Recep Peker

Recep Peker 1323-P.44
6. Türkiye başbakanı
Görev süresi 7 Ağustos 1946 - 10 Eylül 1947 (1 yıl, 34 gün)
Cumhurbaşkanı	İsmet İnönü
Yerine geldiği	Şükrü Saraçoğlu
Yerine gelen	Hasan Saka
Türkiye Büyük Millet Meclisi 2., 3., 4., 5., 6., 7. ve 8. Dönem Milletvekili
Görev süresi 11 Ağustos 1923 - 24 Mart 1950
Seçim bölgesi	1923 – Kütahya 1927 – Kütahya 1931 – Kütahya 1935 – Kütahya 1939 – Kütahya 1943 – Kütahya 1946 – İstanbul
Kişisel bilgiler
Doğum	5 Şubat 1889(1889-02-05) İstanbul, Osmanlı Devleti
Ölüm	1 Nisan 1950 (61 yaşında) İstanbul, Türkiye
Defin yeri	Edirnekapı Şehitliği, İstanbul
Partisi	Cumhuriyet Halk Partisi
Hükûmeti	15. Türkiye Hükûmeti
Ödülleri
Askerî hizmeti
Bağlılığı	Osmanlı (1907-1920) Türkiye (1920-1923)
Hizmet yılları	1907-1923
Rütbesi	Binbaşı
Çatışma/savaşları	Trablusgarp Savaşı Balkan Savaşları I. Dünya Savaşı Türk Kurtuluş Savaşı

Recep Peker Mezarı

Mehmet Recep Peker (5 Şubat 1889, İstanbul - 1 Nisan 1950, İstanbul), Türk asker ve siyasetçi.

1931-1936 yılları arasında Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreterliği ve 7 Ağustos 1946 - 10 Eylül 1947 tarihleri arasında da başbakanlık yaptı.

Hayatı

Dağıstan'dan Anadolu'ya göç etmiş bir Lezgi olan Mustafa Bey'in oğludur. Orta öğrenimini Kocamustafapaşa Askeri Rüştiyesi ve İdadisi'nde yaptıktan sonra 1907 yılında Mekteb-i Harbiye'yi bitirdi. 1911 ve 1912 yıllarında Yemen'de ve Trablusgarp Savaşı'nda ve 1912-1913 yıllarında da Balkan Savaşları'nda görev aldı.

I. Dünya Savaşı'nda Makedonya ve Kafkas Cephesi'nde görev aldı. 1919 yılında Erkân-ı Harbiye Mektebi'ni bitirdi. Şubat 1920 tarihinde Türk Kurtuluş Savaşı'na katılmak üzere Anadolu'ya geçti. Binbaşı rütbesi ile 20. Kolordu'da görevlendirildi. 23 Nisan 1920 tarihinde açılan TBMM'nin Genel Sekreterliğine getirildi. 1923 yılında Kütahya Mebusu seçilerek TBMM'ye girdi. Bir süre Hâkimiyet-i Milliye gazetesinin başyazarlığını yaptı.

1924 ve 1925 yılları arasında Dahiliye Vekili olarak görev yaptı. Ayrıca Mübadele, İmar ve İskân Bakanlığı'na vekalet etti. 3. ve 4. İsmet Paşa hükûmetlerinde 1925-1927 yılları arasında Müdafaa-i Milliye Vekilliği ve 1928-1930 yılları arasında da Nafia Vekilliği yaptı. İtalya'daki Benito Mussolini ve Almanya'daki Adolf Hitler rejimlerine yakın bir siyaseti savundu. 1931 yılında Cumhuriyet Halk Fırkası Kâtib-i Umumiliği'ne atandı. 1933 yılında yeniden organize edilen İstanbul Üniversitesi'nde Atatürk tarafından İnkılap Tarihi dersleri vermekle görevlendirildi. 1931-1936 yılları arasında Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk ve Başbakan İsmet İnönü ile birlikte Tek Parti Rejiminin güçlü adamı olarak görüldü.

1936 yılında faşizmi incelemek üzere İtalya'ya gönderildi. Dönüşünde yazdığı ve Başvekil İsmet İnönü tarafından da onaylanarak imzalanan ve TBMM üzerinde bir "Faşist Konsey" kurulmasını öngören rapor, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk tarafından reddedildi ve sürecin devamında kendi CHP'nin "Katib-i Umumi"lik (Genel Sekreterlik) görevinden alındı.

20 Temmuz 1936 tarihinde İsviçre'nin Montreaux kasabasında imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nden sonra, Mustafa Kemal Atatürk'ün Türkiye'nin dış siyasette faşist ülkeler yerine, Birleşik Krallık ve askeri teknolojide ileri diğer demokratik ülkelerle birlikte hareket etmesi gerektiğine inanması Recep Peker'in görevden alınmasının asıl nedeni olarak gösterilir.

Ağustos 1946 tarihinde çok partili dönemin ilk hükûmetini kurdu. Recep Peker'in, Halkevleri'nin yayın organı Ülkü dergisinde çıkan İnkılâp Tarihi ders notları, 1935 yılında İnkılâp Tarihi Dersleri adı ile kitap olarak yayımlandı. 1 Nisan 1950 tarihinde İstanbul'da öldü. Mezarı Edirnekapı Şehitliği'ndedir.

Sinema sanatçısı Faruk Peker'in dedesidir.

Kaynakça

Siyasi görevi
Önce gelen: Şükrü Saracoğlu	6. Türkiye başbakanı 7 Ağustos 1946 - 10 Eylül 1947	Sonra gelen: Hasan Saka
Önce gelen: Ahmet Fikri Tüzer	Türkiye İçişleri Bakanı 17 Ağustos 1942 - 20 Mayıs 1943	Sonra gelen: Hilmi Uran
Önce gelen: Behiç Erkin	Türkiye Bayındırlık Bakanı 15 Ekim 1928 - 27 Eylül 1930	Sonra gelen: Zekai Apaydın
Önce gelen: Fethi Okyar	Türkiye Millî Savunma Bakanı 4 Mart 1925 - 1 Kasım 1927	Sonra gelen: Abdülhalik Renda
Önce gelen: Abdülhalik Renda	Türkiye Maliye Bakanı (vekil) 21 Mayıs 1924 - 22 Kasım 1924	Sonra gelen: Abdülhalik Renda
Önce gelen: Ahmet Ferit Tek	Türkiye İçişleri Bakanı 21 Mayıs 1924 - 5 Ocak 1925	Sonra gelen: Cemil Uybadın
Parti siyasi görevi
Önce gelen: Saffet Arıkan	Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri 10 Mayıs 1931 - 29 Mayıs 1935	Sonra gelen: Şükrü Kaya
Önce gelen: Yeni makam	Cumhuriyet Halk Partisi Genel Sekreteri 11 Eylül 1923 - 21 Mayıs 1924	Sonra gelen: Cemil Uybadın