Martin (tüfek)
| Martini-Henry | |
|---|---|
 İsveç Ordu Müzesi koleksiyonlarında yer alan bir Martini-Henry | |
| Uyruğu |  Birleşik Krallık
|
| Hizmet geçmişi | |
| Hizmet | 1871–1918 |
| Kullanıcılar |  Afganistan
|
| Üretim tarihi | |
| Tasarımcı | Friedrich von Martini |
| Tasarlandığı tarih | 1870 |
| Üretici | Çeşitli |
| Birim maliyeti | 2,10 £ (1880) |
| Üretildiği tarih | 1871–1889 |
| Üretim adedi | Yaklaşık 500.000 –1.000.000 |
| Özellikler | |
| Ağırlık | 3,83 kg (Boş) 4,22 kg (Kılıç süngüsüyle) |
| Uzunluk | 1.245 mm |
| Namlu uzunluğu | 844 mm |
| Mühimmat | .577/450 Boxer-Henry .577/450 Martini–Henry |
| Atış hızı | 12 mermi/dak(rpm) |
| Etkili menzil | 370 m |
| Azami menzil | 1.700 m |
| Besleme sistemi | Tek dolumluk |
Martin, tek kurşun atan bir tür tüfektir. Orijinal adı Martini–Henry olup, İngiliz ordusunda 1871'den itibaren kullanılmıştır. Adını geliştiricileri Friedrich von Martini ve Alexander Henry'den almıştır. Osmanlı ordusu tarafından Ruslara karşı 93 Harbi'nde kullanılmıştır. Martin ve aynalı martin ile (çeşitli süslemelerle "fiyakalı" hale getirilmesi veya süsleme amaçlı metal kısımlarının ayna parlaklığına getirilmesi anlamında) Hekimoğlu türküsünün de aralarında olduğu çeşitli türkülere konu olmuştur. Drama Köprüsü türküsünde de bahsi geçmektedir.[9]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Martini-Henry tüfeği, 1871'den 1918'e kadar Birleşik Krallık ordusu tarafından kullanılan tek kurşun atan bir tüfektir. İsviçreli silah ustası Friedrich von Martini ve İngiliz silah ustası Alexander Henry tarafından tasarlanmıştır. Tüfek; 50-70 Martini-Henry kartuşunu kullanır ve dakikada 12-15 atış hızına sahiptir.
Martini-Henry tüfeği, 1867'de İsviçre ordusu tarafından kabul edildi. Bu tüfek, Martini-Henry kilitleme sistemini kullanan ilk tüfekti. Martini-Henry kilitleme sistemi, tüfeği daha hızlı ve daha doğru bir şekilde ateşlemeye olanak tanıdı.
Birleşik Krallık ordusu, Martini-Henry tüfeğini 1871'de kabul etti. Bu tüfek, İngiliz ordusuna 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda önemli bir üstünlük sağladı.
Martini-Henry tüfeği, 20. yüzyılın başlarına kadar birçok ülkede kullanıldı. Bu tüfek, 1899-1902 Boer Savaşı, 1904-1905 Rus-Japon Savaşı ve 1914-1918 I. Dünya Savaşı'nda kullanılmıştır.[10]
Tasarım
[değiştir | kaynağı değiştir]Martini-Henry tüfeği, 1100 mm uzunluğunda ve 4,2 kg ağırlığındadır. Tüfek, namlu uzunluğu 762 mm olan tek namlulu bir tüfektir. Tüfeğin namlusu, çelik veya pirinçten yapılmıştır.
Tüfeğin ateşleme mekanizması, Martini-Henry kilitleme sistemiyle çalışır. Bu sistem, iğnenin ateşleme pinini vurmadan önce, kartuşun kartuş haznesinde doğru bir şekilde oturmasını sağlar. Bu, tüfeğin daha doğru ateşlenmesini sağlar.
Tüfek, .450-70 Martini-Henry kartuşunu kullanır. Bu kartuş, 450 grain ağırlığında bir kurşun içerir. Kartuş, 2000 ft/s'lik bir başlangıç hızı ile ateşlenir.
