Müze gemi

Sankt-Peterburg kentindeki Aurora Ekim Devriminde önemli bir rol oynamıştı

Londra'da Thames Nehrinde bulunan HMS Belfast gemisi

Greenwich'de sergilenen 19.yüzyıl gemisi Cutty Sark 2007 yılında çıkan yangın sonucu ağır hasar görmüştür

17.yüzyıldan günümüze kalan sayılı gemiden birisi olan İsveç bandıralı Vasa savaş gemisi bugün Stockholm'deki özel bir müze kompleksinin içinde sergilenmektedir

Gdynia'da demirli Dar Pomorza

Müze gemi, eğitim veya tarihi önemini anma amacıyla korunarak müze haline getirilmiş, ziyarete açık gemilere verilen addır. Bazı müze gemiler eğitim ve gösteri amacıyla kullanılmaktadır. Müze gemilerin çok azı çalışır halde bulunmaktadır. Dünyada birkaç yüz adet müze gemi bulunmakta, bunlar uluslararası olarak kayıt altına alınmaktadır. Müze gemilerin savaş gemisi veya denizaltı gemisi olma zorunluluğu bulunmamaktadır, yolcu gemileri ve römorkör gibi araçlar da müze olarak hizmet verebilmektedir. Müze gemilerin çoğu bir denizcilik müzesinin parçası olarak hizmet vermektedir.

Tarihi önem

Binlerce yıllık denizcilik tarihinde inşa edilen gemilerin neredeyse tamamı malzemelerin ömrünü tamamlaması, bakımsızlık, batma veya hurdaya ayrılıp sökülme gibi süreçler sonucu yok olmuştur. Eski dönemlerden gelen ve günümüzde ayakta kalan çok az sayıda gemi çoğunlukla tarihsel önemleri nedeniyle yaşatılsa da bazıları şans ve çevresel etkiler sonucunda bozulmadan günümüze gelebilmiştir. Eski dönemlerden kalan gemilerin limana bağlanıp bakılmaması durumunda çürüyüp yokolacağından dolayı günümüzde bu tür gemilerin yaşatılabilmesi için dernekler kurulmakta, bağışlar toplanmakta ve gönüllülerin çabalarıyla sürdürülen süreç geminin müze olarak ücretli ziyaretlere açımasıyla devam etmektedir.

Müze gemilerin restorasyonu ve bakımı tarihçiler için sorun oluşturmaktadır. Geminin eski aksamının güncel teknolojiye göre değiştirilmesi bir seçenektir. Ayrıca müze gemiler üzerine çalışan tarihçiler gemideki dönemsel hayata dair araştırmalar yapmakta, bulgularını uluslararası toplantılarda kamuoyuyla paylaşmaktadır. Bu kapsamda restorasyon yapan kimi kurumlar bir araya gelerek faaliyet halindeki müze gemilerin bakım ve onarım kriterlerini standartlaştırma çalışmaları yapmışlardır.

Bir ayrım da gerçek bir müze gemi ile geminin kopyası arasında bulunmaktadır. Onarım faaliyetleri sürdükçe zaman içinde geminin giderek daha az parçası asıl olacak şekilde kalır. Bu durumda tarih bilgisi olmayan turistler kopya gemileri aslından ayırt edemeyecektir.

Müze olarak kullanım

Genellikle gemiye asma bir köprüyle geçen ziyaretçiler güvertede gezdikten sonra aslına uygun olarak korunmuş merdivenlerden iç kısma girerler. Geminin içinde korunmuş ancak çalışmayan donanım ziyaretçilere sergilenir. İç kısımlarda eski mürettebata, geminin aldığı görevlere dair hatıra eşyalar ve fotoğraflar sergilenir. Bazı gemilerde ses efektleri veya video görüntüleri de bulunmaktadır. Bazı gemilerde telsiz odası çalışır hale getirilmiştir ve amatör telsizciler tarafından kullanılmaktadır. Bu tür faaliyetler sadece geminin restore edilmesini değil uluslararası alanda tanınmışlığının artmasını da sağlar.

Az sayıda da olsa bazı gemilerin bünyesinde çeşitli etkinlikler düzenlenmektedir. Toplantılardan kısa yolculuklara kadar değişen etkinlikler geminin kullanılması ve bakımı için fırsat sağlamaktadır. Özellikle turizm açısından çoğu liman kenti tarihindeki gemileri müze gemi olmak üzere sergilemek istemektedir.

Örnek müze gemiler

Ana madde: Müze gemiler listesi

• BAE Abdón Calderón, Ekvador
• Georgios Averof, Yunanistan
• Gorch Fock, Almanya
• Krasin, Rusya
• Lenin, Rusya
• Mikasa, Japonya
• TCG Uluçalireis (S 338), Türkiye
• TCG Gayret (D-352), Türkiye
• U-534, Almanya
• USS Alabama (BB-60), ABD
• Vasa İsveç
• Ç-128, Türkiye

Ayrıca bakınız

• USS Pueblo (AGER-2)
• Ertuğrul Fırkateyni
• Hedef gemisi
• Oseberg gemisi
• Gokstad gemisi
• Gemicilik arkeolojisi

Dış bağlantılar

• Uluslararası Müze Gemiler Birliği6 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) 28 Haziran 2011 tarihinde erişilmiştir