisk), kişiye Şövalye Haçı'nın ölümden sonra verildiğini gösterir.
Sarı renk ve ! (ünlem işareti), yazar Walther-Peer Fellgiebel'in kişinin Şövalye Haçı sahipliğinin doğruluğu veya resmiyeti hakkında şüphe duyduğunu gösterir.
Turuncu renk ve ? (soru işareti), yazar Veit Scherzer'in kişinin Şövalye Haçı sahipliğinin doğruluğu veya resmiyeti hakkında şüphe duyduğunu gösterir.
Notlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Devlet başkanı (Staatsoberhaupt) ve Silahlı Kuvvetler Yüksek Kumandanı olarak Hitler'in halefi olan Großadmiral ve Almanya cumhurbaşkanı Karl Dönitz, 11 Mayıs 1945'ten itibaren tüm terfilerin ve ödüllendirilmelerin durdurulmasını emretti. Bu sebeple, rezervler içerisinde bir Oberleutnant zur See olan Georg-Wolfgang Feller'e 17 Haziran 1945'te verilen son Şövalye Haçı, de jure değil bir de facto ödüllendirilmedir.[2]
- ^ Luftwaffe, Heer, Kriegsmarine ve Waffen-SS tarafından kullanılan farklı adlandırma şablonlarının açıklamaları için bknz. Wehrmacht ve Waffen-SS tarafından kullanılan isimlendirmeler
- ^ a b Scherzer'e göre rezervlerin Leutnant'ı ve Staffelkapitän'ı ve 53. Kampfgeschwader Legion Condor Stab'ı teknik memuru[13]
- ^ Scherzer'e göre 1./3. Nahaufklarungsgruppe pilotu ve gözcüsü.[16]
- ^ Parantez içindeki W eki, kişinin bir Feuerwerker (piroteknisyen) olduğunu ifade eder.[18]
- ^ Scherzer'e göre 3./52. Jagdgeschwader.[16]
- ^ Scherzer'e göre soyadı Albrecht-Lemke.[21]
- ^ Scherzer'e göre 6./1. Zerstörergeschwader Staffelkapitän'ı.[21]
- ^ Alman Federal Arşivleri'nde ödüllendirilmeye dair bir kanıt bulunmamaktadır. Willy Albrecht'in ödülü Şövalye Haçı Sahipleri Derneği tarafından asla onaylanmadı. Hangi kanıtların var olduğu ve onu kimin bir Şövalye Haçı sahibi olarak kabul ettiği bilinmiyor.[7]
- ^ Scherzer'e göre 81. Feldersatz Taburu lideri.[21]
- ^ Scherzer'e göre rezervlerin Major'u.[21]
- ^ a b Scherzer'e göre gerçek isim Paul Ammann ve ödülü aldığındaki rütbesi 3./4. Kampfgeschwader General Wever Oberfeldwebel'i, pilotu ve gözcüsü.[24]
- ^ Scherzer'e göre 24 Kasım 1943.[24]
- ^ Askerin adaylığı, Joachim von Amsberg altındaki komutanlarının adaylığı onaylamaması nedeniyle 9 Mayıs 1945'te Heerespersonalamt Außenstelle'sinin komutanı Oberst Goecke tarafından reddedildi. Şövalye Haçı Sahipleri Derneği (AKCR) emir komisyonu 1981'de vakayı inceledi ve şu kararı verdi: "Şövalye Haçı: Evet, 6 Mayıs 1945". Ödüllendirilme tarihi daha sonra Fellgiebel tarafından 9 Mayıs 1945 olarak düzeltildi. Von Amsberg daha sonra AKCR'nin bir üyesi oldu.[7]
- ^ Scherzer'e göre 19. SS Waffen Grenadier Tümeni 'Letonya Nr. 2' Divisionskampfschule'si lideri.[27]
- ^ Scherzer'e före 12./11. (H) Nahaufklärungs-Staffel'de pilot[27]
- ^ Scherzer'e göre 21 Aralık 1942'de.[28]
- ^ Scherzer'e göre 8./77. Sturzkampfgeschwader Staffelkapitän'ı.
