Oy vey
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Mart 2023) |
Oy vey (Yidiş: אױ װײ) dehşet veya öfkeyi ifade eden Yidiş bir ifadedir. Ayrıca oy vay, oy veh veya oi vey olarak yazılır ve genellikle oy olarak kısaltılır, ifade "vah vah vah!" veya "vay halime!" anlamına gelir. İbranice karşılığı "oy vavoy"dur (İbranice: אוי ואבוי, ój vavój).[1][2]
Türeyiş
[değiştir | kaynağı değiştir]Etimolog Douglas Harper'a göre bu ifade Yidiş'ten türetilmiştir ve Cermen kökenlidir.[3] Almanca ve Felemenkçede "uff/ay" anlamına gelen au! ve İngilizce woe kelimesi ile eş asıllı olan Almanca Weh kelimesini (ayrıca Felemenkçede wee acı anlamına gelir) birleştiren o weh veya auweh ile eş asıllıdır. Bu ifade, Danca ve İsveççede daha eski bir ifade olan oh ve ve Fransa'nın Montbéliard bölgesinde benzer bir anlamla kullanılan oy wah ile de ilişkilidir. Latince karşılığı "heu, vae!"dir; ama daha standart bir ifade o, me miserum veya heu, me miserum'dur.
Chabad.org'a göre, Yidiş ifadenin kökeni için alternatif bir teori, "oy" un İncil İbranicesi'nden geldiği ve "vey" in onun Aramice eşdeğeri olduğudur.[1] Alternatif olarak İncil İbranicesinde [4] אוי, הוי veya הו ve Aramice'de ווי, וי, ואי ve ויא olarak yazılır.[5] Terim, Amos 5:16'da הו הו ve Targum Pseudo-Jonathan'da aynı sayılı ayette וי וי olarak ara sıra ikilenir, ancak iki versiyon hiçbir zaman klasik olarak birleştirilmemiştir.
Önemi
[değiştir | kaynağı değiştir]İfade genellikle basitçe oy olarak kısaltılır veya oy vey iz mir ("Ah, vay halime") şeklinde uzatılır.[6] Daha uzun olan hali bazen daha Cermen şekliyle oy vey ist mir olarak bulunur.[7][8] İfadeyi uzatmanın ana amacı veya etkisi genellikle dramatiktir, "kozmik bir ah" gibi bir şeydir.[6][9] Görsel antropolog Penny Wolin'e göre Oy, yalnızca sıradan bir sözcük değildir, bütün bir dünya görüşünü ifade etmektedir.[10] Anlamı, mazel tov'un yaklaşık olarak tersidir.[6] İlgili bir ifade, benzer bir anlama sahip olabilen veya aynı zamanda şok veya şaşkınlığı ifade edebilen "oy gevalt"tır.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Yidiş kökenli İngilizce kelimelerin listesi
- Benzer bir İngiliz İngilizcesi ünlemi olan Oi, aynı zamanda daha eski Avrupa kökenlerine sahip olduğu söylenir
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "What Does Oy Vey Mean?". Chabad.org. 13 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2013.
- ^ See Proverbs 23:29, where King Solomon asks, "To whom is oy and to whom is avoy?"
- ^ "Oy". Douglas Harper Online Etymology Dictionary. 25 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2011.
- ^ "Brown-Driver-Briggs Hebrew and English Lexicon". 19 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
- ^ "A Dictionary of the Targumim, the Talmud Bavli and Yerushalmi, and the Midrashic Literature". 16 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2020.
- ^ a b c Stevens, Payson et al. Meshuggenary: Celebrating the World of Yiddish, p. 34 (Simon and Schuster 2002).
- ^ Rozakis, Laurie. The Portable Jewish Mother, p. 274 (Adams Media 2007).
- ^ Kaplan, Alice. French Lessons: A Memoir, p. 5 (University of Chicago Press 1994).
- ^ Jacobs, Meredith. The Modern Jewish Mom's Guide to Shabbat, p. 229 (HarperCollins 2007).
- ^ Wolin, Penny. The Jews of Wyoming: Fringe of the Diaspora, p. 196 (Crazy Woman Creek Press 2000).
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Vikisözlük'te Oy vey ile ilgili tanım bulabilirsiniz.