Mezozoyik

Mezozoyik
Mezozoyik
251,902 ± 0,024 - 66,0 myö Had'n Arkeen Proterozoyik Fa.
Kronoloji
−260 — – −240 — – −220 — – −200 — – −180 — – −160 — – −140 — – −120 — – −100 — – −80 — – −60 —	F ; a ; n ; e ; r ; o ; z ; o ; y ; i ; k Paleozoyik M; e; z; o; z; o; y; i; k Senozoyik Triyas Jura Kretase
	Mezozoyik'te yaşanan ana olayların yaklaşık bir kronolojisi.; Eksen ölçeği: milyon yıl önce.;
Etimoloji
Diğer telaffuz(lar)	Mezozoik
Takma ad(lar)	Sürüngenler Çağı, İğne Yapraklılar Çağı
Kullanım bilgisi
Gök cismi	Dünya
Bölgesel kullanım	Küresel (ICS)
Kullanılan zaman çizelgesi	ICS Zaman Cetveli
Tanım
Kronolojik birim	Zaman
Stratigrafik birim	Eratem
Zaman aralığının resmîyeti	Resmî
Alt sınırını belirleyen	Bir konodont olan Hindeodus parvus'un ilk ortaya çıkışı
Alt sınır KSKN	Meishan, Zhejiang, Çin; 31°04′47″N 119°42′21″E / 31.0798°K 119.7058°D
KSKN onayı	2001
Üst sınırını belirleyen	Büyük bir göktaşı çarpması ve akabinde K-Pj yok oluşuyla ilişkili, iridyum açısından zengin bir jeolojik katman.
Üst sınır KSKN	El Kâf Bölümü, El Kâf, Tunus; 36°09′13″N 8°38′55″E / 36.1537°K 8.6486°D
KSKN onayı	1991
Atmosfer ve iklim verileri

Mezozoyik Zaman,^[1] Triyas, Jura ve Kretase Dönemi'ni kapsayan, günümüzden yaklaşık 252 milyon yıl öncesinden 66 milyon yıl öncesine kadarlık süreyi kapsayan, yerküre tarihindeki sondan bir önceki jeolojik zamandır. Dinozorlar gibi arkozor sürüngenlerinin baskınlığı; bol miktarda açık tohumlu bitki ve eğrelti otları; sıcak bir sera iklimi; ve Pangea'nın tektonik olarak parçalanması gibi olaylar ve koşullar, Mezozoyik Zaman'ı diğer jeolojik zamanlardan ayırır. Mezozoyik, Fanerozoyik'in ikinci zamanı olup karmaşık canlıların evrimleşmesinden sonra gelen üç zamanın (Paleozoyik, Mezozoyik ve Senozoyik) ortasında yer alır.

Mezozoyik, yerküre tarihinin iyi belgelenmiş en büyük kitlesel yok oluşu olan Permiyen-Triyas yok oluşunun ardından başladı ve kuş harici dinozorlar, teruzorlar, mosasaurlar ve plesiosaurların da bulunduğu bir başka kitlesel yok oluş olan Kretase-Paleojen yok oluşuyla sona erdi. Mezozoyik, kayda değer tektonik, iklimsel ve evrimsel faaliyetlerin gerçekleştiği bir zamandı. Bu jeolojik zamanda, süperkıta Pangea, Mezozoyik'ten sonra gelen zamanda mevcut konumlarına hareket edecek olan ayrı kara kütlelerine kademeli olarak parçalandı. Mezozoyik sırasında ısınma ve soğuma dönemleri arasında değişkenlik gösteren çeşitli bir iklim mevcuttu. Bununla birlikte, yerküre genel olarak bugün olduğundan daha sıcaktı. Dinozorlar ilk olarak Orta Triyas'ta ortaya çıktılar ve Geç Triyas ila Erken Jura'da baskın kara omurgalıları hâline geldiler. Dinozorlar, Kretase Dönemi'nin sonunda nesilleri tükeninceye kadar yaklaşık 150 ila 135 milyon yıl boyunca baskın olmaya devam ettiler. Arkaik kuşlar, Jura Dönemi'nde, teropod dinozorların bir dalından evrimleşerek ortaya çıktı. Ardından Kretase'de gerçek dişsiz kuşlar ortaya çıktı. İlk memeliler de Mezozoyik'te ortaya çıktı, ancak Senozoyik'e kadar vücut boyutları açısından küçük (15 kg'dan (33 lb) daha az) kaldılar. Çiçekli bitkiler erken Kretase Dönemi'nde ortaya çıktı ve dönemin sonunda hızla çeşitlenerek o zamana kadar baskın bitki grubu olan kozalaklı ağaçların ve diğer açık tohumluların yerini aldı.

