Reşid Behbudov

Reşid Behbudov
Reşid Behbudov
Genel bilgiler
Doğum	14 Aralık 1915; Tiflis, Rus İmparatorluğu
Ölüm	9 Haziran 1989 (73 yaşında); Moskova, SSCB
Tarzlar	Klasik müzik, Halk müziği
Etkin yıllar	1933-1988

Reşid Mecid oğlu Behbudov (Azerice: Rəşid Məcid oğlu Behbudov; 14 Aralık 1915 - 9 Haziran 1989), Azerbaycanlı Sovyet şarkıcı ve oyuncu.^[1]^[2]

Hayatı

Hanende Mecid Behbudalı oğlunun ailesinde doğdu. Annesi Firuze Hanım, Vekilovlar soyuna mensup idi. Çocuk yaşlarından okul korosuna katılan Behbudov, 1933 yılında Demiryolu Eğitim Okulu'na dahil olmuştur. Eğitimi döneminde öğrenci özfaaliyet orkestrasında çalışmıştır.

Askeri hizmeti sırasında askerî birliğinin solisti olan R. Behbudov, askeri hizmetten sonra Tiflis pop gruplarından birinde solistlik yapıyor ve kısa sürede besteci A. Ayvazyan'ın yönetimindeki Ermenistan Devlet Caz (Jazz) orkestrasında solistliğe başladı. 1930'lu yıllarda Ermenistan Devlet Opera ve Bale Tiyatrosu'nda, klasik operaların koro sahnelerinde solo okuyor. 1939 yılında aynı tiyatronun bandosu ile birlikte Moskova'da Ermenistan sanatları günlerinde yer aldı. 1942 yılında toplulukla birlikte Kırım cephesine yollanır.

1943 yılı sonunda Bakü sinema stüdyolarında Üzeyir Hacıbeyov'un aynı isimli operetinde motifleri temelinde çekilen "Arşın Mal Alan" filminde baş role davet alır. 1945 yılında film yayınlandığında yalnız Azerbaycan'da değil, tüm Sovyetler Birliği'nde büyük popülerlik kazandı. 1946 yılında bu filmdeki Asker rolünden dolayı Reşid Behbudov'a "Stalin Ödülü" verilir.^[3]

1949 yılında Budapeşte'de yapılan Dünya Gençler ve Öğrenciler Festivali'nde sahneye çıktı.

1946 - 1956 yıllarında Azerbaycan Devlet Filarmoniyasının, 1953 - 1960 yılları arasında aralıklarla Mirze Feteli Ahundov adına Azerbaycan Devlet Opera ve Bale Tiyatrosunun solisti, 1957-1959 yılları arasında Azerbaycan Devlet Konser birliğinin organizatörü ve Başkanı olmuştur. 1966 yılından müzik ve pop sanatının caz, bale, pandomima gibi çeşitli tarzlarını organik biçimde birleştiren Azerbaycan Devlet Şarkı Tiyatrosunu düzenlemiş ve ömrünün sonuna kadar onun solisti ve sanat rehberi olmuştur.

Azerbaycan Türkçesi, Bengalce, Farsça, Hintçe, Rusça, Anadolu Türkçesi ve Urduca gibi birçok dilde şarkı söylerdi. Arjantin, Arnavutluk, Belçika, Birleşik Krallık, Çin, Etiyopya, Finlandiya, Hindistan, Irak, İran, Şili ve Türkiye gibi birçok ülkeyi turlayıp sahne aldı. Türkiye'de ilk konserleri 1961 yılında kemancı Azad Aliyev ile Ankara ve İstanbul'da gerçekleşti. Sovyetler Birliği'nde sahneye mikrofonsuz çıkıp şarkı söylemesiyle bilinirdi.^[4]

Tüm Sovyet cumhuriyetleri ile birlikte Arjantin, Bulgaristan, Belçika, Şili, Çin, Etiyopya, Finlandiya, Hindistan, İran, Irak, İtalya, Mısır, Türkiye gibi birçok ülkeyi turlayıp sahne alan R. Behbudov, Azerbaycan halk türkülerinin ve Azerbaycan bestecilerinin vokal eserlerinin yabancı ülkelerde popülerleşmesinde çok büyük rol oynadı. Türkiye'de ilk konseri, 1961 yılında kemancı Azad Aliyev ile Ankara ve İstanbul'da gerçekleşti. Sovyetler Birliği'nde sahneye mikrofonsuz çıkıp şarkı söylemesiyle bilinirdi.

R. Behbudov Hindistan'a ziyareti hakkında "Uzak Hindistan'da" kitabını yazmıştır. 1959 yılında kendisine SSCB Halk sanatçısı, 1980 yılında Sosyalist Emek Kahramanı unvanı verilmiştir. Sanatçı, 9 Haziran 1989'da Moskova şehrinde ölmüştür.

