Canlı
Canlı ya da organizma, biyoloji ve ekolojide fonksiyonlarını yaşama mümkün olduğunca uyum sağlayarak sürdürebilen basit yapı moleküllerinin veya karmaşık organ sistemlerinin bir araya gelmesiyle oluşan varlıklar için kullanılan bir kavramdır.
Canlılar çevreye uyum sağlama, üreme ve kalıtım gibi ortak özelliklere sahip doğal varlıklar grubunun ve yaşamın temel ögeleridir.
Köken bilimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Canlı sözcüğü Farsçadan Türkçeye geçmiş olan[1] "can" sözcüğünden türemiştir. "Can" yaşama, yaşam anlamındadır. Buna sahip olanlar ise canlıdır, yani "yaşayan"dır.[1] Organizma ise araç/alet anlamındaki Yunanca "ὄργανον (organon)" sözcüğünden gelir.
Canlıların sınıflandırılması
[değiştir | kaynağı değiştir]Evrende birçok canlı vardır ve bilim insanlarının bunların her birini tek tek incelemesi mümkün değildir. Bu yüzden canlılar sınıflara ayrılır. Canlıların belirli özellikleri göz önüne alınarak yapılan gruplandırmaya taksonomi (sınıflandırma) veya biyosistematik denir. Sınıflandırmayı inceleyen bilim dalına sistematik (taksonomi) denir. Canlılar, temel olarak altı grupta sınıflandırılır:
Canlıların ortak özellikleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Hücresel yapı
- Metabolizma
- Homeostazi (iç denge)
- Beslenme
- Solunum
- Boşaltım
- Dolaşım
- Büyüme ve Gelişme
- Çoğalma (Üreme, replikasyon)
- Çevresel uyarılara tepki
- Adaptasyon
- Ölüm
Her canlıda bu özelliklerin hepsi ya da bir kısmı görülmektedir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- BBCNews 10 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yaşam ağacı21 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