Performans
[değiştir | kaynağı değiştir]Martini-Henry tüfeği, 12-15 atış hızına sahiptir. Bu, tüfeği oldukça hızlı bir silah haline getirir. Tüfek, 100 yarda mesafeden P'den fazla isabet oranı elde edebilir.[11]
Kullanım alanları ve tarihi kıymeti
[değiştir | kaynağı değiştir]
Martini-Henry tüfeği, hem piyade hem de süvari birlikleri tarafından kullanılmıştır. Tüfek, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Osmanlı ordusu tarafından da kullanılmıştır. Bu savaşta, Martin tüfeği Osmanlı ordusuna önemli bir üstünlük sağlamıştır. Tüfek, Hekimoğlu türküsünde de geçen "aynalı martin" olarak anılmaktadır.[12]
Hekimoğlu, 19. yüzyılda Ordu'nun Fatsa ilçesinde yaşamış bir halk kahramanıdır. Asıl adı İbrahim'dir. Gençliğinden itibaren mertliği, cesareti ve yardımseverliği ile tanınmıştır.
Hekimoğlu, Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde, dağlarda çeteler halinde yaşayan birçok halk kahramanından biridir. Bu çeteler, genellikle devletten zulüm gören halka yardım etmek için kurulmuştur.
Hekimoğlu, Osmanlı Devleti'nin 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda da Ruslara karşı savaşmıştır. Bu savaşta gösterdiği başarılarla ünlenmiştir.
Hekimoğlu, 1913 yılında, Osmanlı Devleti'nden affını talep etmesine rağmen, Şurayı Devlet kararıyla af talebi kabul edilmemiş ve Korgan'ın Tepealan beldesinde sekiz saat süren bir çarpışma sonrası öldürülmüştür.[13]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Unidades y armas durante el sitio de Buenos Aires de 1880" (PDF). 28 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Esposito, Gabriele, Armies of the War of the Pacific 1879-83: Osprey Publishing (2016)
- ^ Bakken 2016, s. 381.
- ^ a b McLachlan 2011, s. 44.
- ^ McLachlan 2011, s. 35.
- ^ Ó Faoleán, Gearóid (2019). A Broad Church: The Provisional IRA in the Republic of Ireland, 1969-1980 (İngilizce). Irish Academic Press. ISBN 978-1-78537-245-2.
- ^ Locke & Cooke, Fighting Vehicles and Weapons of Rhodesia 1965-80 (1995), p. 113.
- ^ "Siamese Thai: Military Rifle cartridges. - Free Online Library
". www.thefreelibrary.com. 26 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2022. - ^ CALİL, Farah (23 Haziran 2020). "Karşılaştırmalı Çalışmaların Mitopoetiğe Uygulanması: İzlanda ve Türk Folklor Metinlerinde Tekrarlar". Uluslararası Uygur Araştırmaları Dergisi (15): 194-206. doi:10.46400/uygur.718601. ISSN 2458-827X.
- ^ Majendie, Vivian Dering (2 Ocak 1869). "The Martini-Henry Rifle (The New Military Breech-Loader)". Royal United Services Institution. Journal. 13 (55): 360-385. doi:10.1080/03071846909424334. ISSN 0035-9289.
- ^ SALMAN, Emre (26 Aralık 2016). "J. LE GOFF, Tarihi Dönemlere Ayırmak Şart mı İstanbul 2016. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 118 sayfa. Çev. A. Berktay. ISBN 9786053327936". LIBRI Kitap Tanitimi, Elestiri ve Ceviri Dergisi (2): 427-427. doi:10.20480/lbr.2016031. ISSN 2458-7826.
- ^ AVCI, Sait (30 Haziran 2023). "Tahir Üzgör'ün Kaleminden Ali Nihat Tarlan ve Âmil Çelebioğlu'nun Ders Notları, Erdoğan Taştan (İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2023), 180 sayfa, ISBN 9786254084744". Düzce İlahiyat Dergisi. 7 (1): 160-167. doi:10.61272/duid.1321229. ISSN 2980-2814.
- ^ YAMAN, Ahmet Emin (1989). "MİLLİ ORDU". Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi: 115-140. doi:10.1501/tite_0000000189. ISSN 1303-5290.
