Mdina
| Mdina L-Imdina (Maltaca) Città Notabile, Città Vecchia Ann, Melite, Melita | |
|---|---|
Şehir ve Yerel konsey | |
 Bayrak  Arma | |
 | |
| Ülke | Malta |
| Bölge | Kuzey Bölgesi |
| İlçe | Batı İlçesi |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 0.9 km² |
| Nüfus | |
| • Toplam | 250 |
| Zaman dilimi | UTC 1 (CET) |
| Alan kodu | 356 |
| ISO 3166 kodu | MT-29 |
_02_ies.jpg)
.jpg)
Mdina (Maltaca: L-Imdina [lɪmˈdiːnɐ]; İtalyanca: Medina), "Eski Şehir" (Città Vecchia) ve "Önemli Şehir" (Città Notabile) gibi İtalyanca lakaplarla da anılan, Malta'nın Kuzey Bölgesi'nde yer alan surlarla çevrili bir şehirdir. Antik dönemden Orta Çağ'a kadar adanın eski başkenti olarak hizmet vermiştir. Şehir günümüzde 250 kişilik bir nüfusa sahiptir.[1]
Mdina, doğal bir savunma noktası olarak tarih öncesi dönemlerden beri yerleşim alanı olarak kullanılmıştır. MÖ 8. yüzyılda Fenikeliler tarafından Ann (Fenikece: 𐤀𐤍𐤍,ʾnn) adıyla bir koloni kurulmuş ve bu yerleşim, adanın ismiyle aynı adı taşıyarak muhtemelen başkent olarak hizmet vermiştir.[2][3][4] Pön Savaşları sırasında şehir Romalıların kontrolüne geçmiş ve adanın Grekçe ve Latince ismi olan Melita (Antik Yunanca: Μελίτη, Melítē) olarak yeniden adlandırılmıştır. Bu ismin, Valetta Limanı’ndaki Cospicua’daki Fenike limanından türediği düşünülmektedir.[4] Greko-Romen döneminde Melite, günümüz Mdina’sından çok daha büyüktü. Ancak, Bizans ya da Arap yönetimi sırasında boyutları küçültülerek bugünkü halini almıştır. 9. yüzyılda yaşanan bir katliamın ardından büyük ölçüde terk edilmiş, 11. yüzyılda ise Madīnah adıyla yeniden kurulmuştur.[5] Bu isim zamanla Mdina’ya dönüşmüştür. Şehir, 1530’da St. John Şövalyeleri’nin Malta’ya gelmesine kadar başkent olarak kalmıştır. Şövalyelerin başkenti Birgu’ya taşımasıyla Mdina, uzun süre gerileme yaşamış, ancak 18. yüzyılın başlarında Barok tarzında inşa edilen binalarla yeniden canlanmıştır.[6]
Orta Çağ dokusunu büyük ölçüde koruyan Mdina, uzun yıllar boyunca Maltalı soyluların ve dini otoritelerin merkezi olarak kalmıştır. Şehirdeki mülkler hala aileler arasında kuşaktan kuşağa aktarılmaktadır. Ancak Mdina, 1530 öncesindeki ihtişamını bir daha kazanamamış ve bu nedenle hem yerel halk hem de ziyaretçiler tarafından "Sessiz Şehir" olarak anılmaya başlamıştır.[7] Günümüzde UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan Mdina, Malta’nın en çok ziyaret edilen yerlerinden biri haline gelmiştir.[8]
İsminin kökeni
[değiştir | kaynağı değiştir]Şehrin adı, Arapça "kasaba" veya "şehir" anlamına gelen madīnah (مدينة) kelimesinden türemiştir.[9][10][11] Aynı yerde bulunan antik yerleşimden gelen eski Melite veya Melita adı ise, adanın bugünkü adı olan Malta olarak varlığını sürdürmüştür.[11]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Estimated Population by Locality 31st March, 2014". Government of Malta. 16 Mayıs 2014. 21 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Culican (1992).
- ^ Filigheddu (2006).
- ^ a b Vella (2023).
- ^ Cassar, Carmel (2022). "Malta". Fleet, Kate; Krämer, Gudrun; Matringe, Denis; Nawas, John; Rowson, Everett (Ed.). Encyclopaedia of Islam, Three (İngilizce). Brill. ISBN 9789004161658.
- ^ Montanaro Gauci, Gerald (11 Ocak 2015). "Mdina cathedral destroyed in the 1693 earthquake". Times of Malta. 13 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Mdina & Rabat". VisitMalta. 13 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Despuig Bastion – Mdina" (PDF). National Inventory of the Cultural Property of the Maltese Islands. 28 Haziran 2013. 13 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Everett-Heath, John (2020). "Mdina". The Concise Dictionary of World Place-Names. 6th (İngilizce). Oxford University Press. ISBN 9780191905636.
The present name is derived from the Arabic madīnah 'town' or 'city'.
- ^ Said-Zammit, George A. (2016). The Development of Domestic Space in the Maltese Islands from the Late Middle Ages to the Second Half of the Twentieth Century (İngilizce). Archaeopress Publishing Ltd. ss. 28-29. ISBN 978-1-78491-392-2.
- ^ a b Azzopardi, George (2023). The Roman Municipia of Malta and Gozo: The Epigraphic Evidence (İngilizce). Archaeopress Publishing Ltd. s. 13. ISBN 978-1-80327-615-1.