Kızı Reşide Reşit babasının yolunu sürdürüyor.^[5]^[6]

Yapıtları

Aylı Gecələr (Aylı Geceler)
Alagöz (Ela Göz)
Anacan, Dostum Evlənir (Anacığım, dostum evleniyor)
Ayrılıq (Ayrılık)
Azərbaycan (Azerbaycan)
Bakı Haqqında Mahnı (Bakü Hakkında Şarkı)
Bakının Ulduzları (Bakü'nün Yıldızları)
Əlvida (Elveda)
Evləri Var Xana Xana (Evleri Var Hane Hane)
Əziz Şəhər (Aziz Şehir)
Gəlmədin (Gelmedin)
Gül Oğlan
Halvacı
Həzin Mahnı (Hazin Şarkı)
Idet Vesna Po Apsheronu(Bahar Abşeronda)
Canım Bakı (Canım Bakü)
Hardadır O Yar (Nerdedir O Yar)
Bakı 1 (Bakü 1)
Bakı 2 (Bakü 2)
Ey Sevincim
Gözəl Paytaxt (Güzel Payitaht/Başkent)
Ana
Azərbaycanım (Azerbaycan'ım)
Əhdimi İnan Var (Ahdime/Yeminime İnan, Var)
Allegro (Original)
Amor Por Ti
Ariozo Lenskoqo
Asker'in mahnısı/aryası (Üzeyir Hacıbeyov'un "Arşın Mal Alan" operasından)
Rudolf'ün mahnısı/aryası
Azərbaycan 2 (Azerbaycan 2)
Badamlı (Bademli)
Bahar Sənsiz
Balaşın mahnısı/aryası
Bayatılar (Bayatiler)
Cvetok Ispanil
Djorona
Firuzə (Firuze)
Galalı
Gözəlim Sənsən (Güzelim Sensin)
Gülə Bilməz Bahar Sənsiz (Gülebilmez/gülemez Bahar Sensiz)
İlk Görüş
Kəklik
Üzüyümün Qaşı (Yüzüğümün Kaşı)
Vals
Can Bakı (Canım Bakü)
Avara (Avare)
Can Oyna
Əziz Surat (Aziz Surat)
İnsan
Küçələrə Su Səpmişəm (Sokaklara Su Serpmişim)
Lalələr
Lebu-leb
Qızıl Üzük (Altın Yüzük)
Romeo Mənim Qonşumdur (Romeo Benim Komşumdur)
Sənsiz
Sevgi Mahnısı (Sevgi Şarkısı)
Sevgilim
Yadıma Sən Düşərsən (Yadıma Sen Düşersin)

Anısına

2016 yılında, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'deki Reşid Behbudov Caddesi üzerinde, Reşid Behbudov'un onuruna adlandırılan Devlet Şarkı Tiyatrosu önünde sanatçının anıtı açılmıştır.^[7]

Kaynakça

^ "TRT Avaz resmi kanalı /Adriyatik'ten Çin'e Tarih Yazanlar belgesel programı". 9 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2021.
^ Sadie, Stanley (2021). The new Grove dictionary of music and musicians (5. bas.). New York: Grove. ISBN 978-0195170672.
^ "IMDb'de Rashid Behbudov". 23 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2021.
^ "Açık Radyo, Babil'den Sonra program konusu". 9 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2021.
^ "WIKIDATA'da Rashid Behbudov". 20 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2021.
^ "Azerbaycan Devlet Tercüme Merkezi / Reşit Behbudov'un Nağme Dolu Yüreği". 10 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2021.
^ "President Ilham Aliyev unveiled monument to world-renowned singer Rashid Behbudov VIDEO" (İngilizce). Azerbaycan Devlet Haber Ajansı. 4 Ekim 2016. 10 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2022.

[1] "TRT Avaz resmi kanalı /Adriyatik'ten Çin'e Tarih Yazanlar belgesel programı". 9 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2021.

[grove-2] Sadie, Stanley (2021). The new Grove dictionary of music and musicians (5. bas.). New York: Grove. ISBN 978-0195170672.

[3] "IMDb'de Rashid Behbudov". 23 Mayıs 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2021.

[4] "Açık Radyo, Babil'den Sonra program konusu". 9 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2021.

[5] "WIKIDATA'da Rashid Behbudov". 20 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2021.

[6] "Azerbaycan Devlet Tercüme Merkezi / Reşit Behbudov'un Nağme Dolu Yüreği". 10 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2021.

[7] "President Ilham Aliyev unveiled monument to world-renowned singer Rashid Behbudov VIDEO" (İngilizce). Azerbaycan Devlet Haber Ajansı. 4 Ekim 2016. 10 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]