İçeriğe atla

Patricia Goldman-Rakic

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Patricia Goldman-Rakic
Doğum22 Nisan 1937
Salem, Massachusetts, ABD
Ölüm31 Temmuz 2003
Hamden, Connecticut, ABD
VatandaşlıkABD
EğitimVassar College, Kaliforniya Üniversitesi, Los Angeles
Kariyeri
DalıNörobilim, Nöropsikoloji
Çalıştığı kurumlarYale Üniversitesi
Doktora
danışmanı		Wendell Jeffrey

Patricia Goldman-Rakic (/rəˈkiːʃ/ rə-KEESH-' ; doğum: Patricia Shoer, 22 Nisan 1937 - 31 Temmuz 2003) Yale Üniversitesi Tıp Fakütesinde nörobilim, nöroloji, psikiyatri ve psikoloji profesörü.[1] Prefrontal korteks ve çalışma belleğiyle ilgili çokdisiplinli araştırmalara öncülük etmiştir.[2]

Hayatı ve eğitimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Patricia Shoer, Salem, Massachusetts'te doğdu.[3] Babası Irving Shoer, Letonyalı iki göçmenin oğlu ve annesi Jenny Pearl, bir Rus göçmenidir. Patricia Shoer, Massachusetts, Peabody'de büyüdü ve Peabody Lisesi'nde öğrenim gördü.[4] Goldman-Rakic lisans derecesini nörobiyoloji alanında yüksek onurla 1959'da Vassar College'dan ve doktorasını 1963'te deneysel Gelişim Psikolojisi alanında Los Angeles'taki Kaliforniya Üniversitesi'nden aldı.[5][6]

Goldman-Rakic, UCLA ve New York Üniversitesi'ndeki doktora sonrası pozisyonlarının ardından Ulusal Ruh Sağlığı Enstitüsü'nde (National Institute of Mental Health) önce nöropsikoloji alanında, daha sonra 1965-1979 yılları arasında Gelişimsel Nörobiyoloji Başkanı olarak çalıştı.[5][7] 1979'da Yale Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde çalışmaya başladı ve ölümüne kadar burada kaldı. Nörobiyoloji bölümünde Eugene Higgins nörobilim profesörüydü ve aynı zamanda psikiyatri, nöroloji ve psikoloji bölümlerinde ortak görevlendirmeleri bulunuyordu.[8][9][10] 1988'de, Yale Üniversitesi'nde Nörobilim Araştırmaları Merkezi'ni (Center for Neuroscience Research) kurmak için beş yıllık, 6 milyon dolar değerinde bir hibe aldı.[11]

Araştırmaları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Goldman-Rakic, prefrontal korteksin devrelerini ve çalışma belleğiyle ilişkisini keşfeden ve tanımlayan ilk kişidir. Daha önce bilim insanları, prefrontal korteksin yüksek bilişsel işlevlerinin bilimsel çalışmanın kapsamı dışında olduğunu düşünüyorlardı. Goldman-Rakic'in araştırmaları, duyusal korteksleri incelemek için kullanılan yöntemlerin en yüksek dereceli prefrontal kortikal alanlara da uyarlanabileceğini gösterdi ve bu, yüksek bilişsel işlevlerin de devre temelli olduğunu öne sürdü.[12] Goldman-Rakic'in izinde bilim insanları, daha yüksek bilişsel işlevlerin ve şizofreni, Alzheimer hastalığı, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), serebral palsi, Parkinson hastalığı ve demans gibi bozuklukların nörobiyolojik temellerini daha iyi anlamaya başladılar. Goldman-Rakic, çalışma belleğini biyokimyasal, elektrofizyolojik, farmakolojik, anatomik ve davranışsal teknikler uygulayarak multidisipliner yaklaşımla inceledi.[1] Prefrontal kortikal fonksiyon üzerindeki dopamin etkileri üzerine ilk çalışmalara; şizofreni, DEHB ve Parkinson hastalığını anlama yolundaki kritik araştırmalara öncülük etti. Kadın bilim insanlarına rehberlik etmedeki özel rolü de dahil olmak üzere, hayatı boyunca yaptığı çalışmaların bir incelemesi Neuron'da bulunabilir.[13]

Goldman-Rakic, 300'den fazla bilimsel makalenin eş yazarlığını ve 3 kitabın editörlüğünü yaptı.[4] Eşi Dr. Pasko Rakic ile, Oxford Press'in özel bir yayını olan Cerebral Cortex Journal'ı 21 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. kurdu. Kariyerinin başlarında, erken gelişimde beynin kendini onarma kapasitesini inceledi ve bu fenomeni incelemek için radyoaktif izleyicileri kullanan ilk kişilerden biri oldu.[14]

Araştırmalarında mikroelektrot kayıt kullandı ve belleğin frontal lob tarafından kontrol edilmediğini savunan geleneksel düşünceye meydan okudu. Çalışma belleğinin, uzun süreli bellekten farklı, kendine ait bir yapısı olduğunu ileri sürdü.[15]

Ölümü

[değiştir | kaynağı değiştir]

29 Temmuz 2003'te Goldman-Rakic'e, Hamden, Connecticut'ta bir caddenin karşısına geçtiği esnada bir araba çarptı. İki gün sonra, 31 Temmuz'da Yale-New Haven Hastanesi'nde öldü[8] ve Grove Street Mezarlığı'na gömüldü.[1]