- ^ Scherzer'e göre rezervlerin Unteroffizier'i değil normal bir Unteroffizier.[27]
- ^ Scherzer'e göre 3./44. (6. Letonya) SS Waffen Grenadier Alayı müfreze lideri[29]
- ^ Scherzer'e göre 9 Haziran 1944.[29]
- ^ Scherzer'e göre rezervlerin Hauptmann'ı.[31]
- ^ Fellgiebel'e göre, Peter Arent bir sebep sunulmadan listeden çıkarıldı.[6]
- ^ Adolf Ax'ın adaylığında gözden geçirildiği veya kabul edildiği konusunda bir işaret yoktur, bir giriş tarihi bile yazılmamıştır. Aday listesi talebin 28 Nisan 1945'te yapıldığını ifade eder. Adaylık, Heerespersonalamt tarafından 5092 sıra no ile kaydedilmiştir. Verliehene Ritterkreuze (Ödüllendirilmiş Şövalye Haçları) kitabına göre, adaylık 25 Nisan 1945'te Ordu Kurmaylığı Ofisi'ne iletildi. Bu Şövalye Haçı'nın verildiğine dair hiçbir kanıt bulunmamaktadır. Şövalye Haçı Sahipleri Derneği (AKCR) emir komisyonu 1981'de vakayı inceledi ve şu kararı verdi: "Şövalye Haçı: Evet, 9 Mayıs 1945". Ax daha sonra AKCR'nin bir üyesi oldu.[7]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Williamson & Bujeiro 2004, ss. 3-4.
- ^ Fellgiebel 2000, s. 4.
- ^ Fellgiebel 2000, ss. 113-460, 483, 485-487, 492, 494, 498-499, 501, 503, 509.
- ^ Scherzer 2007, ss. 117-186.
- ^ a b Fellgiebel 2000, ss. 113-118.
- ^ a b Fellgiebel 2000, s. 483.
- ^ a b c d e f g Scherzer 2007, s. 117.
- ^ "Reichsgesetzblatt Teil I S. 1573; 1 September 1939". ALEX Österreichische Nationalbibliothek (Almanca). Reichsministerium des Inneren (İçişleri Bakanlığı). 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2008.
- ^ "Reichsgesetzblatt Teil I S. 849; 3 June 1940". ALEX Österreichische Nationalbibliothek (Almanca). Reichsministerium des Inneren (İçişleri Bakanlığı). 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2008.
- ^ "Reichsgesetzblatt Teil I S. 613; 28 September 1941". ALEX Österreichische Nationalbibliothek (Almanca). Reichsministerium des Inneren (İçişleri Bakanlığı). 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2008.
- ^ "Reichsgesetzblatt 1945 I S. 11; 29 December 1944". ALEX Österreichische Nationalbibliothek (Almanca). Reichsministerium des Inneren (İçişleri Bakanlığı). 31 Mart 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2008.
- ^ Fellgiebel 2000, s. 112.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah Scherzer 2007, s. 187.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p Fellgiebel 2000, s. 113.
- ^ Fellgiebel 2000, ss. 113, 492.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am Scherzer 2007, s. 188.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Fellgiebel 2000, s. 114.
- ^ Fellgiebel 2000, s. 29.
- ^ a b c Fellgiebel 2000, ss. 114, 482.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al Scherzer 2007, s. 189.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak Scherzer 2007, s. 190.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q Scherzer 2000, s. 115.
- ^ a b c d e Scherzer 2000, ss. 115, 483.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj Scherzer 2007, s. 191.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Fellgiebel 2000, s. 116.
- ^ a b Fellgiebel 2000, ss. 116, 483.
- ^ a b c d Scherzer 2007, s. 192.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af Scherze 2007, s. 192.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai Scherzer 2007, s. 193.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Fellgiebel 2000, s. 117.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an Scherzer 2007, s. 194.
- ^ Fellgiebel 2000, ss. 117, 483.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj Scherzer 2007, s. 195.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n Fellgiebel 2000, s. 118.
- ^ Fellgiebel 2000, ss. 118, 483.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z Scherzer 2007, s. 196.
- ^ Terry Goldsworthy (2018). The Waffen-SS in Allied Hands Volume One: Personal Accounts from Hitler’s Elite Soldiers (İngilizce). Cambridge Scholars Publishing. s. 214. ISBN 978-1-5275-0851-4. 21 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2021.
- Genel
- Fellgiebel, Walther-Peer (2000) [1986]. Die Träger des Ritterkreuzes des Eisernen Kreuzes 1939–1945 — Die Inhaber der höchsten Auszeichnung des Zweiten Weltkrieges aller Wehrmachtteile (Almanca). Friedberg, Almanya: Podzun-Pallas. ISBN 978-3-7909-0284-6.
- Scherzer, Veit (2007). Die Ritterkreuzträger 1939–1945 Die Inhaber des Ritterkreuzes des Eisernen Kreuzes 1939 von Heer, Luftwaffe, Kriegsmarine, Waffen-SS, Volkssturm sowie mit Deutschland verbündeter Streitkräfte nach den Unterlagen des Bundesarchives (Almanca). Jena, Almanya: Scherzers Militaer-Verlag. ISBN 978-3-938845-17-2.
- Williamson, Gordon; Bujeiro, Ramiro (2004). Knight's Cross and Oak Leaves Recipients 1939–40. Oxford, BK: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84176-641-6.