İçeriğe atla

Prothonotary

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Prothonotary kelimesi 1447 yılından beri "Bir mahkemenin baş katibi" olarak İngilizcede kullanımdadır. Yunanca protonotarios "ilk yazman" dan prothonotarius (yaklaşık 400), köken itibarı ile Bizans İmparatorluğu sarayı yazmanları kurulu başı, Yunanca Grekçeπρῶτος protos "ilk" Latince notarius ("noter"); -h- harfi orta Latincede ortaya çıkmıştır. Unvan, yüksek dereceli bir hukuk görevlisi için kullanılır.

Bizans kullanımı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Prōtonotarios (Yunancaπρωτονοτάριος), gene notarioi'nun proedros'u ya da primikērios'u makamı orta Bizans (7 ile 10. yüzyıl arası) idaresinde birçok idari bölümde notarioi iş grubunun başı olarak mevcuttur. İmparatorluk notarioi'ların (sarayın sekreterleri), çeşitli sekreta'ların ya da logothesia'ların (hükûmet bakanları) prōtonotarioi'larının olduğu kadar her thema ya da vilayetinde vardı.[1] Taşra kullanımı erken 9. yüzyılda ortaya çıkmış ve doğrudan yönetici generalin (stratēgos) altında vilayetin baş sivil memuru olarak görev yapmıştır. Başlıca idari ve mali (tipik olarak Sakellion'nun maliye bakanına aittiler) işlerden sorumluydular ve ayrıca thema ordusunun hazırlık tedarikinden sorumluydular. Makam themata ve logothesia ile beraber 11.ve 12. yüzyıllardan sonra ortadan kalkmış olmasına rağmen imparatorun baş sekreteri olarak görev yapan tek bir prōtonotarios izleri Paleologos Hanedanı'na kadar görülür.[1]

Birleşik Devletler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Birleşik Devletler'de bu terim yaygın şekilde kullanılırdı, sadece Pensilvanya ve Delaware mahkemelerinde hala mahkemelerin baş katibine "prothonotaries" denilerek kullanılmaktadır.

Pennsylvania yüksek mahkemesi Harrisburg'da bulunan prothonotary rolüne ek olarak, iki prothonotaries yardımcısı bulundurur, birisi Philadelphia ve diğeri Pittsburgh'da. ABD başkanı Harry S Truman 1948 yılındaki kampanyasının Pittsburgh durağında bir prothonotary ona tanıştırılmıştır. "Prothonotary" terimini ilk duyduğunda tepkisinin "What the hell is a prothonotary?" (İngilizce prothonotary'de ne halttır?) olduğuna dair söylentiler vardır.[2]

  1. ^ a b * Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. s. 1746. ISBN 0-19-504652-8. 
  2. ^ Harry S Truman hakkındaki hikâye aşağıdaki kaynaklarda tekrar edilmiştir:
  •  Bu madde şu anda kamu malı olan yayından metin içerir:  Herbermann, Charles, (Ed.) (1913). "makale adı gerekli". Katolik Ansiklopedi (İngilizce). New York: Robert Appleton Company.makale adı gerekli&rft.btitle=Katolik Ansiklopedi&rft.place=New York&rft.pub=Robert Appleton Company&rft.date=1913&rfr_id=info:sid/tr.wikipedia.org:Prothonotary" class="Z3988"> 
  • EtymologyOnLine 10 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.