Goldman-Rakic'in anısının yaşatılması ve beynin frontal lobu üzerine yaptığı keşiflerin kutlanması amacıyla Constance ve Stephen Lieber tarafından Goldman-Rakic Bilişsel Nörobilimde Üstün Başarı Ödülü başlatılmıştır. Bu ödül her yıl psikiyatristlerden moleküler nörobilimcilere kadar biliş çalışmalarına önemli katkılarda bulunmuş seçkin bilim insanlarına verilmektedir. Ödül 40.000 dolar değerindedir ve kazananlar New York'ta düzenlenen yıllık Uluslararası Ödül Yemeği'nde onurlandırılır.[16]

Onurlar ve ödüller

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • George Peabody Ödülü (1954)[17]
  • Ulusal Ruh Sağlığı Enstitüsü (National Institute of Mental Health) hibesi (1980–2000)
  • W. Alden Spencer Ödülü, Columbia Üniversitesi (1982)
  • Krieg Kortikal Keşif Ödülü, Cajal Club (1989)
  • Ulusal Bilimler Akademisi'ne seçildi (1990)
  • Fyssen Vakfı Nörobilim Ödülü (1990)
  • NIMH Başarı Ödülü (1990)
  • Lieber Ödülü, National Alliance for Research on Schizophrenia and Depression (1991)
  • Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi'ne seçildi (1991)
  • Robert J. ve Claire Pasarow Vakfı Medikal Araştırma Ödülü (1993)
  • John P. McGovern Davranış Bilimleri Ödülü (American Association for the Advancement of Science) (1993)[18]
  • Karl Lashley Ödülü, Amerikan Felsefe Topluluğu (1996)
  • Ariëns Kappers Madalyası, Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences (1996)
  • Fahri doktora, Utrecht Üniversitesi (2000)
  • Ralph Gerard Ödülü, Society for Neuroscience (2002)
  • Bilime Üstün Katkı Altın Madalyası, American Psychological Association (2002)
  • Fahri derece, Edinburgh Üniversitesi St. Andrews College[19]
  • Connecticut Kadınlar Onur Listesi, Bilim ve Sağlık kategorisine seçildi (Women's Hall of Fame, Science & Healthy category) (2008)[20]

Goldman-Rakic aynı zamanda 1989-1990 yılları arasında Nörobilim Derneği'nin (Society for Neuroscience) 20 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. başkanlığını yapmıştır. Amerikan Psikoloji Derneği'nin 28 Ekim 1996 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (fellow) üyesiydi.[1][7]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c d "In Memoriam: Patricia Goldman-Rakic, Preeminent Yale Neuroscientist who Made Groundbreaking Discoveries in Working Memory and Explored the Brain's Frontal Lobe". Yale News. 1 Ağustos 2003. 6 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2013.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "yalenews" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  2. ^ "Renowned neuroscientist Patricia Goldman-Rakic dies". Yale Bulletin and Calendar. 32 (1). 29 Ağustos 2003. 16 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2013. 
  3. ^ McFadden (4 Ağustos 2003). "Patricia S. Goldman-Rakic, Neuroscientist, Dies at 66". The New York Times. 18 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2019. 
  4. ^ a b "Patricia Goldman-Rakic". 19 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2019.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: ":0" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  5. ^ a b "Patricia Goldman-Rakic", Newsmakers, Issue 4. Gale Group, 2002. Reproduced in Biography Resource Center. Farmington Hills, Mich.: Thomson Gale. 2007. http://galenet.galegroup.com/servlet/BioRC 25 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "gale" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  6. ^ Fuster (2003). "Patricia Goldman-Rakic 1937–2003". Nature Neuroscience. 6 (10): 1015. doi:10.1038/nn1003-1015. 
  7. ^ a b "Patricia Goldman-Rakic". www.nasonline.org. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2020.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Patricia Goldman-Rakic" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  8. ^ a b Dawson (2003). "Patricia Goldman-Rakic dies: Sudden death of multidisciplinary trailblazer in frontal lobe studies shocks the world of neuroscience". 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2022.  Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "dawson" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
  9. ^ Arnsten (2013). "The Neurobiology of Thought: The Groundbreaking Discoveries of Patricia Goldman-Rakic 1937-2003". Cerebral Cortex. 23 (10): 2269-81. doi:10.1093/cercor/bht195. PMC 3767966 $2. PMID 23926115. 
  10. ^ Aghajanian (2003). "Patricia Goldman-Rakic, 1937–2003". Neuropsychopharmacology. 28 (12): 2218. doi:10.1038/sj.npp.1300325. 
  11. ^ "April Thompson" (PDF). Vassar. 18 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2022. 
  12. ^ Goldman-Rakic PS (1995). "Cellular basis of working memory". Neuron. 14 (3): 447-485. doi:10.1016/0896-6273(95)90304-6. PMID 7695894. 
  13. ^ Arnsten Af (2003). "Patricia Goldman-Rakic: A Remembrance". Neuron. 40 (3): 465-70. doi:10.1016/s0896-6273(03)00685-8. 
  14. ^ Aghajanian (2003). "Patricia Goldman-Rakic, 1937–2003". Neuropsychopharmacology. 28 (12): 2218. doi:10.1038/sj.npp.1300325. 
  15. ^ "Neuroscience" (PDF). In Sage Publications. 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  16. ^ "Goldman-Rakic Prize for Outstanding Achievement in Cognitive Neuroscience". 31 Mart 2017. 6 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  17. ^ https://www.encyclopedia.com/science/dictionaries-thesauruses-pictures-and-press-releases/goldman-rakic-patricia-shoer 23 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Şablon:Bare URL inline
  18. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2022. 
  19. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2022. 
  20. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2022. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Patricia_Goldman-Rakic&oldid=30997948" sayfasından alınmıştır