Pletzl

Pletzl (Yidiş: פלעצל, anlam: "küçük yer") Paris'in 4. arrondissement'inde bulunan Yahudi çeyreğidir. Place Saint-Paul ve çevresine, 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başında göçmenlerle artan Yahudi nüfusu sebebiyle Yidiş dilinde "küçük yer" anlamına gelen gayri resmi bir isim olan Pletzl denir. 13. yüzyılda evlerinden kovulan Parisli Yahudiler Le Marais'e yerleştiler. (Le Marais zamanında şehir duvarlarının dışında kalıyordu.) Zaman içinde Doğu Avrupa ve Kuzey Afrika'dan gelen göçlerle cemaat mozaikleşip kültürel açıdan zenginleşti. Bölgedeki sinagoglar, kasap dükkânları, Yahudi şarküterileri ve falafel dükkânları yerel halkın sosyal ve kültürel dokusunu karakterize eder.

Cemaatin en karanlık dönemi II. Dünya Savaşında Nazilerle işbirliği yapan Vichy Fransası zamanıdır. Bu dönemde Yahudiler evlerinden zorla alınıp toplama kamplarına yerleştirildiler. Bugün ise cemaat aşırı dindardır ve biri art nouveau stilinde olmak üzere bölgedeki üç sinagogdan birine giderler.

Neden Pletzl?

Bir zaman önce Paris şehrince Rue des Rosiers ve Rue Ferdinand Duval sokaklarının birleştiği köşede asılan plakette Yahudi çeyreğinin neden "Pletzl" olarak bilindiği şöyle açıklanır:

Zulümden kaçan Aşkenaz Yahudileri 1881'de Paris'e yerleşti. Halihazırda Marias'a yerleşmiş dindaşlarını buldular. 1900'e kadar altı bin kişi Romanya, Rusya ve Avusturya-Macaristan'dan geldi; I. Dünya Savaşı'nın ardından bin sekiz yüz kişi daha geldi. Rue des Écouffes, Rue Ferdinand Duval (1900'e kadar Rue des Juifs, "Yahudi Sokağı" olarak bilinirdi) ve Rue des Rosiers'a yerleşti; yeni cemaat kurup Yidiş dilinde "küçük yer" anlamına gelen "pletzl" adını verdiler ve École Israelite du Travail (İsrail Ticaret Okulu)'i 4B Rue des Rosiers'da kurdular. Cemaatin hayat öyküsü Roger Ikor'un Les Eaux Mêlées ("Kızgın Sular") adlı eserinde anlatılır, [Bu eserle 1955'te Prix Goncourt ödülünü kazandı]. Cemaatin yarısından fazlası toplama kamplarında yok oldu.