Adlandırma

"Sürüngenler Çağı" ifadesi, Mezozoyik Zaman'ı, Iguanodon, Megalosaurus, Plesiosaurus ve Pterodactylus gibi diapsidlerin hakimiyetinde gören 19. yüzyılda yaşamış bir paleontolog olan Gideon Mantell tarafından ortaya atıldı.

Mevcut ad ise 1840 yılında İngiliz jeolog John Phillips (1800-1874) tarafından ortaya atıldı. "Mezozoyik", kelimenin tam anlamıyla "orta yaşam" anlamına gelir ve Grekçe meso- (μεσο- "arasında") ve zōon (ζῷον "hayvan, yaşayan varlık") ön ekinden türemiştir.^[2]^[3] Bu açıdan Mezozoyik, Senozoyik ("yeni yaşam" olarak anılır) ve Paleozoyik ("eski yaşam") ve Proterozoyik ("önceki yaşam") ile karşılaştırılabilir.

Mezozoyik Zaman, eskiden "birincil" (Paleozoyik) dönemin ardından ve Tersiyer'den önce gelen "ikincil" zaman olarak tanımlanıyordu.^[4]

Kaynakça

^ Jones, Daniel (2003) [1917], Peter Roach; James Hartmann; Jane Setter (Ed.), English Pronouncing Dictionary, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 978-3-12-539683-8
^
Bakınız:
- Phillips, John (1840). "Palæozoic series". Penny Cyclopaedia of the Society for the Diffusion of Useful Knowledge. 17. Londra: Charles Knight and Co. ss. 153-54. "As many systems or combinations of organic forms as are clearly traceable in the stratified crust of the globe, so many corresponding terms (as Palæozoic, Mesozoic, Kainozoic, &c.) may be made, … "
- Wilmarth, Mary Grace (1925). Bulletin 769: The Geologic Time Classification of the United States Geological Survey Compared With Other Classifications, accompanied by the original definitions of era, period and epoch terms. Washington, D.C.: U.S. Government Printing Office. s. 9.
^ "Mesozoic". Online Etymology Dictionary. 24 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2023.
^ Tang, Carol Marie. "Mesozoic Era". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica. 4 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2019.

Öncesinde gelen Proterozoyik Üst Zaman	Fanerozoyik Üst Zaman
	Paleozoyik Zaman						Mezozoyik Zaman			Senozoyik Zaman
	Kambriyen	Ordovisiyen	Silüriyen	Devoniyen	Karbonifer	Permiyen	Triyas	Jura	Kretase	Paleojen	Neojen	Kv.

[1] Jones, Daniel (2003) [1917], Peter Roach; James Hartmann; Jane Setter (Ed.), English Pronouncing Dictionary, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 978-3-12-539683-8

[2] Bakınız:
Phillips, John (1840). "Palæozoic series". Penny Cyclopaedia of the Society for the Diffusion of Useful Knowledge. 17. Londra: Charles Knight and Co. ss. 153-54. "As many systems or combinations of organic forms as are clearly traceable in the stratified crust of the globe, so many corresponding terms (as Palæozoic, Mesozoic, Kainozoic, &c.) may be made, … "

Wilmarth, Mary Grace (1925). Bulletin 769: The Geologic Time Classification of the United States Geological Survey Compared With Other Classifications, accompanied by the original definitions of era, period and epoch terms. Washington, D.C.: U.S. Government Printing Office. s. 9.

[3] Phillips, John (1840). "Palæozoic series". Penny Cyclopaedia of the Society for the Diffusion of Useful Knowledge. 17. Londra: Charles Knight and Co. ss. 153-54. "As many systems or combinations of organic forms as are clearly traceable in the stratified crust of the globe, so many corresponding terms (as Palæozoic, Mesozoic, Kainozoic, &c.) may be made, … "

[4] Wilmarth, Mary Grace (1925). Bulletin 769: The Geologic Time Classification of the United States Geological Survey Compared With Other Classifications, accompanied by the original definitions of era, period and epoch terms. Washington, D.C.: U.S. Government Printing Office. s. 9.

[OnlineEtDict-3] "Mesozoic". Online Etymology Dictionary. 24 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2023.

[tang-4] Tang, Carol Marie. "Mesozoic Era". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica. 4 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]